Η 11η Σεπτεμβρίου 2001 ήταν αναμφίβολα μια ημέρα που έχει μείνει χαραγμένη στη σύγχρονη ιστορία, δίνοντας το δικό της στίγμα στη μέχρι τώρα πορεία του 21ου αιώνα. Ήταν η ημέρα κατά την οποία 19 εξτρεμιστές οι οποίοι σχετίζονταν με την αλ Κάιντα έκαναν αεροπειρατεία σε τέσσερα αεροπλάνα με σκοπό την πραγματοποίηση τρομοκρατικών επιθέσεων αυτοκτονίας εναντίον στόχων της ΗΠΑ. Όπως είναι γνωστό, δύο από τα αεροπλάνα συνετρίβησαν στους δίδυμους πύργους του World Trade Center, ένα τρίτο χτύπησε το Πεντάγωνο και το τέταρτο συνετρίβη στην Πενσιλβάνια.
Η «9/11» (nine-eleven), όπως την αποκαλούν στις ΗΠΑ, «πυροδότησε» τον «Πόλεμο κατά της Τρομοκρατίας», που θεωρείται βασικό κομμάτι της προεδρίας του Τζορτζ Μπους Τζούνιορ. Ο αριθμός των θυμάτων – για τον οποίο υπήρξε για πολύ καιρό μετά σύγχυση- ανέρχεται στα 2.996 (2.977 θύματα και 19 δράστες- μεταξύ των νεκρών ήταν, όπως σημειώνεται στη σχετική καταχώρηση στο History.com, πάνω από 400 αστυνομικοί και πυροσβέστες).
Οι δράστες των επιθέσεων ήταν ισλαμιστές τρομοκράτες από τη Σαουδική Αραβία και αρκετές άλλες αραβικές χώρες, με τη χρηματοδότηση της αλ Κάιντα του Οσάμα μπιν Λάντεν, σε αντίποινα για την στήριξη των ΗΠΑ προς το Ισραήλ, τον ρόλο τους στον Πόλεμο του Περσικού Κόλπου και τη συνεχιζόμενη στρατιωτική παρουσία στη Μέση Ανατολή. Κάποιοι εξ αυτών είχαν ζήσει στις ΗΠΑ για πάνω από έναν χρόνο και είχαν λάβει μαθήματα πτήσης σε αμερικανικές σχολές, ενώ άλλοι είχαν εισέλθει στη χώρα τους μήνες πριν την 11η Σεπτεμβρίου. Τα όπλα τους ήταν χαρτοκόπτες και μαχαίρια που μπόρεσαν να περάσουν από τα σημεία ελέγχου σε τρία αεροδρόμια της Ανατολικής Ακτής, επιβιβαζόμενοι σε τέσσερις πτήσεις για την Καλιφόρνια- που είχαν επιλεγεί επειδή τα αεροπλάνα ήταν φορτωμένα με καύσιμα για το μακρύ ταξίδι.
Εκατομμύρια σε όλο τον κόσμο παρακολούθησαν ζωντανά τα δραματικά γεγονότα, με τις εικόνες να γράφονται στη σύγχρονη ιστορία. Η κατάρρευση των τεραστίων κτηρίων, με τις εξωπραγματικές εικόνες από το νέφος σκόνης που απλώθηκε στη Νέα Υόρκη, αλλά και οι εικόνες από την καταστροφή στο Πεντάγωνο, καθόρισαν τη μετέπειτα πορεία της χώρας, αλλά και του υπόλοιπου κόσμου, καθώς σημάδεψαν την αμερικανική πολιτική.
Τα γεγονότα που ακολούθησαν είναι γνωστά, με την αμερικανική εισβολή στο Αφγανιστάν και την πτώση του καθεστώτος των Ταλιμπάν και το ανηλεές κυνήγι των τρομοκρατικών δικτύων, με τον εντοπισμό και τον θάνατο του Οσάμα μπιν Λάντεν στις 2 Μαΐου του 2011, σε αποστολή των ειδικών δυνάμεων στο Αμποταμπάντ του Πακιστάν.
Μύθοι, θεωρίες συνωμοσίας και πραγματικότητα
Όπως και κάθε άλλο γεγονός κοσμοϊστορικής σημασίας, οι επιθέσεις τέθηκαν στο μικροσκόπιο και αναλύθηκαν εκτενώς, με τις επίσημες εκδοχές να αμφισβητούνται από πολλούς – ενώ αποτέλεσαν και αποτελούν ένα από τα πιο δημοφιλή θέματα των συνωμοσιολόγων. Σε αυτό το πλαίσιο, το 2005 το Popular Mechanics συνέταξε ένα μακροσκελές αφιέρωμα για τους «μύθους της 9/11» και την «κατάρριψή» τους, που εξελίχθηκε σε βιβλίο τον Αύγουστο του 2006, με τίτλο «Debunking 9/11 Myths: Why Conspiracy Theories Can't Stand Up to the Facts», που επικαιροποιήθηκε το 2011.
Στο πλαίσιο της ανάλυσης κάποιων εκ των δημοφιλέστερων ισχυρισμών των συνωμοσιολόγων, 9 ερευνητές μίλησαν με πάνω από 70 ειδικούς. «Εν τέλει, ήμασταν σε θέση να καταρρίψουμε την κάθε θεωρία με στοιχεία και κοινή λογική. Μάθαμε ότι κάποιες θεωρίες έχουν αθώες βάσεις, όπως ένα λάθος δημοσιογράφου εκείνη τη χαοτική ημέρα. Άλλες είναι προϊόντα κυνικών φαντασιών, με σκοπό την εισαγωγή καχυποψίας και εχθροπάθειας στον δημόσιο διάλογο. Μόνο μέσω της αντιμετώπισης αυτών των δηλητηριωδών ισχυρισμών με ατράνταχτα δεδομένα/ γεγονότα μπορούμε να καταλάβουμε τι πραγματικά συνέβη εκείνη την ημέρα που χαράχτηκε για πάντα στην ιστορία του κόσμου» έγραψαν οι συντάκτες της.
Τα αεροπλάνα
Κάποιοι υποστηρίζουν ότι τα αεροπλάνα που συνετρίβησαν δεν ήταν κανονικά επιβατηγά, αλλά κάτι άλλο, όπως αεροσκάφη εναέριου ανεφοδιασμού ή κατευθυνόμενοι πύραυλοι. Επίσης, η έλλειψη στρατιωτικής αντίδρασης οδήγησε σε θεωρίες ότι η ίδια η αμερικανική κυβέρνηση ήταν πίσω από τις επιθέσεις, ή ότι τις άφησε να συμβούν. Επιχείρημα που χρησιμοποιείται είναι η παρουσία ενός στρατιωτικού τύπου «ατρακτιδίου» σε ένα αεροσκάφος. Ωστόσο, λεπτομερής ανάλυση των επίμαχων φωτογραφιών (τραβήχτηκαν από τον Ρομπ Χάουαρντ και δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό New York και αλλού) από τον ειδικό Ρόναλντ Γκρίλεϊ, του Space Photography Laboratory (Arizona State University) οδήγησε στην απόρριψη των θεωριών περί ατρακτιδίου. Σε αντίστοιχο πλαίσιο κινείται και η εκτίμηση του Φρεντ Κούλικ, καθηγητή αεροναυτικής του California Institute of Technology.
Μη έγκαιρη παρέμβαση μαχητικών αεροσκαφών
Κάποιοι συνωμοσιολόγοι θεωρούν ύποπτη τη μη παρέμβαση μαχητικών αεροσκαφών από τις βάσεις που βρίσκονταν κοντά. Ωστόσο, όπως αποδεικνύεται, κατά την 9/11 μόνο 14 μαχητικά ήταν σε κατάσταση ετοιμότητας στις γειτονικές πολιτείες. Δεν υπήρξε ενημέρωση της NORAD (North American Air Defense Command) για χαμένα αεροσκάφη- χρειάστηκε να επικοινωνήσει τηλεφωνικά η πολιτική αεροπορία (ATC) με τη NORAD, και ακολούθησαν απογειώσεις μαχητικών F-15 και F-16, που, όπως αναφέρεται, δεν πρόλαβαν να πλησιάσουν τα αεροσκάφη. Ο λόγος για την «εξαφάνισή» τους από τα συστήματα της ATC ήταν η απενεργοποίηση των πομπών των αεροσκαφών οι οποίοι εκπέμπουν σήματα ταυτοποίησης- και ως εκ τούτου έπρεπε να εξεταστούν 4.500 στίγματα. Όσονα φορά στα ραντάρ της NORAD, που είναι επιφορτισμένα με την αεράμυνα της χώρας, έψαχναν για απειλές «έξω», όχι «μέσα». Πριν τη 9/11 οι πτήσεις που είχαν ξεκινήσει από αμερικανικά αεροδρόμια δεν θεωρούνταν απειλές.
Τα παράθυρα στα αεροπλάνα
Σε τηλεφωνική συνέντευξη στο FΟΧ News, ο εργαζόμενος της FOX, Μαρκ Μπίρνμπαχ, είπε ότι είδε το ένα αεροσκάφος να συντρίβεται, αλλά δεν έμοιαζε με επιβατηγό, καθώς δεν υπήρχαν παράθυρα στα πλάγια του. Η θεωρία αυτή τροφοδοτείται από εικόνες χαμηλής ανάλυσης, όπου δεν φαίνονται παράθυρα. Η θεωρία καταρρίφθηκε κατόπιν έρευνας της FEMA, η οποία είχε ως αποτέλεσμα τον εντοπισμό τμημάτων που έφεραν παράθυρα.
Αναχαιτίσεις
Ο ισχυρισμός ότι για δεκαετίες ο σχετικός κανονισμός σε περίπτωση αεροσκαφών που έχουν εκτραπεί από την πορεία τους προβλέπειε απογείωση μαχητικών και αναχαίτιση καταρρίπτεται, καθώς στη δεκαετία πριν την 9/11 αναχαιτίστηκε μόνο ένα πολιτικό αεροπλάνο πάνω από τη Βόρεια Αμερική, το Learjet του Πέιν Στιούαρτ τον Οκτώβριο του 1999. Επίσης, απαγορεύονταν οι υπερηχητικές πτήσεις προς αναχαίτιση. Πριν την 9/11, οι αναχαιτίσεις περιορίζονταν στις ADIZ (Air Defense Identification Zones) πάνω από τον ωκεανό- δεν υπήρχε ADIZ εσωτερικού.
World Trade Center
Η κατάρρευση των δύο πύργων εξέπληξε ακόμα και ειδικούς, ωστόσο επακόλουθες έρευνες έδειξαν ότι οι πυρκαγιές που προκλήθηκαν είχαν καταστροφικές επιπτώσεις στη δομική ακεραιότητα των κτηρίων.
Έκταση ζημιών
Συνωμοσιολόγοι θεωρούν ότι οι προσκρούσεις των αεροσκαφών, όπως έγιναν, δεν θα μπορούσαν να προκαλέσουν τέτοια ζημιά και κατάρρευση, οπότε θεωρείται πως τα κτήρια κατέρρευσαν εξαιτίας εκρήξεων βομβών που είχαν τοποθετηθεί και πυροδοτηθεί χαμηλότερα. Έρευνα του NIST (National Institute of Standards and Technology) έδειξε πώς συνέβη το μοιραίο, με τα κομμάτια των αεροσκαφών να περνούν στο εσωτερικό του κτηρίου και να προκαλείται πύρινη κόλαση λόγω των καυσίμων, με καταστροφικές συνέπειες.
«Λιωμένο» ατσάλι
Η θεωρία ότι οι φωτιές από κηροζίνη (το καύσιμο των αεροσκαφών) δεν μπορούν να λιώσουν ατσάλι καταρρίπτεται, καθώς το καύσιμο αεροσκαφών, αν και κανονικά δεν μπορεί να λιώσει ατσάλι (καίει στους 800 βαθμούς Κελσίου), δεν χρειάζεται να προκληθεί λιώσιμο των ατσάλινων δομών για να λάβει χώρα κατάρρευση- αρκεί η απώλεια μέρους της δομικής δύναμης. Όπως επεσήμανε ο Βίνσεντ Νταν, συνταξιούχος πυροσβέστης και συγγραφέας του «The Collapse of Burning Buildings: A Guide to Underground Safety», σε φωτιές σε κτήρια δεν βλέπει κανείς λιωμένο ατσάλι, αλλά παραμορφωμένο- λυγισμένο ατσάλι, που έχει καμφθεί, καθώς προσπαθεί να διασταλεί αλλά δεν έχει χώρο, οπότε προκαλεί ρωγμές στο γύρω τσιμέντο. Το ατσάλι χάνει το 50% της δύναμής του στους 600 βαθμούς Κελσίου- και σημειωτέον ότι το καύσιμο των αεροσκαφών δεν ήταν το μόνο εύφλεκτο στα κτήρια, όπου οι θερμοκρασίες θεωρείται ότι έφτασαν τους 1000 βαθμούς.
Η σκόνη
Υποστηρίζεται πως τα σύννεφα σκόνης που προκλήθηκαν δεν μπορούσαν να προκύψουν από απλή κατάρρευση κτηρίου, αλλά από εκρηκτικά. Η θεωρία καταρρίπτεται λόγω της «μετάδοσης» της ισχύος της κατάρρευσης από όροφο σε όροφο, σε μια αλυσιδωτή αντίδραση που έχει επίπτωση τη μαζική και απότομη έξοδο αέρα.
Καταγραφή δονήσεων από σεισμογράφους
Συνωμοσιολόγοι υποστηρίζουν ότι οι δονήσεις που κατεγράφησαν από σεισμογράφους έδειξαν κατακόρυφη άνοδο στην έναρξη των καταρρεύσεων, πριν τα συντρίμμια φτάσουν στο έδαφος- ως εκ τούτου, «εκρηκτικά». Ωστόσο, ο Άρθουρ Λέρνερ Λαμ, ένας εκ των σεισμολόγων που χρησιμοποιήθηκε ως «πηγή» για αυτή τη θεωρία, τόνισε στο Popular Mechanics ότι δεν υπάρχει επιστημονική βάση για τη θεωρία ότι οι εκρήξεις προκάλεσαν την κατάρρευση, αλλά πρόκειται για παραπλανητική παρουσίαση της δουλειάς του.
Κατάρρευση του WTC 7
Επτά ώρες μετά την κατάρρευση των δύο πύργων, έπεσε και το WTC 7. Υποστηρίζεται ότι επρόκειτο για ελεγχόμενη κατεδάφιση. Οι ερευνητές του NIST αποφάνθηκαν ότι επρόκειτο για έναν συνδυασμό φωτιάς και μεγάλης δομικής ζημιάς, ένα παράδειγμα «προοδευτικής κατάρρευσης»- αλυσιδωτής αντίδρασης. Βίντεο δείχνουν ρωγμές στην επιφάνεια του κτηρίου πριν καταρρεύσει. Επίσης, λαμβάνεται υπόψιν και ο ασυνήθιστος σχεδιασμός του κτηρίου- που θεωρείται ότι θα μπορούσε να αντέξει τη φυσική ζημιά ή τη φωτιά, αλλά όχι και τα δύο μαζί.
Πεντάγωνο
Υποστηρίζεται ότι δεν ήταν αεροπλάνο, αλλά πύραυλος ή άλλο είδος αεροπλάνου που έπεσε στο Πεντάγωνο, για το οποίο υπάρχει έλλειψη εικόνων (αν και υπάρχουν δεκάδες μάρτυρες).
Μεγάλο αεροπλάνο, μικρές τρύπες
Τρύπες που εθεάθησαν στο Πεντάγωνο μετά την πρόσκρουση θεωρείται ότι είναι πολύ μικρές για Boeing 757, οπότε και επρόκειτο για κάποιο είδος όπλου, ίσως και των ίδιων των ΗΠΑ. Ωστόσο, ο Μιτ Σόζεν, μέλος της ομάδας της ASCE που συνέταξε την ASCE Pentagon Building Performance Report αναφέρει ότι όταν ένα αεροσκάφος πέφτει σε ένα κτήριο δεν αφήνει μια «ενιαία» τρύπα. Ένα φτερό χτύπησε το έδαφος και το άλλο έσπασε από την ισχύ της πρόσκρουσης στο Πεντάγωνο. Το υπόλοιπο αεροπλάνο κατέληξε να «ρέει» στο κτήριο, περισσότερο σαν υγρό παρά σαν στέρεη μάζα.
Ακέραια παράθυρα
Πολλά από τα παράθυρα του Πενταγώνου έμειναν ακέραια, «υποδεικνύοντας» πύραυλο ή μικρότερο αεροσκάφος. Ωστόσο, όπως υπογραμμίζεται στην ανάλυση, τα συγκεκριμένα παράθηρα ήταν σχεδιασμένα να αντέχουν ακόμα και έναν τυφώνα ο οποίος προκύπτει απότομα.
Συντρίμμια της πτήσης
Οι συνωμοσιολόγοι υπογραμμίζουν την έλλειψη συντριμμιών από το αεροπλάνο που έπεσε στο Πεντάγωνο. Ωστόσο, ο Άλιν Κιλσχάιμερ, ειδικός εκρήξεων, ήταν ένας από τους πρώτους μηχανικούς που έφτασαν επί σκηνής. Επρόκειτο σίγουρα για αεροπλάνο, τόνισε, υπογραμμίζοντας ότι είδε τα απομεινάρια των φτερών και κράτησε ο ίδιος στα χέρια του συντρίμμια, ενώ βρήκε και το μαύρο κουτί- ακόμα και κομμάτια από στολές και μέλη επιβαινόντων.
Πτήση 93
Καταγραφές της United Airlines Flight 93 δείχνουν ότι οι επιβάτες επιτέθηκαν στους τρομοκράτες, με αποτέλεσμα τη συντριβή του αεροπλάνου κοντά στο Σάνκσβιλ της Πενσιλβάνια. Συνωμοσιολόγοι θεωρούν ότι στην πραγματικότητα καταρρίφθηκε από F-16 ή από ένα μυστηριώδες λευκό αεροσκάφος, με κάποιους να υποστηρίζουν ότι δεν υπήρξαν καν τρομοκράτες, ή ότι οι επιβάτες ήταν ναρκωθεί.
Το λευκό τζετ
Τουλάχιστον 6 αυτόπτες μάρτυρες υποστήριξαν ότι είδαν ένα μικρό λευκό τζετ να πετάει πάνω από το σημείο της συντριβής λίγο μετά την πρόσκρουση του αεροσκάφους και συνωμοσιολόγοι κάνουν λόγο είτε για πύραυλο είτε για ηλεκτρονική επίθεση. Όπως προκύπτει, τέτοιο αεροσκάφος υπήρξε όντως- ένα Dassault Falcon 20 της VF Corp. Το αεροσκάφος πετούσε κοντά και από την υπηρεσία πολιτικής αεροπορίας ζητήθηκε να σπεύσει στο σημείο για να διερευνήσει το συμβάν. Ο συγκυβερνήτης του, Γέιτς Γκλάντγουελ, επιβεβαίωσε.
Ο κινητήρας που βρέθηκε μακριά
Ένας από τους κινητήρες βρέθηκε σε μεγάλη απόσταση, δίνοντας αφορμή για θεωρίες περί θερμοανιχνευτικού πυραύλου. Ωστόσο, στην ανάλυση υπογραμμίζεται πως σε τέτοιες περιπτώσεις δεν είναι ασυνήθιστο τα κομμάτια του αεροσκάφους να συνεχίσουν την πορεία τους, κυλώντας/ αναπηδώντας προς την κατεύθυνση που είχε το αεροσκάφος, ειδικά σε τέτοιες ταχύτητες – ακόμα και σε απόσταση άνω των 250 μέτρων, όπως επί της προκειμένης.
Indian Lake
Αναφέρθηκε ο εντοπισμός ρούχων, βιβλίων και ανθρωπίνων μελών έξω από το Σάνκσβιλ, και σε κάποιες περιπτώσεις επιπλέοντας στην Indian Lake, σχεδόν έξι μίλια από το σημείο της συντριβής. Συνωμοσιολόγοι υποστηρίζουν ότι το αεροσκάφος γινόταν ήδη κομμάτια ενώ έπεφτε, κάτι που υποδεικνύει χρήση όπλου. Ωστόσο, ο Γουάλας Μίλερ, ιατροδικαστής (Somerset County) είπε ότι δεν βρέθηκαν μέλη στη λίμνη, παρά μόνο κάποια πολύ ελαφρά κομμάτια (χαρτί, μικρά κομμάτια μετάλλου). Επίσης, η λίμνη ήταν στην πραγματικότητα σε απόσταση μικρότερη των 1,5 μιλίων από τον κρατήρα, ενώ φυσούσε βορειοδυτικός άνεμος προς την κατεύθυνση της λίμνης.
Ο πιλότος του F-16
Τον Φεβρουάριο του 2004, ο Ντον ντε Γκραντ Πρε, συνταγματάρχης εν αποστρατεία, είπε σε ραδιοφωνική εκπομπή ότι γνώριζε τον πιλότο που κατέρριψε το αεροσκάφος- ήταν ο Ρικ Γκίμπνεϊ, που έριξε δύο πυραύλους Sidewinder. Ο Γκίμπνεϊ αρνήθηκε να σχολιάσει, λέγοντας στο Popular Mechanics ότι δεν ήθελε να τροφοδοτήσει αβάσιμους ισχυρισμούς. Σύμφωνα με εκπρόσωπο της αεροπορίας της Εθνικής Φρουράς, ο Γκίμπνεϊ όντως πετούσε εκείνο το πρωί, αλλά όχι κοντά στο Σάνκσβιλ: Πέταξε στο Μπόζμαν για να πάρει στο αεροπλάνο του τον Εντ Τζάκομπι, διευθυντή του New York State Emergency Management Office, τον οποίο και μετέφερε από τη Μοντάνα στο Όλμπανι για να συντονίσει 17.000 εργαζομένους των σωστικών συνεργείων. Ο Τζακόμπι επιβεβαιώνει την αναφορά αυτή και απορρίπτει τους ισχυρισμούς περί κατάρριψης του αεροπλάνου από τον Γκίμπνεϊ, κάνοντας λόγο για παραπληροφόρηση του κοινού.