Αυτό το Σαββατοκύριακο η Γερμανία γιορτάζει την 25η επέτειο από την ιστορική επανένωση που αποτέλεσε «ένα θαύμα δίχως προηγούμενο», αν θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε τα λόγια του επικεφαλής του Ινστιτούτου Πληθυσμού και Ανάπτυξης του Βερολίνου Reiner Klingholz. Μέρες σαν αυτές ο τότε Καγελάριος Χέλμουτ Κολ υποσχόταν ένα ευοίωνο μέλλον που ανοιγόταν μπροστά στη «νέα Γερμανία» η οποία έμοιαζε να διακατέχεται από μια απίστευτη ευφορία.
Όσο όμως και αν ανατολική και δυτική Γερμανία «ενώθηκαν» στα...χαρτιά, τους Wessies (δυτικούς) και τους Ossis (ανατολικούς) φαίνεται ακόμη και σήμερα να τους χωρίζουν πολύ περισσότερα απ' όσα τους ενώνουν ενώ οι πρώην ανατολικογερμανοί φαίνεται να παραμένουν οι φτωχοί συγγενείς της παντοδύναμης χώρας της ΕΕ.
Σε αυτό το συμπέρασμα τουλάχιστον, κατέληξε έρευνα του Ινστιτούτου, αφού 25χρόνια μετά και αν και έχουν σίγουρα αλλάξει πολλά στον τρόπο ζωής, υπάρχουν ακόμη σημαντικές διαφορές και ένα χάσμα που αν και μικραίνει, συνεχίζει να χωρίζει αυτούς τους δύο «κόσμους». Δεν είναι άλλωστε τυχαίο πως οι περισσότεροι «δυτικοί» δεν έχουν επισκεφθεί ποτέ το ανατολικό μέρος της χώρας, σε αντίθεση βέβαια με τους «ανατολικούς».
«Αν και ο διαχωρισμός υφίστατο μόλις για 41 χρόνια- δηλαδή λιγότερο από δύο γενιές- οι πολίτες της ανατολικής και της δυτικής Γερμανίας κοινωνικοποιήθηκαν με τόσο διαφορετικό τρόπο που εκ των υστέρων πια μπορούμε να πούμε πως η ιδέα της ταχείας προσαρμογής ήταν μια ουτοπία», σχολιάζει ο κ.Klingholz και εκτιμά πως θα χρειαστεί ακόμη μια γενιά ώστε αυτές οι δύο περιοχές και κοινωνίες καταφέρουν να αναπτυχθούν αρμονικά. Βέβαια και οι ίδιες οι πολιτικές που ακολουθήθηκαν και συνεχίζουν να ασκούνται η αλήθεια είναι πως δεν βοηθούν προς αυτή την κατεύθυνση.
Το πόσο διαφορετική συνεχίζει να είναι η ζωή στις δύο περιοχές, είναι αυταπόδεικτο εάν συγκριθούν βασικοί δείκτες αλλά και όψεις της καθημερινής ζωής:
- Πλούτος
Οι περιοχές της πρώην Δ.Γερμανίας παραμένουν σημαντικά πιο πλούσιες ενώ τα νοικοκυριά στην πρώην Ανατολική υπολογίζεται πως έχουν περίπου τον μισό πλούτο από τα γειτονικά τους. Από τους 500 πιο πλούσιους κατοίκους της χώρας, μόνο 21 ζουν ανατολικά.
Οι λόγοι για όλες αυτές τις διαφορές είναι πολλοί. Όπως πχ ότι ο μηνιαίος μισθός ενός ανατολικογερμανού αντιστοιχεί μόλις στα 2/3 του «δυτικού» ενώ τα ακίνητα έχουν επίσης τη μισή αξία.
Επίσης παρά τις δεσμεύσεις του Κολ πως μισθοί και συντάξεις μετά την ένωση θα μεταφράζονταν σε δυτικά μάρκα, οι αποταμιεύσεις μεταφράστηκαν ως: δύο ανατολικά μάρκα για ένα δυτικό και έτσι πολλοί έχασαν μεγάλο μέρος των οικονομιών τους ενώ παράλληλα αδυνατούσαν να αντεπεξέλθουν στις νέες τιμές.
Και μιλώντας στη «γλώσσα» της γερμανικής αυτοκινητοβιομηχανίας ένας δυτικός έχει πολλές πιθανότητες να αγοράσει μια BMW ενώ ένας δυτικός θα καταλήξει πιθανότατα με ένα Skoda.
- Φτώχεια και Υγεία
Ένας ανατολικός Γερμανός έχει 25% περισσότερες πιθανότητες να φτάσει στα όρια της φτώχειας- και σίγουρα περισσότερες πιθανότητες να πέσει το βιοτικό του επίπεδο και κάτω από αυτά - από ό,τι ο δυτικός συμπατριώτης του.
Επίσης, στις ανατολικές περιοχές έχουν αυξηθεί σημαντικά τα ποσοστά παχυσαρκίας από 12%-16% το 1999 σε 18% το 2013.
Ευτυχώς το προσδόκιμο ζωής έχει αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια στην πρώην Ανατολική Γερμανία.
- Παραγωγικότητα
Από το 1991 μέχρι το 2012, η παραγωγικότητα στις ανατολικές περιοχές έχει αυξηθεί από το 70% που ήταν- συγκριτικά με τις δυτικές περιοχές- μόλις στο 72% και αυτό μόνο εξαιτίας της αγοράς εργοστασίων από δυτικούς, που δεσμεύτηκαν να τα κρατήσουν ανοιχτά αλλά και να μην τα μεταφέρουν σε άλλες περιοχές δηλαδή στα δυτικά της χώρας ή στο εξωτερικό. Αξίζει να σημειωθεί πως καμία από τις 30 μεγαλύτερες εταιρίες που είναι εισηγμένες στο γερμανικό χρηματιστήριο δεν έχουν έδρα ανατολικά. Αρκετοί μάλιστα υποστηρίζουν πως το γεγονός ότι οι μεγαλύτερες βιομηχανίες και βάσεις παραγωγής είναι στη δύση, μακροπρόθεσμα θα αποτελέσει τροχοπέδη για την οικονομία στις ανατολικές περιοχές, κρατώντας χαμηλούς τους μισθούς και προκαλώντας απόγνωση στο εργατικό δυναμικό.
- Εκπαίδευση
Αυτός είναι ο τομέας στον οποίο οι δυτικοί έχουν προβάδισμα. Μεταξύ των 16 γερμανικών κρατιδίων και με εξαίρεση τη Βαυαρία, αυτά της Ανατολικής Γερμανίας, πραγματικά διαπρέπουν. Έχουν καλύτερε επιδόσεις στα μαθηματικά, της φυσικές επιστήμες, τη βιολογία, τη χημεία κα. Ειδικοί μάλιστα, σχολιάζουν πως στις θετικές αυτές επιδόσεις συμβάλει η απουσία παιδιών μεταναστών στα σχολεία- αφού ελάχιστοι αλλοδαποί θέλουν ή μπορούν να εγκατασταθούν εκεί- ενώ σημαντικό ρόλο φαίνεται να έχει παίξει και τα σημαντική χρηματοδότηση στον τομέα της παιδείας από το 1990.
- Συντροφικότητα
Αν και οι μακροχρόνιες σχέσεις μεταξύ δυτικών και ανατολικών ήταν παλαιότερα πολύ σπάνιες, τώρα αντιστοιχούν περίπου στο 10% των σχέσεων περίπου δηλαδή, όπως σχολιάζουν κοινωνιολόγοι, όσο και οι σχέσεις Γερμανών με μετανάστες. Συνήθως σε αυτές τις σχέσεις, η γυναίκα είναι από την Ανατολική Γερμανία και ο άνδρας από την Δυτική.
- Κατανάλωση
Για τους ανατολικογερμανούς η δυνατότητα ελεύθερης αγοράς καταναλωτικών αγαθών ήταν ένα όνειρο. Τον πρώτο καιρό μετά την ένωση η κατανάλωση τζιν Levi, βίντεο και...πλακών σοκολάτας Milka ήταν ιδιαίτερα δημοφιλή. Ωστόσο ήταν ελάχιστα τα προϊόντα της Α.Γερμανίας που κατάφεραν να φτάσουν στα ράφια των δυτικών σούπερ-μάρκετ.
Η δε κατανάλωση κάποιων τοπικών προϊόντων- μπύρας, σοκολάτας, γιαουρτιών- μεταφράζεται σε σε «ένδειξη καταγωγής» του καταναλωτή αν και γενικά οι προτιμήσεις δυτικών και ανατολικών δεν έχουν ιδιαίτερα μεγάλες διαφορές. Οι Ossis πάντως καταναλώνουν περισσότερα συσκευασμένα προϊόντα και οι Wessies έχουν ιδιαίτερη προτίμηση το ψάρι ενώ τους αρέσουν τα τηγανητά.
Αμφότεροι πάντως δαπανούν τον ίδιο χρόνο στο τηλέφωνο και στην τηλεόραση. Οι δυτικοί συνήθως ξοδεύουν περισσότερα χρήματα για κοσμήματα και ρολόγια και είναι πιο πιθανό να έχουν πλυντήριο πιάτων. Οι δε ανατολικοί γείτονές τους έχουν την τάση να ξοδεύουν χρήματα για τουν κήπο τους.
Πηγή: Guardian