Και τώρα τι; Οι κάλπες της 1ης Νοεμβρίου δεν χάρισαν στο κόμμα του νυν προέδρου της χώρας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν μόνο την πρωτιά και τη δυνατότητα σχηματισμού αυτοδύναμης κυβέρνησης. Του χάρισαν και το εντυπωσιακό όσο και αναπάντεχο ποσοστό του 49,37% δηλαδή μια «δύναμη» ανάλογη με αυτή των εθνικών εκλογών του 2011 που ήταν και η μεγαλύτερη εκλογική νίκη για το Κόμμα της Δικαιοσύνης και της Ανάπτυξης (ΑΚΡ) κατά τα 15 περίπου χρόνια που μονοπωλεί την κυβερνητική εξουσία.
Δεν θα ήταν αυθαίρετο να πει κανείς πως ο «Σουλτάνος», στον οποίο οι Τούρκοι μόλις πέντε μήνες πριν στέρησαν την αυτοδυναμία στέλνοντας ένα ηχηρό μήνυμα αποδοκιμασίας στο ισλαμοσυντηριτικό κόμμα και τις αυταρχικές πολιτικές που ασκεί, μπορεί και πάλι να καθίσει αναπαυτικά στο θρόνο του.
Το δε Εθνικιστικό Κόμμα (ΜΗΡ) υπέστη υποχώρηση με τα ποσοστά του να διαμορφώνονται στο 11,98%, χάνοντας προφανώς ψήφους προς το ΑΚΡ ενώ το ΗDP «ίδρωσε» για να περάσει το αντιδημοκρατικό όριο του 10% που απαιτείται για να «μπει» την Εθνοσυνέλευση συγκεντρώνοντας 10,48% αντί για 13,1% που είχε λάβει στις εκλογές του περασμένου Ιουνίου. Όπως εκτιμάται, το HDP έχασε ψήφους εξαιτίας της ακραίας πόλωσης στο κουρδικό ζήτημα και τις καθημερινές ταραχές στα ΝΑ της χώρας.
Την ίδια στιγμή πάντως ο Αχμέτ Νταβούτογλου, πρόεδρος της AKP στην νικητήρια ομιλία απηύθυνε έκκληση για ενότητα και τόνισε πως κανείς δεν πρέπει «να νιώθει ηττημένος...Σήμερα, δεν υπάρχουν ηττημένοι παρά μόνο νικητές».
Σε τελείως διαφορετικό μήκος κύμματος όμως ήταν η δήλωση του Σελαχατίν Ντεμιρτάς, συμπροέδρου του HDP. «Μπορεί ένα πολιτικό κόμμα να εξασφάλισε ποσοστό περίπου 50%, αλλά ένα πολύ μεγάλο μέρος τμήμα της κοινωνίας μας εκφράζει ανησυχία...Δεν ήταν δίκαιη και ελεύθερη εκλογική διαδικασία» είπε και τόνισε πως το κόμμα του «δεν έκανε προεκλογική εκστρατεία, αλλά προσπάθησε να προστατεύσει τους νέους μας απέναντι σε δολοφονίες». Και κατέληξε: «μπορεί το κόμμα μας να έχασε περίπου ένα εκατομμύριο ψήφους, αλλά αντιμετωπίσαμε μια πολιτική σφαγής.
Καταφέραμε να ξεπεράσουμε το όριο του 10%, απέναντι σε ένα κράτος τύραννο».
Οι δύο διαφορετικές αντιδράσεις στα αποτελέσματα της Κυριακής ήταν εμφανείς και στους δρόμους της Τουρκίας με τα παραδοσιακά προπύρια του ΑΚΡ να φωτίζονται από καπνογόνα και πυροτεχνήματα και τους δρόμους στο Ντιγιάρμπακιρ και της ΝΑ Τουρκίας να παίρνουν φωτιά από τις μάχες Κούρδων με δυνάμεις της αστυνομίας.
Το δίλημμα «Ερντογάν ή πολιτική αστάθεια και χάος»
Οι πρώτες αναφορές αναλυτών στην Τουρκία κάνουν λόγο για μια επιτυχημένη στρατηγική φόβου που ακολούθησε ο Ερντογάν από τις εκλογές του Ιουνίου και μετά. Αρχικά κήρυξε «πόλεμο» στους Κούρδους εντός και εκτός Τουρκίας και επανέφερε στην πολιτική ζωή και στην καθημερινότητα του μέσου Τούρκου την ιδέα του «εσωτερικού εχθρού», που με τις διεκδικήσεις περί αυτονομίας απειλεί την ύπαρξη της χώρας. Είχε προηγηθεί η διακοπή κάθε διαπραγμάτευσης για επίλυση του κουρδικού ενώ καθημερινά «σφυροκοπούσε» φιλοκουρδικό αριστερό Δημοκρατικό Κόμμα του Λαού (HDP) ως συνεργό του παράνομου στην Τουρκία και χαρακτηρισμένου ως τρομοκρατική οργάνωση, Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (ΡΚΚ).
Κατά την ίδια περίοδο ο τρόμος των τυφλών βομβιστικών επιθέσεων που ξεκίνησε από την μακρινή επαρχία του Σουρούτς, βρήκε τον δρόμο της στην καρδιά της Τουρκίας με την εκατόμβη νεκρών στην Άγκυρα αλλά και ο φόβος βρήκε το δρόμο στην καρδιά και το μυαλό πολλών Τούρκων. Είτε εάν κάποιοι πίστεψαν πως πίσω από αυτές ήταν ο PKK είτε το Ισλαμικό Κράτος. Ο Ερντογάν υποστήριξε και τις δύο εκδοχές για να πείσει όσο περισσότερους μπορούσε.
Νομιμοποίηση μιας ολοκληρωτικής πολιτικής
Ακόμη όμως και εάν η σαρωτική νίκη Ερντογάν ορθά ερμηνεύεται με αυτό τον τρόπο υπάρχει ένα ουσιώδες πρόβλημα. Η «ολική επαναφορά» θα μπορούσε να ερμηνευτεί και μια έγκριση, νομιμοποίηση των πολιτικών του; Πιθανότατα όχι. Τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τις προθέσεις των ψηφοφόρων. Μπορεί όμως σαφώς-και ίσως δικαίως- η ψήφος τους να ερμηνευτεί ως τέτοια από το κυβερνών κόμμα και τον Ερντογάν.
Το ερώτημα λοιπόν είναι με ποιο τρόπο θα επιλέξει να κυβερνήσεις εφ εξής το ΑΚΡ και ο Πρόεδρος της Τουρκίας. Για παράδειγμα υπήρξε προσπάθεια πλήρους δαιμονοποίησης του HDP, το Κουρδικό είναι μια ανοιχτή πληγή που κακοφορμίζει, η πόλωση είναι στο ζενίθ και το θέμα έχει διεθνείς διαστάσεις ενώ υπάρχει και το ανοιχτό μέτωπο της Συρίας.
Τα δε ΜΜΕ που τολμούν να ασκήσουν κριτική, όπως και κάθε «δυσάρεστη» φωνή, διώκονται ανελέητα ενώ μια σειρά από ανθρώπινα δικαιώματα καταπατούνται μεθοδικά.
Επίσης ενδιαφέρον θα έχει και εάν το κυβερνών κόμμα θα επιχειρήσει να προχωρήσει σε αναθεώρηση του συντάγματος για την αλλαγή του πολιτεύματος σε Προεδρικό -κάτι που κατά ένα μέρος του στοίχισε στην εκλογική αναμέτρηση του Ιουνίου. Κάτι τέτοιο προϋποθέτει 330 έδρες και το ΑΚΡ θα χρειαστεί περί τις 15 έδρες και δεν αποκλείεται να αναζητήσει πρόθυμους, αν και θεωρείται εξαιρετικά δύσκολο να τους βρει.
Πως θα επιλέξει λοιπόν να κινηθεί αυτή τη φορά ο Σουλτάνος του Ακ Σαράι...