Με την ανεργία των γυναικών να κυμαίνεται στο 29,4% και την κοινωνική πρόνοια να απουσιάζει από την Ελλάδα, πολλές γυναίκες βρίσκονται στο δίλημμα εάν θα πρέπει να μείνουν σπίτι, προσέχοντας οι ίδιες το παιδί τους, ή να βγουν στην αγορά εργασίας, αφήνοντας τα παιδιά σε συγγενείς ή νταντάδες.
Η Κατερίνα Βασιλοπούλου από την Κυψέλη είναι μια νέα μητέρα που επέλεξε την πρώτη επιλογή. Έχει δύο μικρά παιδιά, τον Αύγουστο που είναι πέντε χρονών, και τον Ωκεανό που είναι ενάμιση. Η ίδια εργαζόταν ως δημοσιογράφος για πολλά χρόνια, όμως το γεγονός ότι τα χρήματα ήταν πλέον ελάχιστα σε συνδυασμό με τις τροφικές αλλεργίες που παρουσίασε το δεύτερο παιδί της, την οδήγησαν στο να επιλέξει να μείνει στο σπίτι με τα παιδιά.
«Δούλευα στην Ελευθεροτυπία επί 15 χρόνια και μετά σε σάιτ αλλά δεν πληρωνόμουν. Κάποια στιγμή έμεινα έγκυος και εφόσον πληρωνόμουν με μπλοκάκι έφυγα. Δεν έχει νόημα να επιστρέψω στην παρούσα φάση, γιατί τα λεφτά που θα έπρεπε να δίνω σε μια γυναίκα για να το φυλάει θα ήταν πολύ περισσότερα από αυτά που θα έπαιρνα από το σάιτ»,λέει η ίδια στην Huffpost Greece.
Με το πρώτο της παιδί δούλευε για την εφημερίδα από το σπίτι. Στο γραφείο γύρισε όταν ήταν εννιά μηνών, κάτι που, όπως είπε, της κακοφάνηκε λίγο.
«Ήθελα να είμαι λίγο ακόμα με το μωρό. Σε αυτό το μωρό επειδή έχει αλλεργίες διάφορες και το θηλάζω ακόμα και θα το θηλάζω για όσο θέλει, ούτως ή άλλως έπρεπε κατά κάποιο τρόπο να είμαι μαζί του. Και ήθελα κιόλας. Στο δεύτερο παιδί είσαι πιο συνειδητοποιημένος σε κάποια πράγματα γιατί ξέρεις πως (η βρεφική ηλικία) διαρκεί λίγο».
Όπως όμως η ίδια εξήγησε, είναι δύσκολο για μια Ελληνίδα σήμερα να σταματήσει να δουλεύει για να μεγαλώσει τα παιδιά της, λόγω των οικονομικών συνθηκών.«Χρωστάμε παντού βέβαια, δεν μας παίρνει οικονομικά να μην δουλεύω εγώ. Όμως ούτως ή άλλως δεν θα βγαίναμε εάν πληρώναμε γυναίκα, ενώ ο βρεφικός σταθμός είναι ένας φαύλος κύκλος: αν δεν δουλεύεις δεν σου παίρνει το παιδί, όμως από την άλλη δεν μπορείς να βρεις δουλειά εάν δεν έχεις το παιδί σου στον παιδικό. Αλλά είναι επιλογή μου τώρα να κάτσω μέχρι τουλάχιστον να γίνει δύο - δυόμιση χρονών».
Σε ένα χρόνο, όταν ο Ωκεανός θα γίνει δυόμιση χρονών, η ίδια θα αναζητήσει και πάλι δουλειά, όμως δεν νομίζει να ξαναγυρίσει στην δημοσιογραφία. «Έχω συνηθίσει από 18 χρονών που δούλευα 12 ώρες τη μέρα. Απλά την μετάβαση την περνάς στο πρώτο παιδί που λες “εντάξει, υπάρχει και κάτι άλλο εκτός από την δουλειά”. Στο δεύτερο παιδί ήμουν συνειδητοποιημένη ότι ήθελα να καθίσω σπίτι. Δηλαδή χάρηκα που τα έφερε έτσι η μοίρα και μπόρεσα να το κάνω».
Η φροντίδα των παιδιών στο σπίτι βέβαια, είναι πολύ πιο δύσκολη ορισμένες φορές από την πλήρη απασχόληση. Ουσιαστικά πρόκειται για μια 24ωρη βάρδια, κατά την διάρκεια της οποίας φροντίζεις μια νέα ζωή. «Όταν δουλεύεις έχεις ένα άγχος μην δεν τα πας καλά. Δεν ήμουν καρδιοχειρούργος να εξαρτάται κάποιος από εμένα, με τα παιδιά όμως λίγο να γυρίσεις το βλέμμα σου κάτι γίνεται. Επειδή μάλιστα ο Ωκεανός θηλάζει ακόμα, δεν κοιμάμαι σχεδόν ποτέ. Κάθε μιάμιση ώρα ξυπνάει. Μετά το Σαββατοκύριακο που δεν δουλεύει ο άνδρας μου τρέχουμε να κάνουμε κάποια πράγματα σαν οικογένεια, οπότε πάλι τρέχουμε. Γενικά δεν υπάρχει ξεκούραση. Αλλά είναι πολύ ωραία γιατί όλη αυτή η περίοδος διαρκεί λίγο».
Το καθημερινό πρόγραμμα της Κατερίνας ξεκινά στις 6.30 το πρωί, και δεν τελειώνει ποτέ, καθώς, εφόσον θηλάζει, ξυπνάει ανά μιάμιση ώρα. Ακόμα, το γεγονός ότι η Αθήνα δεν διαθέτει πεζοδρόμια ή πολλά πάρκα, κάνει την καθημερινότητά της ως μητέρα ακόμα δυσκολότερη. «Ξυπνάμε 6.30 πμ, μέχρι να τον ετοιμάσω, να τον πάω στο νηπιαγωγείο, μετά ψωνίζω κάτι αν χρειάζεται το σπίτι, έρχομαι για να φύγει ο άνδρας μου να πάει στην δουλειά, είμαι με το παιδί, θα πάμε σίγουρα σε ένα ή δύο πάρκα τη μέρα, επειδή η γειτονιά εδώ είναι χάλια, δεν υπάρχουν πάρκα, χρησιμοποιώ πολύ συχνά το αυτοκίνητο. Μετά επιστρέφω σπίτι. Το μεγάλο παιδί έχει δραστηριότητες, οπότε παίρνω και τον μικρό μαζί και πάμε σε διάφορεςδραστηριότητες του μεγάλου. Τώρα έχει αρχίσει και ο μεγάλος και έχει διάφορες εργασίες, οπότε τα κάνουμε και αυτά μετά».
«Πρόκειται για full-time απασχόληση. Κάποιες ημέρες κουράζομαι πιο πολύ από όσο κουραζόμουν όταν δούλευα», τονίζει
«Δεν θα άντεχες μόνη στο σπίτι», ακούν πολλές νέες μητέρες. Όπως όμως εξηγεί η Κατερίνα, μια γυναίκα που έχει γεννήσει έχει συνεχώς το μυαλό στα παιδιά της, ακόμα και εάν βρίσκεται εκτός σπιτιού.«Έχω πολλές συναδέλφους που έχουν κάνει το ίδιο, οπότε έχουμε επικοινωνία με αυτές πολύ. Μου λείπει το να πρέπει να σηκωθώ το πρωί, να πάω σε ένα άλλο μέρος διαφορετικό από το σπίτι μου, να αλλάξει λίγο το περιβάλλον του σπιτιού. Όμως, επειδή δούλευα στο πρώτο μου παιδί, μπορεί να ήμουν στην δουλειά, όμως σκεφτόμουν συνεχώς το παιδί που ήταν μικρό», εξηγεί η Κατερίνα.
«Γενικά αν κάνεις παιδί είσαι λίγο διχασμένη προσωπικότητα. Λες να πάω στην δουλειά ή να μείνω με το παιδί; Νομίζω όλες οι μαμάδες το έχουν αυτό.
Με το μεγάλωμα ενός παιδιού να αποτελεί άθλο από μόνο του, η οικονομική κρίση ρίχνει μεγαλύτερο βάρος στις οικογένειες. Παρόλα αυτά, το κράτος δεν παρέχει καμία στήριξη στις οικογένειες, ενώ η προσχολική εκπαίδευση είναι ελλιπής.
«Το κράτος πιστεύω δεν έχει καμία πρόνοια ούτε για τις μητέρες, ούτε για τα παιδιά. Και τον μεγάλο που τον πάω σε ιδιωτικό νηπιαγωγείο, γιατί θα ήταν καταδικασμένο το παιδί εάν το έστελνα στης περιοχής μου. Πήγα και είδα το νηπιαγωγείο της γειτονιάς όπου ήταν μια δασκάλα για 30 παιδιά. Τα παιδιά έβλεπαν DVD. Παιδάκια τεσσάρων ετών και τα είχαν μπροστά από μια οθόνη. Αν αυτή είναι η προσχολική εκπαίδευση στην Ελλάδα, το άφηνα και στο σπίτι μου το παιδί. Πολύς κόσμος δεν ξέρει ότι ακόμα και σε κρατικά νηπιαγωγεία πληρώνεις, ανάλογα με την φορολογική σου δήλωση. Το ποσό μπορεί να φτάσει τα 100 ευρώ το μήνα. Δεν είναι τελείως δωρεάν», εξηγεί η Κατερίνα. «Επιδόματα και τέτοια δεν υπάρχουν», προσθέτει.
Ένα καλό, σύμφωνα με την Κατερίνα, είναι το γεγονός ότι άνοιξε ο δήμος Αθηναίων στους Αμπελόκηπους, μια κοινοτική βιβλιοθήκη για βρέφη και παιδιά. «Αυτή είναι όντως μια πολύ αξιόλογη προσπάθεια, μακάρι να την συντηρήσουν και να μείνει όπως είναι». Παρόλα αυτά, οι προβλέψεις της Πολιτείας για τις μητέρες είναι ελάχιστες. Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματαγια τις νέες μαμάδες στη χώρα μας είναι ο διαχωρισμός που υπάρχει στον ιδιωτικό και τον δημόσιο τομέα αναφορικά με τις άδειες μητρότητας. Όπως εξηγεί η Κατερίνα, ακόμα και η εξάμηνη άδεια είναι στην διακριτική ευχέρεια του εργοδότη.
«Υπάρχει ένας μεγάλος διαχωρισμός που με ενοχλεί πολύ στον ιδιωτικό και τον δημόσιο τομέα. Στην Ελευθεροτυπία ήμουν τυχερή, μου είχαν δώσει το εξάμηνο και όχι δύο μήνες όπως συμβαίνει σε άλλες περιπτώσεις. Στον δημόσιο τομέα οι μαμάδες κάθονται ένα χρόνο φουλ και πληρώνονται. Δηλαδή για ποιο λόγο να γίνεται αυτό; Θα έπρεπε να γίνεται και στον ιδιωτικό τομέα. Θα πρέπει το κράτος με κάποιο τρόπο να δώσει κίνητρα στους εργοδότες. Ακόμα και το εξάμηνο είναι στην διακριτική ευχέρεια του κάθε εργοδότη. Δηλαδή αν θέλει θα σου το δώσει, αν δεν θέλει μπορεί να σου πει “δεν στο δίνω”».
«Tο παιδί έχει απόλυτη ανάγκη την μητέρα του αυτούς τους πρώτους μήνες, δηλαδή πολλές έρευνες έχουν βγει και έχουν τεκμηριώσει ότι η μητέρα είναι ο κύριος φροντιστής τους πρώτους μήνες του παιδιού», σημείωσε η Κατερίνα, προσθέτοντας ότι σε όλες τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες υπάρχει πρόβλεψη για αυτό.
Την ίδια στιγμή, προβλήματα στον εργασιακό τομέα ισχύουν και για τις γυναίκες που δεν έχουν ακόμα παιδιά. «Όλοι οι εργοδότες ρωτάνε αν έχεις σκοπό να παντρευτείς, αν έχεις σκοπό να κάνεις παιδιά. Με το που πάει μια γυναίκα σε συνέντευξη το πρώτο πράγμα που την ρωτάνε είναι αυτό. Έχεις σκοπό να κάνεις παιδί; Εάν πάει μια γυναίκα στα 30 είναι σίγουρο ότι θα δεχτεί αυτή την ερώτηση», εξηγεί η Κατερίνα.
Δεν είναι τυχαίο μάλιστα που οι περισσότερες αγγελίες ζητούν γυναίκες κάτων των 25 ετών. Η ίδια στο παρελθόν παραλίγο να χάσει μια θέση εργασίας, όταν οι εργοδότες προτίμησαν την υποψήφια με τη μικρότερη εμπειρία, καθώς πίστευαν ότι το γεγονός ότι δεν είχε παιδιά θα την έκανε πιο αποδοτική.«Όταν είχα περάσει από την συνέντευξη για να με πάρουν στο σάιτ είχαν αρχικά επιλέξει μια άλλη κοπέλα που ήταν μικρότερη από εμένα. Τελικά αυτή δεν άντεξε την βάρδια και πήραν τελικά εμένα στην δεύτερη φάση. Μου είχαν πει “μας τρόμαξες που είπες ότι έχεις οικογένεια και παιδί νομίζαμε ότι δεν θα ανταπεξέλθεις”. Αυτό δεν ισχύει, εάν έχεις παιδί χρειάζεσαι περισσότερο την δουλειά».
Στην χώρα μας ο φεμινισμός είναι ίσως ένα από τα πιο παρεξηγημένα κινήματα. Πολλές μητέρες μάλιστα που επιλέγουν να μείνουν σπίτι νιώθουν ότι ο φεμινισμός δεν τους αντιπροσωπεύει, καθώς θεωρούν ότι απευθύνεται σε γυναίκες που κυνηγούν την καριέρα. Την ίδια στιγμή όμως αγνοούν το γεγονός ότι πρόκειται για ένα κίνημα που σχετίζεται με την αυτοδιάθεση των γυναικών και το δικαίωμά τους να επιλέγουν την ζωή που θέλουν να ακολουθήσουν.«Θεωρώ τον εαυτό μου φεμινίστρια αλλά όχι με την πολύ κλειστή έννοια ότι οι άνδρες είναι υποδεέστεροι», τονίζει η Κατερίνα.
Πρέπει να έχουμε ίδια δικαιώματα και στην οικογένεια και στην εργασία. Θα μπορούσε στην θέση μου να ήταν ο άνδρας μου και να πρόσεχε τα παιδιά. Δεν θα μπορούσε να θηλάσει,αλλά γενικά θα μπορούσε να ήταν ο άνδρας στο σπίτι. Στο εργασιακό δεν ισχύει κάτι τέτοιο. Θεωρώ ότι οι άνδρες γενικά αντιμετωπίζονται διαφορετικά και τους δίνονται περισσότερες ευκαιρίες
Φωτογραφίες: SOOC/Μενέλαος Μυρίλλας για την Huffpost Greece