Εάν η περυσινή επτάμηνη διαπραγμάτευση για κάποιους έμοιαζε με μαρτύριο, τουλάχιστον χρονικά, η φετινή εννεάμηνη ( η οποία ακόμα διαρκεί) μοιάζει με κόλαση. Από τον περασμένο Δεκαπενταύγουστο, όταν και ψηφίστηκε από τη Βουλή το νέο μνημόνιο, έχουν μεσολαβήσει εκλογές, εμπλοκές, προσεγγίσεις, δισεκατομμύρια μέτρων, επισκέψεις των δανειστών στην Αθήνα, επισκέψεις των Ελλήνων στην Ευρώπη και την Ουάσιγκτον, αμέτρητες επίσημες και ανεπίσημες διαπραγματεύσεις, τρία Eurogroup και δύο προγραμματισμένες σύνοδοι κορυφής των Ευρωπαίων ηγετών.
Με λίγα λόγια, οι παράγοντες της διαπραγμάτευσης αλλιώς ξεκίνησαν τις καλοκαιρινές τους διακοπές, αλλιώς έφτασαν στις διακοπές των Χριστουγέννων και αλλιώς κατέληξαν το Πάσχα. Και επειδή το Πάσχα των Καθολικών με αυτό των Ορθοδόξων φέτος είχε διαφορά ένα μήνα, μέσα σε ένα μήνα τα μέτρα από 5,4 δισ. ευρώ που είχε υποχρέωση να λάβει η ελληνική κυβέρνηση, έφτασαν τουλάχιστον τα 8,1 δισ. και η διαπραγμάτευση συνεχίζεται.
Και επειδή όλα αυτά μοιάζουν με άλυτο γρίφο, η HuffPost Greece, επιχειρεί να απαντήσει σε , προκειμένου να ρίξει φως στη διαπραγμάτευση και να ξεμπερδέψει το κουβάρι που μπλέκεται τους τελευταίους εννιά μήνες.
Ποιο μνημόνιο αξιολογείται τώρα από τους θεσμούς και πότε έπρεπε να έχει ξεκινήσει η πρώτη αξιολόγηση;
Οι διαπραγματεύσεις μεταξύ της κυβέρνησης και των θεσμών αφορούν την επικαιροποίηση του 3ου μνημονίου και του νέου δανείου 86 δισ. ευρώ, το οποίο ψηφίστηκε τον περασμένο Αύγουστο από τη Βουλή. Με βάση τα όσα προέβλεπε η συμφωνία η πρώτη αξιολόγηση θα έπρεπε να έχει ξεκινήσει τον Σεπτέμβριο και να έχει ολοκληρωθεί τον περασμένο Οκτώβριο. Ωστόσο, η προκήρυξη πρόωρων εκλογών «πάγωσε» τις διαδικασίες και μετέθεσε την πρώτη αξιολόγηση για τον Οκτώβριο με ορίζοντα ολοκλήρωσης τον Δεκέμβριο.
Από εκεί και μετά ξεκίνησε με καθυστερήσεις τακτικισμούς, διπλωματικούς ελιγμούς, εμπλοκές, απειλές, διεργασίες στο προσκήνιο και κυρίως στο παρασκήνιο με αποτέλεσμα να φτάσει Απρίλιος και όλα να παραμένουν ακόμα ανοιχτά.
Πόσα χρήματα είναι η δόση αυτής της αξιολόγησης και πότε θα εκταμιευτούν;
Η έφερε τα πάνω κάτω και στον προγραμματισμό για την εκταμίευση των δόσεων του προγράμματος. Η προέβλεπε το συνολικό ποσό της πρώτης δόσης του δανείου να ανέλθει σε 26 δισ. ευρώ και σε αυτά να συνυπολογίζονται και τα 10 δισ. ευρώ για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών.
Από αυτά πήραμε τα 7 δισ. ευρώ για την αποπληρωμή του δανείου γέφυρα που είχε συμφωνήσει η κυβέρνηση πριν την υπογραφή του μνημονίου, τα 10 δισ. ευρώ για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών (χρησιμοποιήθηκαν τα 5,7 δισ. ευρώ), 3,4 δισ. ευρώ για την αποπληρωμή ομολόγων και τόκων προς την ΕΚΤ και 2,2 δισ. ευρώ για την πληρωμή δόσης προς το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, με λήξη τον Αύγουστο.
Αυτά ήταν τα χρήματα που έως σήμερα έχει εισπράξει η κυβέρνηση από τις δόσεις του νέου δανείου, καθώς τα υπόλοιπα 3 δισ. ευρώ είχαν προγραμματιστεί για τον Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο, σε δύο υποδόσεις και υπό την προϋπόθεση υιοθέτησης και εφαρμογής προαπαιτούμενων μέτρων.
Η πρώτη αξιολόγηση όμως δεν ολοκληρώθηκε ποτέ σε αυτά προστέθηκαν και νέα κεφάλαια προς εκταμίευση και με την ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης φτάνουν τα 5,7 δισ. ευρώ.
Ποιοι είναι οι τομείς οι οποίοι μπλοκάρουν την ολοκλήρωση της αξιολόγησης;
Τα τρία βασικά ανοιχτά μέτωπα είναι το , ενώ σε παραμένει και το , ενώ τις τελευταίες ημέρες προστέθηκε και η νέα απαίτηση των θεσμών για τη συμπληρωματική λίστα μέτρων ύψους 3 δισ ευρώ.
Σύμφωνα με πληροφορίες, η έχει σημειωθεί στο φορολογικό, καθώς κυβέρνηση και θεσμοί έχουν συμφωνήσει στις νέες κλίμακες φορολόγησης εισοδήματος, εσόδων από ενοίκια και ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης. Ωστόσο, μένει ακόμα να διευκρινιστεί με την να επιμένει στις 9.100 ευρώ, το να ζητά 8.182 ευρώ και την να προτείνει ως συμβιβαστική λύση αφορολόγητο 9.100 ευρώ για το 2016, 8.640 ευρώ για το 2017 και 8.182 ευρώ για το 2018.
Χωρίς συμφωνία συνεχίζονται οι διαπραγματεύσεις και για το , καθώς οι δύο πλευρές δεν τα έχουν βρει στον τρόπο που θα καλυφθεί η «τρύπα» ύψους 700εκατ ευρώ στις επικουρικές συντάξεις.
Το μέτωπο όμως που οι δύο πλευρές έχουν τη μεγαλύτερη απόσταση είναι αυτό των , καθώς οι θεσμοί επιμένουν σε πλήρη απελευθέρωση της πώλησης σε ξένα funds, ενώ η κυβέρνηση διεκδικεί να μπει δίχτυ προστασίας τουλάχιστον για την πρώτη κατοικία.
Ποιος ο ρόλος του ΔΝΤ στο 3o μνημόνιο;
Το ΔΝΤ επίσημα δεν μετέχει στη συμφωνία του Ιουλίου και το μνημόνιο που ψηφίστηκε τον Αύγουστο από την ελληνική Βουλή, παρά μόνο ως . Το Ταμείο δεν έχει βάλει λεφτά στο νέο δάνειο των 86 δισ ευρώ, ενώ δεν έχει εκταμιεύσει από το 2014 καμία δόση του 2ου μνημονίου.
Το . έληξε και επίσημα τον Ιανουάριο του 2016 και πλέον οι τεχνοκράτες του επιβλέπουν τις διαπραγματεύσεις προκειμένου να αποφασίσει το Ταμείο εάν οι στόχοι και τα μέτρα που έχουν συμφωνήσει κυβέρνηση και Ευρωπαίοι, ικανοποιούν τις απαιτήσεις του ώστε να συνάψει νέο μνημόνιο με την Ελλάδα.
Στην πραγματικότητα όμως το ΔΝΤ παραμένει ο «ισχυρός και σκληρός» της διαπραγμάτευσης. Οι Ευρωπαίοι επιθυμούν την παραμονή του στο πρόγραμμα, γεγονός που έχει καταστήσει το Ταμείο (σε συνεργασία με τον Γερμανό υπουργό Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε) ως τον ρυθμιστή των εξελίξεων.
Γιατί το χρέος εμποδίζει τη συμφωνία;
Η συμμετοχή του Ταμείου σε οποιοδήποτε πρόγραμμα «οικονομικής και τεχνικής βοήθειας» προϋποθέτει το .της χώρας που θα δανείσει να είναι βιώσιμο. Στην περίπτωση της Ελλάδας όμως ο όρος αυτός δεν έχει τηρηθεί καθώς από το 2010 όταν συμφωνήθηκε το πρώτο μνημόνιο το χρέος δεν θεωρείται βιώσιμο.
Σε αυτό το πλαίσιο από το 2011 το ΔΝΤ ζητά του , προκειμένου αυτό να μπορεί να εξυπηρετηθεί και το Ταμείο να συνεχίσει να μετέχει στο πρόγραμμα.
Παρά τις υποσχέσεις που έχει λάβει από τους Ευρωπαίους το 2010, το 2012 και το 2014 για αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, κάτι τέτοιο δεν έχει πραγματοποιηθεί.
Ως εκ τούτου οι τεχνοκράτες του ΔΝΤ επιμένουν ότι για να συμφωνήσουν στην ολοκλήρωση της αξιολόγησης θα πρέπει είτε οι Ευρωπαίοι να συμφωνήσουν στην αναδιάρθρωση του χρέους, είτε η Ελλάδα να λάβει μέτρα έως και 9 δισ. ευρώ. Σε διαφορετική περίπτωση η εκτίμηση που κάνει ο κ. Τόμσεν είναι ότι οι στόχοι δεν θα επιτευχθούν.
Γιατί ακόμα και αν ολοκληρωθεί η διαπραγμάτευση η συνέχιση του προγράμματος θα κριθεί σε πολιτικό επίπεδο μεταξύ Ευρώπης και ΔΝΤ;
Η δεν θα σημαίνει αυτόματα ότι παύουν και όλες οι διαφορές μεταξύ των Ευρωπαϊκών θεσμών και του ΔΝΤ.
Ακόμα και αν η Αθήνα αποφασίσει να λάβει μέτρα 5,4 + 3 δισ ευρώ, το Ταμείο εκτιμά ότι ακόμα και τότε οι στόχοι δύσκολα θα επιτευχθούν, γεγονός που σημαίνει ότι θα συνεχίσει να πιέζει για αναδιάρθρωση του χρέους, έστω και αν το Βερολίνο προσπαθεί να αποφύγει μια τέτοια συζήτηση.