Όλο και λιγότερο πιθανή φαίνεται η «επιβίωση» της συμφωνίας μεταξύ Ε.Ε. και Τουρκίας για το προσφυγικό, με τους τόνους να αυξάνονται εκατέρωθεν, στον απόηχο των «σκληρών» τοποθετήσεων από πλευράς της τουρκικής κυβέρνησης στο θέμα μετά την «καρατόμηση» του Αχμέτ Νταβούτογλου- που δεν έμειναν αναπάντητες από την ευρωπαϊκή πλευρά.
Ενδεικτική του κλίματος που διαμορφώνεται είναι πρόσφατη δήλωση του προέδρου του Ευρωκοινοβουλίου, Μάρτιν Σουλτς, ο οποίος ξεκαθάρισε ότι οι διαπραγματεύσεις πάνω στο θέμα της απελευθέρωσης της βίζας για τους Τούρκους πολίτες- που εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο της συμφωνίας για το προσφυγικό- δεν θα ψηφιστεί τουλάχιστον μέχρι τον Ιούλιο από το Ευρωκοινοβούλιο, καθώς η Τουρκία δεν πληροί όλες τις προϋποθέσεις και συμπληρώνοντας πως το Ευρωκοινοβούλιο δεν είναι διατεθειμένο να επιδείξει ελαστικότητα απέναντι στην Τουρκία.
Απαντώντας στη συγκεκριμένη δήλωση Σουλτς, ο υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων Βολκάν Μποζκίρ εκτίμησε ότι «η διαφωνία με την ΕΕ για τις βίζες έρχεται σε πολύ επικίνδυνες στιγμές». Παράλληλα, ισχυρίστηκε ότι η Τουρκία «εργάσθηκε πολύ σκληρά για να καταφέρει να πληροί τις προϋποθέσεις. Τα προβλήματα είναι πολιτικά και όχι μαθηματικά», υποστηρίζοντας ότι η διαδικασία μπορεί να προχωρήσει στο Ευρωκοινοβούλιο. Πέραν του θέματος της βίζας, αναφέρθηκε στο φλέγον ζήτημα της αλλαγής της τουρκική νομοθεσίας για την τρομοκρατία, λέγοντας ότι δεδομένων των τρομοκρατικών επιθέσεων που έχουν γίνει τελευταία στη χώρα, «είναι εντελώς αδύνατες οι όποιες αλλαγές στον αντιτρομοκρατικό νόμο». Ακόμη, υψηλόβαθμο στέλεχος του κυβερνώντος ΑΚΡ και πρώην σύμβουλος του Ερντογάν, ο Μπουρχάν Κουζού, απείλησε ότι η Άγκυρα θα στείλει μετανάστες πίσω στην Ε.Ε. εάν δεν εγκριθεί η απελευθέρωση της βίζας- υποστηρίζοντας επίσης στο Bloomberg ότι «αν ανοίξουν οι πύλες της Τουρκίας, η Ευρώπη θα έχει πρόβλημα».
Την όλη κατάσταση δεν βελτιώνει βίντεο του Παρατηρητηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (HRW), με εικόνες και μαρτυρίες προσφύγων από τη Συρία που ξυλοκοπήθηκαν και δέχτηκαν πυρά από Τούρκους συνοριοφύλακες ενώ προσπαθούσαν να περάσουν στη χώρα.
«Μπρα ντε φερ» για τη βίζα
Η Κομισιόν έχει προτείνει και επίσημα την κατάργηση της βίζας, ωστόσο για να γίνει αυτό υπάρχουν κάποια προαπαιτούμενα: Μέτρα για την καταπολέμηση της διαφθοράς, κατάρτιση επιχειρησιακής συμφωνίας με τη Europol, συμφωνία δικαστικής συνεργασίας με όλα τα κράτη- μέλη, ψήφιση νέας νομοθεσίας για την προστασία προσωπικών δεδομένων και μεταρρύθμιση της νομοθεσίας για την τρομοκρατία. Ωστόσο, η τουρκική κυβέρνηση έχει επανειλημμένα τονίσει την αντίθεσή της στο θέμα της αντιτρομοκρατικής νομοθεσίας, με τον Τούρκο πρόεδρο, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, να έχει δηλώσει χωρίς περιστροφές ότι «εμείς θα ακολουθήσουμε τον δικό μας δρόμο. Εσείς ακολουθήστε τον δικό σας», υποστηρίζοντας ότι η Τουρκία συνεχίζει να απειλείται από την τρομοκρατία και πως η σχετική νομοθεσία είναι απαραίτητη για την αντιμετώπιση των Κούρδων μαχητών και των τζιχαντιστών του ISIS. Ακόμη, έχει κατηγορήσει τα κράτη- μέλη της Ε.Ε. ότι παρέχουν ασφαλές καταφύγιο στις πολιτικές πτέρυγες «τρομοκρατικών οργανώσεων», ενώ χαρακτήρισε «μαύρη κωμωδία» τις σχετικές υποδείξεις της Ευρώπης προς την Τουρκία.
Σε αυτό το πλαίσιο, αξίζει να σημειωθεί πως ο αναπληρωτής εκπρόσωπος της Κομισιόν, Αλεξάντερ Βιντερστάιν, έχει δηλώσει ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή «δεν έχει σχέδιο Β, αλλά μόνο σχέδιο Α». Γενικότερα, η Κομισιόν φοβάται πως η συμφωνία κινδυνεύει να καταρρεύσει λόγω της παραίτησης Νταβούτογλου – ο οποίος ήταν και πρακτικά ο «αρχιτέκτονας» της συμφωνίας από την τουρκική πλευρά, κάτι που θεωρείται πως αποτέλεσε λόγο έντονης σύγκρουσης με τον Τούρκο πρόεδρο, με τελικό αποτέλεσμα την παραίτησή του- και των λεονταρισμών Ερντογάν, ενώ παράλληλα υπενθυμίζεται ότι η συμφωνία για την βίζα, πέραν της έγκρισης του Ευρωκοινοβουλίου, προϋποθέτει για την έγκριση ορισμένων εθνικών κοινοβολίων.