Το φθινόπωρο τοποθετούν χρονικά τις όποιες αποφάσεις ετοιμάζεται να λάβει το ΔΝΤ σχετικά με το ελληνικό πρόγραμμα.
Πληροφορίες από την Ουάσιγκτον αναφέρουν ότι η Κριστίν Λαγκάρντ θα είναι και τυπικά σε θέση να ζητήσει από το Εκτελεστικό Συμβούλιο του ΔΝΤ να εγκρίνει ένα νέο πρόγραμμα για την Ελλάδα μετά την 7η Σεπτεμβρίου υπό την προϋπόθεση ότι το επιτελείο του Πολ Τόμσεν θα έχει οριστικοποιήσει την έκθεση για την βιωσιμότητα του Ελληνικού χρέους η οποία θα βασίζεται στις προτάσεις των Ευρωπαίων για τα επιτόκια και τις περιόδους χάριτος που θα κατατεθούν στο Eurorogroup της 24ης Μαίου.
Είναι χαρακτηριστικό ότι πληροφορίες από το ΔΝΤ αναφέρουν ότι η καθυστέρηση που παρατηρείται στο ζήτημα της ελάφρυνσης του χρέους δεν οφείλεται αποκλειστικά μόνο στην έλλειψη συμφωνίας μεταξύ των δανειστών, άλλα και σε μία βασική εσωτερική διαδικαστική πλευρά που αφορά το καταστατικό του Ταμείου.
Μέχρι σήμερα, τα δύο προγράμματα διάσωσης του ΔΝΤ για την Ελλάδα εγκρίθηκαν με όρους έκτακτης πρόσβασης δανεισμού (exceptional access), δηλαδή το ΔΝΤ ενέκρινε για την Ελλάδα την υπέρβαση του ορίου δανεισμού (32 φορές), όπως συνέβη στις περιπτώσεις Πορτογαλίας (25) και Ιρλανδίας (17).
Σύμφωνα με πληροφορίες που δημοσιεύει η εφημερίδα Real News από την έδρα του ΔΝΤ στην Ουάσιγκτον, μια τέτοια εξαίρεση δεν πρόκειται πλέον να την αποδεχθεί εκ νέου το Εκτελεστικό Συμβούλιο του ΔΝΤ γιατί στα πλαίσια των αλλαγών που έγιναν στο Ταμείο καταργήθηκε η συστημική εξαίρεση από τους κανόνες δανεισμού.
Το γεγονός αυτό σημαίνει ότι δεν επιτρέπεται πλέον η έγκριση μεγαλύτερων δανείων σε χώρες όπως η Ελλάδα που, λόγω της δυσμενούς κατάστασης της οικονομίας τους, αποτελούσαν κίνδυνο για την σταθερότητα του διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος.
Υπενθυμίζεται ότι το ύψος των δανείων που συνάπτει το ΔΝΤ με τις χώρες που το έχουν ανάγκη πρέπει να ισούται με το δεκαπλάσιο της ποσόστωσης τους (quota) στον οργανισμό, με προϋπόθεση οι χώρες αυτές να έχουν καλό δημοσιονομικό παρελθόν.
Το Εκτελεστικό Συμβούλιο του ΔΝΤ θα επιτρέψει λοιπόν εφεξής μόνο κανονική πρόσβαση δανεισμού (normal access) κάτι που πρακτικά σημαίνει ότι η έκθεση του δανεισμού της Ελλάδας με βάση την εισφορά στο κεφάλαιο του ΔΝΤ της Ελλάδα δεν θα πρέπει να υπερβαίνει το 435% της ποσόστωσης (quota).
Η ποσόστωση της Ελλάδας στο ΔΝΤ από το Ιανουάριο του 2016 υπερδιαπλασιάστηκε σε 2.428,9 εκατ. SDR ή περίπου 3.024 εκ. ευρώ. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς, η Ελλάδα θα έχει πέσει οριακά κάτω από αυτό το μάξιμουμ του ορίου δανεισμού την 7η Σεπτεμβρίου όταν η χώρα θα αποπληρώσει προγραμματισμένη οφειλόμενη δόση ύψους 298,67 εκ. ευρώ. Τότε και μόνο τότε μπορεί Λαγκαρντ και Τόσμεν να εισηγηθούν, «τηρώντας στο ακέραιο τις αρχές και τους όρους του», όπως τόνισε χαρακτηριστικά και ο εκπρόσωπος του ΔΝΤ την περασμένη Πέμπτη, Τζέρι Ράις.
Απόσταση μεταξύ Ευρώπης και ΔΝΤ
Πριν όμως από τον μακρινό Σεπτέμβριο στον «οδικό χάρτη» προς τη λύση της ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους υπάρχει η συνεδρίαση του Eurοgroup της 24ης Μαΐου. Η ηχηρή απουσία της Κριστίν Λαγκάρντ από την συνεδρίαση της προσεχούς Τρίτης και η εκπροσώπηση του ΔΝΤ από τον Πολ Τόμσεν επιβεβαιώνει την απόσταση που χωρίζει τις δύο πλευρές και την κοινή εκτίμηση ότι δεν πρόκειται σ’ αυτή την φάση να υπάρξει ολοκληρωμένη συμφωνία για το χρέος.
Η διαρροή που έγινε μάλιστα πρόσφατα στην εφημερίδα Wall Street Journal (WSJ) αναφορικά με την πρόταση του ΔΝΤ για το χρέος έβαλε περισσότερο λάδι στη φωτιά , καθώς η αρχική του θέση -που απορρίφθηκε από την ΕΕ- ήταν για ορίζοντα ρύθμισης μέχρι το 2060 ενώ η νέα «βελτιωμένη» μιλάει για ορίζοντα μέχρι το 2080 (!) και επιτόκια που δεν μπορεί να στηρίξει πολιτικά η Ευρώπη, ενώ κατεβάζει και τον πήχη των αποπληρωμών σε ετήσια βάση κάτω από το 15% του ΑΕΠ, στο οποίο αρχικά είχε συμφωνήσει η κ. Λαγκάρντ.
Εκτιμάται εγκύρως ότι η αντίδραση του ΔΝΤ στο αποτέλεσμα των εργασιών του Eurogroup της 24ης Μαΐου θα επικεντρώνεται στην διακήρυξη ότι το Ταμείο πιθανότητα να συμμετάσχει στο πρόγραμμα σε μεταγενέστερο στάδιο, εάν υπάρχει περισσότερη σαφήνεια για τα δημοσιονομικά μέτρα (αυτή τη στιγμή οι ληξιπρόθεσμες οφειλές του δημοσίου που έχουν ανέλθει στα 6,7 δισ. ευρώ τον Μάρτιο στρεβλώνουν την εικόνα) και για τις παραμέτρους του χρέους.
Ωστόσο, αυτό που γίνεται σαφές από αξιωματούχο του ΔΝΤ που εμπλέκεται στις διαπραγματεύσεις είναι το Ταμείο προβλέπεται να συναινέσει ώστε να κλείσει η πρώτη αξιολόγηση και να εκταμιευτεί η δόση των 6,8 δις ευρώ που προβλέπεται από την ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης.
Αναφορικά με το χρέος πιθανολογείται ότι θα υπάρξουν μόνο ορισμένες άτυπες δεσμεύσεις για ένα οδικό χάρτη. Η βασική αβεβαιότητα παραμένει για το ΔΝΤ και το αν θα μπορέσει να συμμετάσχει στο πρόγραμμα. Ως εκ τούτου, η ευρωζώνη ενδέχεται να χρειαστεί να προχωρήσει χωρίς την ενεργό συμμετοχή του ΔΝΤ στο πρόγραμμα, τουλάχιστον προσώρας.
Ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν Βάλντις Ντομπρόβσκις έχει επισημαίνει ότι «τα μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα μέτρα ελάφρυνσης δεν θα ολοκληρωθούν στις 24 Μαΐου αλλά θα είναι έτοιμος ένας χάρτης για μείωση των πληρωμών της Αθήνας, με στόχο να πειστεί το ΔΝΤ να διατηρήσει τον ρόλο του στο πρόγραμμα». Ωστόσο, εάν το ΔΝΤ επιμείνει στις κατευθυντήριες γραμμές του και η ευρωζώνη δεν θέλει να παράσχει ελάφρυνση χρέους έως το 2018 που διαρκεί το πρόγραμμα, ενδέχεται να χρειαστεί να προχωρήσει χωρίς το ΔΝΤ.