Όταν μία συνάντηση Τσίπρα - Πούτιν είναι προγραμματισμένη να κρατήσει 30 λεπτά (και λιγότερο από δύο ώρες μαζί με την τελετή υπογραφής συμφωνιών) και τελικά η συνάντηση κρατά τρεις ώρες, είναι προφανές ότι συζητήθηκαν τα πάντα και επί της ουσίας. Κατά μία έννοια υποδηλώνει αυτό που ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας ονόμασε «επανεκκίνηση» των ελληνορωσικών σχέσεων.
Η ελληνική πλευρά υποδέχθηκε τον πρόεδρο της Ρωσίας γνωρίζοντας ότι θέλει να αναβαθμίσει τις διμερείς οικονομικές και εμπορικές σχέσεις, αλλά καθιστώντας σαφές προς όλους ότι δεν θα αλλάξει η στρατηγική ένταξη της χώρας όπως αυτή σηματοδοτείται στους θεσμούς και τους οργανισμούς που συμμετέχει (π.χ. ΝΑΤΟ, Ε.Ε.). Και η ρωσική πλευρά έδειξε ότι μπορεί να αντιληφθεί την πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική της Ελλάδας και να αποκομίσει τα οφέλη από την αναβάθμιση των διμερών σχέσεων, καθώς, όπως είπε ο Πούτιν, πέρυσι το διμερές εμπόριο ανήλθε στα 2,7 δις δολάρια.
Οι συμφωνίες
Οι διευρυμένες ελληνορωσικές συνομιλίες έληξαν με υπογραφή σειράς διακηρύξεων και συμφωνιών.
Μεταξύ άλλων υπεγράφησαν:
- -συμφωνίες συνεργασίας ανάμεσα στα συναρμόδια υπουργεία. Οι συμφωνίες αφορούν τον αγροτικό τομέα (με μεικτές κοινές επιχειρήσεις και συμπράξεις που θα «κάμψουν» το ευρωπαϊκό εμπάργκο), τις υποδομές, την μετεωρολογία, τον τουρισμό, την επιστήμης και την τεχνολογία.
- -τέσσερις συμφωνίες συνεργασίας μεταξύ ελληνικών και ρωσικών φορέων:
α) Enterprise Greece – Invest in Russia,
β) ΕΛΠΕ – Rosneft,
γ) Πανεπιστήμιο Πειραιά – Πανεπιστήμιο Ουραλίων,
δ) Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ) – Ρωσικό Ινστιτούτο Ενέργειας. Η συμφωνία ήταν αποτέλεσμα συνάντησης που έγινε στο Σότσι τέλη του 2015 και αφορούσε την ενεργειακής συνεργασίας στους τομείς του φυσικού αερίου, του πετρελαίου, της ηλεκτρικής ενέργειας και των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
-Πολιτική Διακήρυξη για ελληνορωσικό διάλογο επί διεθνών και περιφερειακών θεμάτων αμοιβαίου ενδιαφέροντος
-Διακήρυξη Εταιρικής Σχέσης για Εκσυγχρονισμό (σχετικά με οικονομική συνεργασία).
Συμφωνία ΕΛΠΕ – Rosneft για αργό πετρέλαιο
Ιδιαίτερο οικονομικό ενδιαφέρον παρουσιάζει η συμφωνία ΕΛΠΕ – Rosneft, καθώς διασφαλίζει την ενεργειακή επάρκεια της Ελλάδας σε χαμηλές τιμές σε μία περίοδο που το πετρέλαιο ανεβαίνει και εκτιμάται ότι θα φτάσει τα 60 δολάρια. Είναι η δεύτερη συμφωνία των ΕΛΠΕ που διασφαλίζει ανταγωνιστικές τιμές καθώς είχε προηγηθεί και συμφωνία με το Ιράν αμέσως μετά την άρση του εμπάργκο. Υπενθυμίζεται ότι η Ρωσία είναι ο μεγαλύτερος προμηθευτής ενέργειας στην Ελλάδα, καλύπτοντας κατά 60% τις ανάγκες της χώρας στο φυσικό αέριο, κατά 15% στο πετρέλαιο.
Η συμφωνία ΕΛΠΕ – Rosneft έχει διάρκεια ένα έτος (αλλά μπορεί να παραταθεί με συμφωνία των δύο μερών), αφορά την προμήθεια αργού και προϊόντων πετρελαίου και την υπέγραψαν παρουσία Τσίπρα και Πούτιν ο διευθύνων Σύμβουλος των ΕΛΠΕ, Γρηγόρης Στεργιούλης και ο CEO της ρωσικής πετρελαϊκής εταιρίας ROSNEFT Ίγκορ Ιβάνοβιτς Σετσίν. Εκτός από την προμήθεια αργού πετρελαίου, καθώς και προϊόντων πετρελαίου ΕΛΠΕ και Rosneft θα αναζητήσουν πιθανούς τομείς για αμοιβαία επωφελή συνεργασία με υπογραφή συμβολαίων. Θα συσταθεί ομάδα εργασίας που θα συντονίζει και θα προωθεί τα επόμενα βήματα συνεργασίας, θα υπάρξει ανταλλαγή τεχνογνωσίας ως προς την παραγωγική διαδικασία, τον προγραμματισμό και την αριστοποίηση της λειτουργίας των εγκαταστάσεων τους.
Τι μπορεί και τι δεν μπορεί η Ελλάδα
Εκτός όμως από την οικονομία υπάρχει και η πολιτική. Ο Αλ. Τσίπρας προσδιόρισε το πλαίσιο της διεθνούς πολιτικής της κυβέρνησής του κάνοντας λόγο για «μία Ελλάδα με σταθερές συμμαχίες στη Δύση και βαθιές ρίζες στην Ευρώπη, αλλά και μία Ελλάδα που ταυτόχρονα δεν φοβάται, δεν διστάζει να ανοίγει τα φτερά της και στον Βορρά και στα Βαλκάνια και στην ευρύτερη παρευξείνια γειτονιά μας, στον Νότο, στη Βόρεια Αφρική, στη Μέση και Άπω Ανατολή».
Η φράση του πρωθυπουργού στις δηλώσεις του μετά την συνάντηση για «αξιοποίηση δυνατοτήτων επενδύσεων στον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα των δύο χωρών» ουσιαστικά δείχνει ποιοι είναι οι περιορισμοί στην ρωσική «βουλιμία» για εξαγορά υποδομών της Ελλάδας που αφορούν συμμαχικούς οργανισμούς.
Στα σχέδια μένουν οι αγωγοί
Η εμπλοκή με τους αγωγούς ήταν χαρακτηριστική. Ο Αλ. Τσίπρας ουσιαστικά το παραδέχθηκε όταν ρωτήθηκε για τον νέο αγωγό που σχεδιάζεται και από τη Ρωσία θα περάσει κάτω από τη Μαύρη Θάλασσα για μεταφορά φυσικού αερίου στην Ελλάδα και μετά στην Ιταλία. «Η Ελλάδα μπορεί να συνεισφέρει τα μέγιστα μέχρι το βαθμό που μπορεί», είπε ο πρωθυπουργός και πρόσθεσε: «όταν οι αντιθέσεις ξεπερνούν τις δικές μας δυνατότητες (…) να λειτουργούμε και στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΝΑΤΟ ως αγωγός θετικός, ως γέφυρα φιλίας και συνεργασίας ανάμεσα στην Ευρώπη και τη Ρωσία και να εξηγούμε στους εταίρους μας πόσο σημαντικό θα ήταν να μπορούμε να έχουμε μια πολυδιάστατη ενεργειακή πολιτική ως Ευρώπη».
Και ο Ρώσος πρόεδρος παραδέχθηκε ότι και το νέο σχέδιο για αγωγό αντιμετωπίζει προβλήματα από την πρωτοβουλία των ΗΠΑ για εγκατάσταση αντιαεροπορικής άμυνας στη Ρουμανία με ραντάρ και συστήματα εκτοξεύσεως πυραύλων εμβέλειας χιλίων χιλιομέτρων που έχουν στόχο τη Ρωσία.
Υπενθυμίζεται ότι ήδη έχει ακυρωθεί ο «South Stream» (θα περνούσε από Βουλγαρία), διότι όπως ευθέως είπε ο Πούτιν: «δεν μας άφησαν να το κάνουμε, λόγω των πιέσεων των ΗΠΑ και της Ε.Ε.».
Τι θέλουν οι Ρώσοι
Υπό το πλαίσιο αυτό έγιναν οι συζητήσεις για τους τομείς των υποδομών, των μεταφορών, της ναυπηγοεπισκευαστικής δραστηριότητας και των λιμένων, της μεταλλευτικής βιομηχανίας, της φαρμακοβιομηχανίας, του τουρισμού (και δη τις εναλλακτικές μορφές του, όπως είναι ο πολιτιστικός και ο θρησκευτικός τουρισμός).
Από την πλευρά του ο Πούτιν επεσήμανε με νόημα ότι στην Ρωσία 130 επιχειρήσεις έχουν κύκλο εργασιών 2,5 δις δολάρια ετησίως και στην Ελλάδα οι ρωσικές επενδύσεις είναι μόλις 700 εκατ. δολάρια. Η Μόσχα ζητά
- -την ΤΡΑΙΝΟΣΕ για την «Ρωσικοί Σιδηρόδρομοι»
- -το λιμάνι της Θεσσαλονίκης για την Rosco
- -πώληση ελικοπτέρων από την «Ελικόπτερα της Ρωσίας»
- -φορτηγά από την «ΚΑΜΑΣ»
- -ανταλλαγή φοιτητών