Τις αποφάσεις που ελήφθησαν στο Eurogroup της 25ης Μαΐου, υπό τη μορφή οκτώ ερωτήσεων και απαντήσεων, συνοψίζει ο ESM μέσω εγγράφου που αναρτήθηκε στην ιστοσελίδα του.
Τι αποφασίστηκε σχετικά με την επόμενη δόση;
Με την ολοκλήρωση κάποιων προαπαιτούμενων που παραμένουν και εθνικών κοινοβουλευτικών διαδικασιών, το συμβούλιο του ESM αναμένεται να εγκρίνει την εκταμίευση της δεύτερης δόσης των 10,3 δισ.
Πότε αναμένεται να πάρει η Ελλάδα αυτά τα χρήματα;
Θα σπάσει σε μια σειρά εκταμιεύσεων, η πρώτη εκ των οποίων θα γίνει στο δεύτερο μισό του Ιουνίου, αρκεί η Ελλάδα να πληροί όλες τις προϋποθέσεις/ ικανοποιήσει τα προαπαιτούμενα. Η πρώτη θα είναι ύψους 7,5 δισ. και θα χρησιμοποιηθεί για εξυπηρέτηση χρέους και εξόφληση ληξιπρόθεσμων οφειλών στο εσωτερικό. Άλλες εκταμιεύσεις θα γίνουν μετά το καλοκαίρι, και θα εξαρτώνται από την ολοκλήρωση/ επίτευξη «οροσήμων».
Τι διαδικασίες πρέπει να ολοκληρωθούν για να γίνει η εκταμίευση;
Η ελληνική κυβέρνηση πρέπει να εφαρμόσει όλες τις προαπαιτούμενες δράσεις που περιλαμβάνονται στην πρώτη αξιολόγηση του προγράμματος. Αρκετές χώρες- μέλη του ESM χρειάζεται να λάβουν έγκριση από τα κοινοβούλιά τους για μια καινούρια δόση από την Ελλάδα. Επιπλέον, το διοικητικό συμβούλιο του ESM αναμένεται να εγκρίνει το επιπρόσθετο μνημόνιο κατανόησης (MoU) που αντικατοπτρίζει τη συμφωνία. Εν τέλει, το διοικητικό συμβούλιο θα πρέπει να λάβει την επίσημη απόφαση εκταμίευσης κεφαλαίων στην Ελλάδα.
Ποια μέτρα ελάφρυνσης χρέους συμφωνήθηκαν στο Eurogroup;
Τα μέτρα ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους χωρίζονται σε βραχυπρόθεσμα, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα.
Τα βραχυπρόθεσμα μέτρα θα εφαρμοστούν έως το τέλος του προγράμματος το 2018. Περιλαμβάνουν εξομάλυνση του προφίλ των δανείων που πήρε η Ελλάδα από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF), το ανεξόφλητο υπόλοιπο των οποίων ανέρχεται σε 130,9 δισ. ευρώ, και μπορεί να γίνει με την επιμήκυνση συγκεκριμένων δόσεών τους εντός της προβλεπόμενης ανώτατης σταθμισμένης μέσης διάρκειας των 32,5 ετών. Παράλληλα, ο EFSF/ESM «εργάζεται με διάφορους τρόπους για να βελτιστοποιήσει τη διάρθρωση του ανεξόφλητου χρέους, σύμφωνα με τα διαφορετικά προφίλ των δανείων που έχουν πάρει οι χώρες (από τα δύο αυτά ταμεία)».
Με αυτούς τους τρόπους θα μπορέσει ο EFSF/ESM να μειώσει τον κίνδυνο του επιτοκίου για την Ελλάδα (σ.σ.: να κλειδώσει χαμηλά επιτόκια με πιο μακροπρόθεσμα δάνεια), χωρίς να αυξήσει το κόστος για άλλες χώρες - μέλη που πήραν δάνεια από το EFSF/ESM. Ταυτόχρονα, όμως, σημειώνεται, τα δύο ταμεία βοήθειας θα συνεχίσουν τη στρατηγική διαφοροποιημένης χρηματοδότησής τους με την έκδοση ομολόγων αναφοράς σε όλα τα τμήματα της καμπύλης τους (σ.σ.: αυτό σημαίνει ότι μαζί με την έκδοση περισσότερων ομολόγων με πολύ μεγάλη διάρκεια αποπληρωμής, θα συνεχισθεί και η έκδοση λιγότερο μακροχρόνιων ομολόγων).
Όσον αφορά στην κατάργηση του περιθωρίου, που επιβαρύνει τα δάνεια που πήρε η Ελλάδα από το EFSF το 2012 για την επαναγορά χρέους της, η διοίκηση του Ταμείου μπορεί να εγκρίνει την κατάργησή του για το 2017, ενώ η οριστική κατάργηση του περιθωρίου θα επέλθει με τα μεσοπρόθεσμα μέτρα που θα ανακοινωθούν με την ολοκλήρωση του προγράμματος.
Στα μεσοπρόθεσμα μέτρα, που θα εφαρμοσθούν μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του προγράμματος, σημειώνεται ότι ο ESM μπορεί να διαθέσει τα 19,4 δισ. ευρώ που έχουν απομείνει από τα 25 δισ. ευρώ για την ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών, για την πρόωρη αποπληρωμή επίσημων δανείων (δηλαδή διμερών δανείων από τις χώρες της Ευρωζώνης ή δανείων από το ΔΝΤ).
Όσον αφορά στην πληρωμή των κερδών της ΕΚΤ και εθνικών κεντρικών τραπεζών της Ευρωζώνης από την αγορά ελληνικών ομολόγων (τα λεγόμενα SMP και ANFA), ο ESM σημειώνει ότι διακρατά ακόμη ένα ποσό 1,8 δισ. ευρώ κερδών από SMP του 2014. «Αυτό το ποσό από το δημοσιονομικό έτος 2017 και μετά θα διακρατείται από τον ESM ως απόθεμα για τη μείωση των μελλοντικών ακαθάριστων χρηματοδοτικών αναγκών της Ελλάδας», σημειώνεται, ενώ προστίθεται ότι οι κεντρικές τράπεζες της Ευρωζώνης (πλην της ΤτΕ) θα σωρεύσουν κέρδη περίπου 3,5 δισ. ευρώ από τα ελληνικά ομόλογα από το 2017 έως το 2026.
Εάν χρειασθεί, θα εξετασθούν περαιτέρω μέτρα ανασχεδιασμού του ελληνικού χρέους, μεταξύ των οποίων η επιμήκυνση του ισχύοντος σταθμικού μέσου όρου των δανείων (32,5 ετών), ο ανασχεδιασμός του σχεδίου αποπληρωμών του EFSF, η θέσπιση πλαφόν και η μετάθεση πληρωμής τόκων.
Μακροπρόθεσμα, θα υπάρχει ένας μηχανισμός λήψης μέτρων για το χρέος (σ.σ.: ο κόφτης, όπως τον αποκάλεσε ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος), ο οποίος θα ενεργοποιηθεί μετά το τέλος του προγράμματος τον Αύγουστο του 2018 και θα διασφαλίζει τη βιωσιμότητα του χρέους. Ο μηχανισμός αυτός θα προβλέπει μέτρα, όπως περαιτέρω ανασχεδιασμό των δανείων του EFSF και πλαφόν καθώς και μετάθεση των πληρωμών τόκων.
Πώς βοηθούν αυτά τα μέτρα τη βιωσιμότητα του χρέους;
Η βιωσιμότητα του χρέους θα στηρίζεται στο πλαφόν 15% του ελληνικού ΑΕΠ των ακαθάριστων χρηματοδοτικών αναγκών της Ελλάδας μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος μεσοπρόθεσμα και 20% του ΑΕΠ στη συνέχεια. «Αυτό θα φέρει το χρέος της Ελλάδας ως ποσοστό του ΑΕΠ σε μία σταθερά πτωτική πορεία και θα διασφαλίζει τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους», αναφέρει ο ESM.
Θα πρέπει να αλλάξει η στρατηγική «διαφοροποιημένης χρηματοδότησης» (diversified funding) ως αποτέλεσμα των μέτρων ελάφρυνσης;
Η στρατηγική αυτή είναι κρίσιμη για τον EFSF και τον ESM όσον αφορά στην ολοκλήρωση της αποστολής τους, και δεν πρέπει να αλλάξει.
Ποιος θα είναι ο ρόλος του ΔΝΤ;
Εξηγείται στην ανακοίνωση του Eurogroup της 25ης Μαΐου. Το Eurogroup καλωσορίζει την πρόθεση της διοίκησης του ΔΝΤ να προτείνει στο διοικητικό συμβούλιο του Ταμείου να εγκρίνει έναν οικονομικό διακανονισμό πριν το τέλος του 2016, που θα στηρίξει την εφαρμογή των συμφωνηθέντων δημοσιονομικών και δομικών μεταρρυθμίσεων. Αναγνωρίζεται πως, βάσει των πολιτικών του ΔΝΤ, έγκριση αυτού του διακανονισμού θα βασίζεται επίσης σε μια νέα ανάλυση βιωσιμότητας χρέους και την αξιολόγηση των πιθανών μέτρων ελάφρυνσης χρέους που αναφέρθηκαν παραπάνω. Η πιθανή ελάφρυνση χρέους θα δοθεί στο τέλος του προγράμματος στα μέσα στου 2018 και η έκτασή τους θα καθορίζεται από το Eurogroup στη βάση μιας αναθεωρημένης ανάλυσης βιωσιμότητας χρέους σε συνεργασία με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς.
Πότε υπήρξε συμφωνία στο πρόγραμμα του ESM και πόσα χρήματα θα λάβει η Ελλάδα;
Το πρόγραμμα του ESM εγκρίθηκε από το διοικητικό συμβούλιο τον Αύγουστο του 2015 και θα διαρκέσει ως τον Αύγουστο του 2018. Συνολικά 21,4 δισ. εκταμιεύθηκαν από τον ESM στην Ελλάδα πέρυσι, και το συνολικό ποσό για το πρόγραμμα συνολικά φτάνει τα 86 δισ. Η εκταμίευση κάθε δόσης είναι υπό προϋποθέσεις, βάσει της εφαρμογής μεταρρυθμίσεων από την ελληνική κυβέρνηση.
Πριν τον ESM, o EFSF είχε εκταμιεύσει 141,8 δισ. στην Ελλάδα, εκ των οποίων 130,9 δισ. εκκρεμούν ακόμα. Μαζί, ο EFSF και ο ESM είναι μακράν οι μεγαλύτεροι δανειστές της Ελλάδας.