Το ιταλικό εκλογικό σύστημα συζητείται όλο και περισσότερο εσχάτως στο Μαξίμου, καθώς με την ολοκλήρωση της αξιολόγησης αλλάζει σελίδα στην οικονομία, δίνοντας τη δυνατότητα για αλλαγές και στο πολιτικό σύστημα. Στην κυβέρνηση ανοίγουν ταυτόχρονα δύο θέματα:
Α) η συνταγματική αναθεώρηση. Στις 24 Ιουλίου η κυβέρνηση θα καταθέσει τις προτάσεις της για την αναθεώρηση του Συντάγματος, ανακοίνωσε ο υπουργός Εσωτερικών Παναγιώτης Κουρουμπλής, θέτοντας ως ορόσημο για το νέο συνταγματικό χάρτη μία συμβολική ημερομηνία: την επέτειο αποκατάστασης της Δημοκρατίας στην Ελλάδα.
Β) ο εκλογικός νόμος
Κυβερνητικές πηγές ξεκαθάριζαν ότι τα δύο θέματα δεν συνδέονται μεταξύ τους και ότι ο εκλογικός νόμος «δεν θα βρεθεί μέσα στο Σύνταγμα». Ο εκλογικός νόμος είναι εκ των πραγμάτων ανεξάρτητος από την συνταγματική διαδικασία, η οποία χρειάζεται δύο Βουλές, επισημαίνουν με νόημα δείχνοντας ότι θέλουν ο εκλογικός νόμος να τρέξει πιο γρήγορα.
Οι ίδιες πηγές ισχυρίζονταν ότι επιδιώκουν να τελειώσουν ακόμη και μέσα στο καλοκαίρι με το νέο εκλογικό σύστημα, θεωρώντας ότι θα αποσπάσουν την συναίνεση των κομμάτων καθώς η συζήτηση γίνεται σε μη προεκλογικό χρόνο. Αυτό βέβαια σημαίνει ότι στόχος της κυβέρνησης είναι ο εκλογικός νόμος να συγκεντρώσει 200 ψήφους και να ισχύσει από τις επόμενες εκλογές.
Ως προς το περιεχόμενο του εκλογικού νόμου ακούγεται πολύ το ιταλικό σύστημα, αλλά και πολλές ριζικές τομές, όπως το «σπάσιμο» των μεγάλων περιφερειών (με στόχο καμία να μην έχει πάνω από 10 έδρες), η ψήφος στα 17, η μείωση του μπόνους στις 30 ή 20 έδρες, η πριμοδότηση των συνασπισμών κομμάτων, η διατήρηση του ορίου του 3% για την είσοδο στη Βουλή, η διατήρηση των μονοεδρικών, η ψήφος των ομογενών κ.α.
Το ιταλικό εκλογικό σύστημα είναι διπλό: άλλο είναι για την Βουλή και άλλο για την Γερουσία.
Το εκλογικό σύστημα για την Βουλή (που φαίνεται ότι μας ενδιαφέρει περισσότερο) «σπρώχνει» στην δημιουργία εκλογικών συνασπισμών και τα χαρακτηριστικά του έχουν ως εξής:
- είναι αναλογικό στις εκλογικές περιοχές (άρα έχει «βάση» την απλή αναλογική, η οποία αποτελεί θέση του ΣΥΡΙΖΑ),
- δίνει μπόνους στον πλειοψηφόντα συνασπισμό (στην Ελλάδα οι συνασπισμοί κομμάτων δεν λαμβάνουν μπόνους).
- έχει κατώτατο πλαφόν εισόδου (όπως και στην Ελλάδα).
- δεν υπάρχει σταυρός προτίμησης, αλλά λίστα υποψηφίων (στην Ελλάδα λίστα υπάρχει όταν οι εκλογές γίνονται εντός 18μήνου από τις προηγούμενες π.χ. οι εκλογές του Σεπτέμβρη του 2015 που έγιναν 8 μήνες μετά τις εκλογές τολυ Γενάρη του 2015).
- δίνει ψήφο στους ομογενείς που εκλέγουν σταθερά καθορισμένο αριθμό βουλευτών ανά ήπειρο (στην Ελλάδα δεν υπάρχει ψήφος για τους ομογενείς).
Το εκλογικό σύστημα λειτουργεί ως εξής
- η χώρα διαιρείται σε εκλογικές περιοχές.
- στις μονοεδρικές ισχύει το πλειοψηφικό σύστημα (στην Ιταλία υπάρχει μόνο μία μονοεδρική).
- σε κάθε μη μονοεδρική περιοχή τα κόμματα προτείνουν την λίστα των υποψηφίων και το σύμβολο του συνδυασμού. Το εκλογικό σύστημα είναι η απλή αναλογική.
- ο συνασπισμός που λαμβάνει τις περισσότερες ψήφους, λαμβάνει τουλάχιστον 55% των εδρών σε εθνικό επίπεδο για τη Βουλή.
- αν ο συνασπισμός κομμάτων δεν συγκεντρώνει το 55% των εδρών της Βουλής, του δίνονται ως μπόνους. Αν συγκεντρώσει το 55%, δεν λαμβάνει μπόνους.
- ως προς το όριο για την είσοδο στη Βουλή υπάρχουν τρεις περιπτώσεις:
α) 10% για συνασπισμό κομμάτων.
β) 4% για τα κόμματα που κατεβαίνουν ενιαία και αυτοτελή.
γ) 2% για τα κόμματα που συμμετέχουν σε συνασπισμούς κόμματων. Οι ψήφοι τους προσμετρούνται στο συνασπισμό.