Ειδικό αφιέρωμα στον κινηματογράφο επιστημονικής φαντασίας συμπεριλαμβάνεται φέτος στο πρόγραμμα του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Σύρου (SIFF). Στο πλαίσιό του, θα προβληθούν επτά ταινίες της ευρύτερης κατηγορίας με ειδικό «βάρος», επιλεγμένες από τον σκηνοθέτη πειραματικού κινηματογράφου Peter Lichter.
Για ένα είδος με τόσο μεγάλο εύρος θεματολογιών και αντικειμένων, η επιλογή είναι ιδιαίτερα δύσκολη, ακόμα και αν κάποιος μπει στη διαδικασία και κάνει διαχωρισμούς μεταξύ της «κλασικής» επιστημονικής φαντασίας (όπως έργα του Άρθουρ Κλαρκ και του Ισαάκ Ασίμοφ) και άλλων υποκατηγοριών που βρίσκονται υπό την ομπρέλα του «sci-fi», όπως το space opera (που περιλαμβάνει το θρυλικό «Star Wars») ή το cyberpunk («Blade Runner»). Επιστημονική φαντασία μπορεί να θεωρηθούν το «Interstellar» (κατά την άποψη του γράφοντος, ένα από τα κορυφαία έργα που έχει δει το είδος το τελευταία χρόνια) και το «Contact», αλλά γνήσια επιστημονική φαντασία είναι και η «Ολική Επαναφορά» ή το «Starship Troopers» (με την έντονη, blockbuster δράση αλλά και τη σκληρά σατιρική ματιά του Πωλ Βερχόφεν), το «Alien» (ο ορισμός της προσωποποίησης του κοσμικού τρόμου, δια χειρός Ρίντλεϊ Σκοτ και με καλλιτεχνική επιμέλεια- καρπό της εφιαλτικής φαντασίας του H.R.Giger), ο «Κυνηγός», ο «Εξολοθρευτής», οι «Στενές Επαφές Τρίτου Τύπου», η «Άβυσσος», το «Gattaca», το «Robocop» και άπειρα άλλα μνημειώδη έργα επιστημονικής φαντασίας. Δεν είναι τυχαίο που πολλές από αυτές τις ταινίες αποτέλεσαν κινηματογραφικά blockbusters δράσης, καθώς η Επιστημονική Φαντασία de facto προσφέρεται για εντυπωσιακά εφέ- σε μία ευτυχή συγκυρία όπου, παράλληλα με τη μαζική, «ποπ κορν» διασκέδαση, στον θεατή επικοινωνούνται μηνύματα και προβληματισμοί που με άλλον τρόπο πιθανότατα δεν θα κατέφθαναν ποτέ. Άλλωστε, όποιος αγαπά πραγματικά την Επιστημονική Φαντασία (ειδικά στον κινηματογράφο) ξέρει πολύ καλά ότι δεν αποτέλεσε ποτέ ούτε κατά διάνοια «ελιτίστικο» είδος: Πάντα απευθυνόταν στο μεγάλο κοινό, εντυπωσιάζοντάς το με τις «προφητείες» της σε πρώτη φάση και δίνοντάς του τροφή για σκέψη και προβληματισμό σε δεύτερη.
Ωστόσο, δεν έχει νόημα να εξετάζει κανείς το ποια είναι τα έργα που απουσιάζουν, καθώς, ως γνωστόν, σε τέτοιες λίστες, πάντα θα υπάρχουν...γκρίνιες, λόγω της απουσίας των αγαπημένων ταινιών του εκάστοτε σινεφίλ. Υπό αυτή την έννοια λοιπόν, ας δούμε ποιες θα είναι οι ταινίες που θα προβληθούν στο φεστιβάλ- και σύντομες περιγραφές τους.
2001: A Space Odyssey (Stanley Kubrick)
Πολλοί θεωρούν το έργο του Κιούμπρικ, βασισμένο στο ομώνυμο βιβλίο του Άρθουρ Κλαρκ (που αργότερα ενέπνευσε σειρά βιβλίων, με τελικό το «3001: Τελική Οδύσσεια»- αλλά μόνο δύο εξ αυτών μεταφέρθηκαν στη μεγάλη οθόνη) συνώνυμο της επιστημονικής φαντασίας. Ένα ιδιαίτερο έργο το οποίο εκλαμβάνεται καλύτερα ως μια εικαστική/ κινηματογραφική εμπειρία παρά ως μια «συμβατική» ταινία, καταπιανόμενο με θέματα όπως η εξέλιξη και το μέλλον της ανθρωπότητας, η τεχνητή νοημοσύνη, οι φιλοσοφικές διαστάσεις της επαφής με το Μεγάλο Άγνωστο και πολλά πολλά άλλα. Αντικειμενικά, μπορεί να μην αρέσει σε όλους- ουκ ολίγοι μπορεί να τη βρουν ανιαρή ως ταινία σε κάποια σημεία της. Αλλά είναι πραγματικά κλασική για πολλούς λόγους- και δικαιολογημένα θεωρείται ως ένα από τα κορυφαία έργα ενός μεγάλου δημιουργού.
The Thing (John Carpenter)
Ο Κάρπεντερ είναι κινηματογραφιστής από τους λίγους- μοναδικός στο είδος του. Οι ταινίες του, ανεξαρτήτως αντικειμένου, χαρακτηρίζονται από μια απίστευτη ατμόσφαιρα- και το The Thing αποτελεί μια από τις κορυφαίες στιγμές του. Με διαφαινόμενες επιρροές από τα έργα του H.P. Lovecraft (και ειδικότερα τα «Βουνά της Τρέλας»), ο θεατής παρακολουθεί μια απομονωμένη ομάδα επιστημόνων στην Ανταρκτική που έρχονται αντιμέτωποι με ένα αφυπνισμένο εφιαλτικό εξωγήινο πλάσμα, επιβάτη ενός τσακισμένου διαστημοπλοίου, σε έναν αγωνιώδη αγώνα για την επιβίωση απέναντι σε έναν εχθρό ο οποίος μπορεί να παίρνει τη μορφή του φίλου. Ποτέ κανείς δεν κατάφερε να προσεγγίσει τον ανείπωτο, κοσμικό τρόμο που χαρακτηρίζει τα έργα του Lovecraft όπως ο Κάρπεντερ- δεν είναι τυχαίο το ότι πρόκειται για έναν δημιουργό που έχει ασχοληθεί και άλλες φορές με τη λαβκραφτική «κοσμοθεωρία».
Altered States (Ken Russell)
Το κομβικό έργο του Κεν Ράσελ (και ντεμπούτο των Γουίλιαμ Χαρτ και Ντρου Μπάριμορ) αφήνει τα άστρα κατά μέρος και επικεντρώνεται σε μια άλλη, εν δυνάμει τρομακτική άβυσσο: Αυτήν του ίδιου του ανθρωπίνου μυαλού. Τα παράτολμα πειράματα ενός καθηγητή ψυχολογίας που διερευνά άλλα επίπεδα συνείδησης εκτροχιάζονται, παρασύροντας μαζί τον τολμηρό ερευνητή, η ίδια η φύση του οποίου αλλάζει, βιώνοντας ακόμη και εξελικτικές αναστροφές, μεταμορφωνόμενος σε όλο και λιγότερο ανθρώπινες οντότητες. Επίσης ένα έργο επιστημονικής φαντασίας που «πατά» στην κατηγορία του θρίλερ/ horror, αντλώντας όμως την έμπνευση και το υλικό του από άλλους τομείς από ό,τι βλέπει κανείς συνήθως στην ΕΦ.
Οι υπόλοιπες ταινίες που θα προβληθούν είναι μικρού μήκους.
Lapis (James Whitney)
Ένα δείγμα πειραματικού κινηματογράφου από το 1966- μια οπτικοακουστική εμπειρία που βασίζεται στα μαθηματικά και τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές.
Still In Cosmos (Makino Takashi)
Μικρού μήκους ταινία- καρπός συνεργασίας μεταξύ του Makino Takashi και του μουσικού Jim O'Rourke που δίνει στον θεατή την οπτικοποίηση ενός ελεγχόμενου χάους – από τη γέννηση στον θάνατο και την αιωνιότητα.
The Rapture (Michael Flemming)
Ένας οπτικός «βομβαρδισμός» σχετικά με το κυνήγι της ευτυχίας και την ελευθερία από τον φόβο.
Non-Places: Beyond the Infinite (Peter Lichter)
Δημιούργημα του σκηνοθέτη πειραματικού κινηματογράφου, Peter Lichter, που επιδιώκει να «παντρέψει» ένα δοκίμιο πάνω στην υπερνεωτερικότητα με το «2001» του Κιούμπρικ.