Στην Ελλάδα ο γάμος γιορτάζεται με πολλά ήθη και έθιμα, τόσο πριν από τον γάμο, όσο και κατά τη διάρκεια εκείνης της ημέρας. Το «ξύρισμα» του γαμπρού και τα ονόματα των ανύπαντρων φίλων της νύφης που γράφονται κάτω από το παπούτσι είναι μερικά από τα έθιμα που τηρούν ακόμα και τα νέα ζευγάρια, ενώ το ρύζι -πλέον έξω από την εκκλησία- είναι καθιερωμένο! Κατά τη διάρκεια του θρησκευτικού γάμου, στην Ελλάδα, έχουμε τα στέφανα, τις βέρες τον χορό του Ησαΐα και την ένωση των χεριών του ζευγαριού.
Παρ' ολ' αυτά, κάθε τόπος της Ελλάδας έχει και διαφορετικά έθιμα και παραδόσεις. Ποιος δεν γνωρίζει, άλλωστε, τις μπαλωθιές της Κρήτης ή το διάσημο γαμοπίλαφο; Στη Μακεδονία, η νύφη όσο ετοιμάζεται κάθεται πάνω σε μία ψάθα που έχει από κάτω της ένα σίδερο, ώστε να είναι σιδερένιος ο γάμος, ενώ στον ποντιακό γάμο οι συγγενείς του γαμπρού τοποθετούν ένα λουκέτο στην τσέπη του γαμπρού, το οποίο αυτός θα ξεκλείδωνε την πρώτη νύχτα του γάμου. Αυτά είναι μόνο μερικά από τα τοπικά έθιμα της Ελλάδας.
Επιπλέον, στην Ελλάδα, το μυστήριο του γάμου δεν επιτρέπεται στις εξής ημερομηνίες:
- 5-6 Ιανουαρίου (των Φώτων)
- Κατά τη διάρκεια της Σαρακοστής και της Μεγάλης Εβδομάδας
- Κατά τη διάρκεια του Δεκαπενταύγουστου (1-15 Αυγούστου)
- Στις 29 Αυγούστου (Αποκεφάλιση του Ιωάννου του Προδρόμου)
- Στις 14 Σεπτεμβρίου (Ύψωσις του Τιμίου Σταυρού)
- 13-25 Δεκεμβρίου
- Κατά τις Δεσποτικές Εορτές
Αυτά ισχύουν στη δική μας χώρα, η οποία είναι μία πλούσια λαογραφική χώρα με πολλά ήθη, έθιμα και παραδόσεις. Τι συμβαίνει, όμως, στις υπόλοιπες χώρες του κόσμου. Ζητήσαμε από τις διεθνείς εκδόσεις της The Huffington Post να μας διαφωτίσουν. Το έθιμο με το ρύζι που έχουμε στην Ελλάδα τηρείται και σε αρκετές ακόμα χώρες, ενώ κι εμείς έχουμε υιοθετήσει από το εξωτερικό το πέταγμα της ανθοδέσμης που γίνεται από τη νύφη προς τις ανύπαντρες φίλες της.
Μεγάλη Βρετανία
Στη Μεγάλη Βρετανία μερικά από τα έθιμα θυμίζουν αυτά που έχουμε και στην Ελλάδα. Όπως αναφέρει η Natasha Hinde, από την HuffPost UK, ο πατέρας παραδίδει τη νύφη στον γαμπρό και η νύφη φοράει λευκά, οπότε οι καλοί τρόποι των καλεσμένων «προστάζουν» να μην φοράει καμία άλλη γυναίκα λευκά. Έπειτα από την τελετή πετούν κομφετί στο ζευγάρι. Σύμφωνα με την παράδοση, τα κοντινά πρόσωπα του ζευγαριού βγάζουν λόγο με την εξής σειρά: πρώτα ο πατέρας της νύφης, μετά ο γαμπρός, στη συνέχεια ο κουμπάρος και ακολουθούν οι υπόλοιποι που είναι να μιλήσουν. Συχνά η νύφη φοράει «κάτι παλιό, κάτι που έχει δανειστεί και κάτι που έχει μπλε χρώμα».
ΗΠΑ
Η Alana Horowitz Satlin, συντάκτρια της αμερικάνικης έκδοσης της HuffPost αναφέρει ότι η δική της αγαπημένη παράδοση έχει εβραϊκές ρίζες αλλά την κάνουν και πολλοί που δεν είναι Εβραίοι. Ονομάζεται «hora» και είναι ένα παραδοσιακό εβραϊκό τραγούδι κατά τη διάρκεια του οποίου οι καλεσμένοι πιάνονται χέρι χέρι και χορεύουν σε έναν κύκλο γύρω από το ζευγάρι, που κάθεται ο καθένας σε μία καρέκλα που την έχουν σηκώσει ψηλά.
Ταυτόχρονα, μία ακόμα συντάκτρια από την αμερικάνικη έκδοση της HuffPost, η Kelsey Borresen, αναφέρει το έθιμο που προστάζει τις νύφες να φορούν κάτι παλιό, κάτι καινούριο, κάτι δανεικό και κάτι μπλε για καλή τύχη. Επίσης μία ακόμα παράδοση που ακολουθούν τα ζευγάρια είναι να φυλάσσουν το πάνω μέρος της γαμήλιας τούρτας και να την βάζουν στην κατάψυξη ώστε να την φάνε στην πρώτη επέτειο του γάμου τους.
Βραζιλία
Η Andrea Martinelli, από την HuffPost Brazil αναφέρει ότι στην Βραζιλία οι γάμοι θεωρούνται πολύ μεγάλες εκδηλώσεις και ανεξάρτητα με την οικονομική κατάσταση της οικογένειας, πάντα γίνεται πάρτι, είτε αυτό σημαίνει κάτι παραδοσιακό, είτε ένα απλό μπάρμπεκιου. Πάντοτε γιορτάζουν, όμως, έχοντας τους φίλους και την οικογένειά τους κοντά. Απαραίτητο στα γαμήλια πάρτι είναι ένα γλυκό που ονομάζεται «bem-casado» (σημαίνει καλοπαντρεμένοι), το οποίο είναι ένα μικρό κέικ βανίλια γεμισμένο με μαρμελάδα. Σύμφωνα με την παράδοση φέρνει καλή τύχη στο ζευγάρι. Κάτι ακόμα πολύ συχνό στους γάμους είναι τα παιχνίδια. Ένα από αυτά είναι ότι κόβουν την γραβάτα του γαμπρού σε μικρά κομμάτια και στην συνέχεια ο καλύτερός του φίλος πουλάει τα κομμάτια αυτά στους καλεσμένους, που τα αγοράζουν δίνοντας ό,τι ποσό θέλουν εκείνοι. Έτσι, στο τέλος ο γαμπρός καταλήγει χωρίς γραβάτα, αλλά με μερικά επιπλέον χρήματα για το ταξίδι του μέλιτος.
Γερμανία
H Bettina Pohl από την γερμανική έκδοση της HuffPost αναφέρει ότι, όπως και στις ΗΠΑ, έτσι και στην Γερμανία τηρούν το έθιμο που θέλει την νύφη να φορά κάτι δανεικό, κάτι παλιό, κάτι καινούριο και κάτι μπλε. Ένα ακόμα έθιμο είναι η «απαγωγή της νύφης» (Brautentführung), όπου οι φίλες της νύφης παίρνουν τη νύφη κατά τη διάρκεια του πάρτι του γάμου και την πηγαίνουν σε άλλη τοποθεσία. Ο γαμπρός πρέπει να ψάξει να την βρει και να την απελευθερώσει. Συχνά, πρέπει να παίξει διάφορα παιχνίδια που έχουν ετοιμάσει οι φίλοι του ή να πληρώσει τον λογαριασμό στην τοποθεσία που κρατούν τη νύφη. Τέλος, η νύφη πετάει το μπουκέτο και όποια φίλη της το πιάσει, λέγεται, ότι θα είναι η επόμενη που θα παντρευτεί.
Ινδία
Η Ινδία είναι ένα κράμα από πολλές διαφορετικές κουλτούρες, με αποτέλεσμα κάθε περιοχή να έχει και τα δικά της έθιμα και παραδόσεις. Υπάρχουν βέβαια, κάποιες γενικές παραδόσεις, όπως αναφέρει η Aashmita Nayar, συντάκτρια της HuffPost India. Για παράδειγμα, η κόκκινη βούλα που μπαίνει στο μέτωπο της νύφης και συμβολίζει ότι πλέον είναι μία παντρεμένη γυναίκα. Ένα ακόμα από τα πιο χαρακτηριστικά έθιμα είναι το λεγόμενο «saatpheras», κατά το οποίο η νύφη και ο γαμπρός περνούν από την φωτιά επτά φορές, δίνοντας συγκεκριμένους όρκους, που δεν πρέπει να «σπάσουν», κάθε φορά που περνούν από την φωτιά.
Ισπανία
Η Margarita Lazaro από την HuffPost Spain, μοιράστηκε μαζί μας μερικές από τις δικές τους παραδόσεις. Αρχικά κάθε γάμος, και θρησκευτικός και πολιτικός ξεκινά με την τελετή όπου το ζευγάρι ανταλλάσσει τις βέρες και μετά ακολουθεί η δεξίωση και το γαμήλιο πάρτι. Στην γαμήλια τελετή ο γαμπρός πηγαίνει με την μητέρα του, ενώ η νύφη με τον πατέρα της. Όπως και στην Ελλάδα, έτσι και στην Ισπανία, μετά το τέλος της τελετής πετάνε ρύζι στο ζευγάρι. Στο τέλος η νύφη, που φορά λευκά, πετάει την ανθοδέσμη, αλλά τον τελευταίο καιρό, συνηθίζει να δίνει το μπουκέτο σε ένα δικό της αγαπημένο πρόσωπο ή να το αφήνει στον τάφο ενός συγγενή.
Μεξικό
Στο Μεξικό πολλές από τις παραδόσεις είναι ίδιες με της Ισπανίας, όπως αναφέρει ο Roberto Sierra. Στο τέλος κάθε τελετής ρίχνουν ρύζι στο ζευγάρι, αν και πολλοί αποφασίζουν να ρίξουν ροδοπέταλα, σαπουνόφουσκες ή να απελευθερώσουν πεταλούδες. «Στο Μεξικό κάνουμε μία τεράστια γιορτή και οι χώροι των γάμων είναι συνήθως τόσο μεγάλοι ώστε να χωρούν εκατοντάδες καλεσμένους», αναφέρει ο Roberto Sierra. Υπάρχει πάντα ένα τραπέζι με παραδοσιακά γλυκά και σνακ. Στις περιοχές που έχει πολύ ζέστη, μπορείτε να βρείτε και γρανίτες με αλκοόλ. Γύρω στα μεσάνυχτα, ο γαμπρός ή ο πατέρας της νύφης, τραγουδά παρέα με τους Μαριάτσι (παραδοσιακή μπάντα του Μεξικό). Προς το τέλος της βραδιάς (που είναι γύρω στις 5 το πρωί) σερβίρεται κι άλλο φαγητό, όπως chilaquiles, tacos ή pozole. Αν το πάρτι τελειώσει νωρίτερα ακολουθεί και after party στο σπίτι κάποιου φίλου ή συγγενή του ζευγαριού που ονομάζεται «torna boda».
Κορέα
Η Sujean Park από την HuffPost Korea αναφέρει ότι στην χώρα τους γίνεται μία τελετή μετά το μυστήριο του γάμου και πριν την δεξίωση όπου η νύφη υποβάλλει τα σέβη της στους γονείς του γαμπρού. Η νύφη σκύβει και τους δίνει ένα φαγητό που ονομάζεται «Paebaek», ενώ οι γονείς του γαμπρού της προσφέρουν ένα κάστανο και ένα καρπό που μοιάζει με χουρμά (jujube) για να ευχηθούν με τη σειρά τους γονιμότητα και επιτυχία στα μελλοντικά τους παιδιά. Αυτή είναι και η παραδοσιακή τελετή, την οποία τηρούν μέχρι σήμερα και τα περισσότερα νέα ζευγάρια, ακόμα και εκείνα που κάνουν έναν πιο δυτικό γάμο.
Ιαπωνία
Στους γάμους στην Ιαπωνία οι καλεσμένοι δίνουν χρήματα αντί για δώρα και το ποσό εξαρτάται από το πόσο στενή σχέση έχουν με το ζευγάρι. Για παράδειγμα, όπως αναφέρει ο Ryan Takeshita, από την ιαπωνική έκδοση της HuffPost, ένα καλό ποσό για τον γάμο ενός φίλου είναι τα 300 δολάρια, ενώ για συγγενικό πρόσωπο τα 1.000 δολάρια. Τα χρήματα τα δίνουν σε ένα κλειστό λευκό φάκελο που έχει το όνομα πάνω. Σε αντάλλαγμα το ζευγάρι προσφέρει μερικά σουβενίρ στους καλεσμένους.
Γαλλία
Η τελετή του γάμου ξεκινά με έναν πολιτικό γάμο και μετά ακολουθεί μία- θρησκευτική ή και όχι- τελετή, ενώ οι δεξιώσεις φτάνουν μέχρι και τις 5 ώρες. Όπως αναφέρει η Sandra Lorenzo από την γαλλική έκδοση της HuffPost, και στην Γαλλία, μετά την τελετή, πετούν στο ζευγάρι ροδοπέταλα ή φούσκες, ενώ το ρύζι πλέον δεν επιτρέπεται γιατί είναι επικίνδυνο για τα πτηνά και δύσκολο να καθαριστεί. Συχνά, αφού το ζευγάρι πέφτει για ύπνο, μετά τον γάμο, οι φίλους τους, τους ξυπνούν το πρωί για να φάνε κρεμμυδόσουπα. Η τούρτα του γάμου είναι ουσιαστικά ένας πύργος από σου και η νύφη φορά τις περισσότερες φορές καλτσοδέτα.
Ιταλία
Στην Ιταλία οι παλιές παραδόσεις καλά κρατούν! Όπως μας ανέφερε και η Linda Varlese, συντάκτρια της HuffPost Italy, υπάρχουν παραδόσεις που αφορούν ποια μέρα θα γίνει η ημέρα του γάμου, τι συμβαίνει κατά τη διάρκεια εκείνης της ημέρας, τόσο στο μυστήριο, όσο και στο πάρτι μετά.
Οι Ιταλοί λένε «Di Venere e di Marte ne'si sposa ne' si parte», το οποίο σημαίνει «δεν πρέπει να παντρεύεσαι ή να φεύγεις για ταξίδι την Τρίτη ή την Παρασκευή» και αυτό γιατί η Τρίτη είναι αφιερωμένη στον θεό Άρη, τον θεό του πολέμου και η Παρασκευή είναι η μέρα που δημιουργούνται τα κακά πνεύματα. Επίσης, σύμφωνα με τις ιταλικές παραδόσεις οι γάμοι δεν γίνονται κατά τη διάρκεια της νηστείας ή την περίοδο πριν τα Χριστούγεννα, ούτε και το μήνα Μάιο που είναι αφιερωμένος στην Παρθένο Μαρία. Ο Αύγουστος θεωρείται επίσης κακός μήνας για γάμους, επειδή συμβολίζει την κακή τύχη και την ασθένεια. Πριν την πρόταση γάμου, ο γαμπρός ζητά το χέρι της νύφης από τον πατέρα της.
Τη νύχτα πριν τον γάμο, η νύφη κοιμάται στο σπίτι της μητέρας της. Την ανθοδέσμη την παίρνει ο γαμπρός και την στέλνει στο σπίτι της νύφης εκείνο το πρωινό. Κατά τη διάρκεια της διαδρομής προς την εκκλησία, τα αυτοκίνητα κορνάρουν, όπως και στην Ελλάδα, για να διώξουν τα κακά πνεύματα.
Στην Ιταλία υπάρχει από παλιά το έθιμο κατά το οποίο ο γαμπρός βγάζει την καλτσοδέτα από τη νύφη. Μάλιστα, τον 17ο αιώνα, οι γαμπροί έκλεβαν την καλτσοδέτα από τη νύφη και την έβαζαν στο καπέλο τους. Παραδοσιακά στην μπομπονιέρα μπαίνουν 5 αμύγδαλα που συμβολίζουν την υγεία, τον πλούτο, την ευτυχία, τη μακροζωία, τη γονιμότητα και την πνευματικότητα. Πλέον, πολλοί έχουν ένα τραπέζι με διάφορα γλυκά αμύγδαλα (confettata), ώστε οι καλεσμένοι να πάρουν σπίτι όποια θέλουν. Τέλος, μετά την δεξίωση ο γαμπρός μεταφέρει τη νύφη μέσα στο σπίτι, ένα έθιμο που έχει τις ρίζες του στους Ρωμαϊκούς χρόνους, επειδή πίστευαν ότι αν η νύφη σκοντάψει θα σημαίνει ότι τα πνεύματα του σπιτιού δεν την ήθελαν εκεί.
Tυνησία
Στην Τυνησία οι εορτασμοί του γάμου κρατούν 7 μέρες και 7 νύχτες, όπως αναφέρει η Rihab Boukhayatia από την HuffPost Maghreb. Βέβαια, οι προετοιμασίες ξεκινούν πολύ πριν τον γάμο, όπου και οι δύο μητέρες με την βοήθεια των συγγενών προετοιμάζουν το παραδοσιακό κουσκούς που ονομάζεται «semolina» και λίγες μέρες αργότερα φτιάχνουν παραδοσιακά γλυκά.
Ας δούμε τώρα τις επτά μέρες μία μία, αν και πολλά έθιμα διαφέρουν ανά περιοχή.
Μέρα 1η
Saboun: Οι γυναίκες και τα κορίτσια της οικογένειας, αλλά και οι φίλες της νύφης προετοιμάζουν τα προικιά της νύφης.
Μέρα 2η
Hazzen el Farch: Το σπίτι που θα μείνει το ζευγάρι είναι έτοιμο και ανοιχτό για να το επισκεφτούν οι καλεσμένοι. Το βράδυ, γίνεται η πρώτη χένα, στην οποία μόνο οι κοντινοί συγγενείς είναι καλεσμένοι.
Μέρα 3η
Την επόμενη μέρα γίνεται και η δεύτερη χένα, όπου είναι καλεσμένοι περισσότεροι. Ξαναπερνούν την χένα ώστε να γίνει πιο σκούρα και μία ομάδα από γυναίκες μουσικούς παίζει παραδοσιακά τραγούδια.
Μέρα 4η
Outiya: Είναι μία σημαντική νύχτα που ντύνονται όλοι παραδοσιακά και έχει πολύ χορό και μουσική. Ο γαμπρός προσφέρει κοσμήματα στη μέλλουσα γυναίκα του, χωρίς, όμως, να είναι παρών, αφού μόνο μερικά μέλη από την οικογένειά του επιτρέπεται να εμφανιστούν, και στο τέλος της βραδιάς η νύφη χορεύει φορώντας ένα παραδοσιακό ρούχο που ονομάζεται «Jelwa».
Μέρα 5η
Χαμάμ: Οι φίλες και οι στενοί συγγενείς της νύφης κάνουν το παραδοσιακό χαμάμ, τραγουδούν και χορεύουν.
Μέρα 6η
Ο γαμπρός κάνει ένα δείπνο για την οικογένειά του και ακολουθεί χορός και τραγούδι. Η νύφη δεν πηγαίνει ποτέ, αλλά μερικά μέλη από την οικογένειά της μπορεί να παρεβρεθούν.
Μέρα 7η
Την ημέρα του γάμου ο γαμπρός παίρνει τη νύφη από το σπίτι των δικών της και την πηγαίνει εκεί που θα γίνει η τελετή. Πριν φύγουν από την δεξίωση το ζευγάρι μοιράζεται μία κούπα γάλα, που συμβολίζει την αγνότητα και την ευτυχισμένη ζωή. Κατά τη διάρκεια της γαμήλιας δεξίωσης κάθονται σε ειδικές θέσεις που μοιάζουν με θρόνους, ώστε να μπορούν όλοι να τους δουν. Ανταλλάσσουν βέρες και ακολουθεί χορός και μουσική.