Το αδιέξοδο στις διαπραγματεύσεις Αναστασιάδη-Ακιντζί για το εδαφικό-που διεξήχθησαν από την περασμένη Κυριακή και έως τις πρώτες πρωινές ώρες σήμερα στην Ελβετία βάζει Λευκωσία και Αθήνα ενώπιον του διλήμματος κατά πόσο θα αποδεχθούν μια διάσκεψη με όλα τα θέματα στο τραπέζι ή θα επιλέξουν το οριστικό ναυάγιο των διαπραγματεύσεων.
Τι συνέβη
Όπως μεταδίδει η Deutsche Welle (DW) Όλα προέκυψαν λόγω της διαφοράς που υπήρχε ανάμεσα στις θέσεις του κύπριου προέδρου Αναστασιάδη και του τουρκοκύπριου ηγέτη Μουσταφά Ακιντζί ως προς τον αριθμό των προσφύγων που θα επέστρεφαν υπό ελληνοκυπριακή διοίκηση. Το ανώτατο ώριο που αποδεχόταν ο κ. Ακιντζί ήταν οι 65.000 χιλιάδες και το κατώτατο που δεχόταν ο κ. Αναστασιάδης οι 78.000. Η διαφορά των 13.000 παρέπεμπε σαφώς στην άρνηση της τουρκοκυπριακής πλευράς να επιστρέψει τη Μόρφου, η οποία επιστρεφόταν με βάση το σχέδιο Ανάν.
Στην Ελβετία δεν επιτεύχθηκε συμφωνία, λόγω της πάγιας τουρκικής θέσης να «κλείσει» το εδαφικό σε μια διάσκεψη (πενταμερή, κατά την τουρκική πλευρά, πολυμερή κατά τη Λευκωσία και Αθήνα), ώστε σε αυτή να γίνει ένα «πάρε δώσε» με την ασφάλεια και τις εγγυήσεις, υπογραμμίζει ο ανταποκριτής του Αθηναϊκού Πρακτορείου.
Γι΄αυτό και από τους αριθμούς που έδωσε ο Μουσταφά Ακιντζί για τους πρόσφυγες που θα επιστρέψουν υπό ελληνοκυπριακή διοίκηση, αποκλειόταν, παρόλο που δεν έγινε αναφορά σε συγκεκριμένες περιοχές, η επιστροφή της Μόρφου.
Αναλυτές, που επικαλείται το Αθηναϊκό Πρακτορείο εκτιμούν ότι η 'Αγκυρα δεν έδωσε το «πράσινο φως» για τη Μόρφου και έτσι δεν μπόρεσε να προχωρήσει ο κ. Ακιντζί, ο οποίος είχε αποδεχθεί ποσοστό εδάφους για την τουρκοκυπριακή συνιστώσα πολιτεία, μεταξύ 28,2 και 29,2%.
Σύμφωνα με πληροφορίες, ο Τουρκοκύπριος ηγέτης χθες, αν και διατήρησε τη θέση του για το ποσοστό εδάφους, τη διαφοροποίησε ως προς τον αριθμό των προσφύγων. Κατά τις ίδιες πληροφορίες, στη Μόρφου θα μπορούν να επιστρέψουν 75 χιλιάδες Ελληνοκύπριοι.
Η αρχική θέση της ελληνοκυπριακής πλευράς για επιστροφή 100 χιλιάδων Ελληνοκυπρίων, υπό ελληνοκυπριακή διοίκηση, μειώθηκε κατά δέκα χιλιάδες για να βρεθεί συμφωνία.
Οι αναλυτές εκτιμούν ότι το αδιέξοδο δεν αφορά μόνο το εδαφικό, αλλά όλη τη διαπραγματευτική διαδικασία, γι΄ αυτό και η τουρκοκυπριακή πλευρά κατηγορεί ευθέως τον κ. Αναστασιάδη για «μαξιμαλιστικές θέσεις».
Ο αριθμός προσφύγων και η Μόρφου η αιτία του αδιεξόδου
Όπως μεταδίδει ο Φιλελεύθερος, η δυστοκία της τουρκοκυπριακής πλευράς στο να υπάρξει προσέγγιση με την ελληνοκυπριακή πλευρά σε ό,τι αφορά τον αριθμό των προσφύγων που θα επιστρέψουν υπό ε/κ διοίκηση, λόγω του ότι η αποτύπωσή του αριθμού αυτού σε χάρτη θα σήμαινε συμπερίληψη της Μόρφου στην ελληνοκυπριακή (ε/κ) συνιστώσα πολιτεία, ήταν σύμφωνα με πηγή της ε/κ πλευράς η αιτία της κατάρρευσης των συνομιλιών στο Μοντ Πελεράν. Στόχος της τ/κ πλευράς όπως διαφάνηκε είναι η διασύνδεση του εδαφικού με το θέμα της ασφάλειας και των εγγυήσεων.
Κατά τη διαπραγμάτευση συζητήθηκαν κατά κύριο λόγο τα κριτήρια του ποσοστού εδάφους και του αριθμού των Ε/κ προσφύγων που θα επιστρέψουν υπό ε/κ διοίκηση. Όπως ανέφερε η ίδια πηγή, ενώ στο κριτήριο που αφορά το ποσοστό του εδάφους της τ/κ συνιστώσας πολιτείας υπήρξε μια διακύμανση μεταξύ 27,2% και 28,2%, ο Τ/κ ηγέτης Μουσταφά Ακιντζί δεν ήταν πρόθυμος και φαίνεται πως δεν είχε το πράσινο φως από την `Αγκυρα να συμφωνήσει στο να υπάρξει μια ικανοποιητική διακύμανση και σε ό,τι αφορά των αριθμό των προσφύγων που θα επέστρεφαν υπό ε/κ διοίκηση. Και αυτό γιατί κάτι τέτοιο θα σήμαινε πως η Μόρφου θα επιστραφεί στην ε/κ διοίκηση. Σημειώνεται πως στην περίπτωση της Μόρφου η επιστροφή αφορά 7,5 χιλιάδες άτομα.
Η ίδια πηγή ανέφερε πως ο Τ/κ ηγέτης εμφανίστηκε υπέρ της συζήτησης του εδαφικού στην πολυμερή διάσκεψη, κάτι που όπως ξεκαθάρισε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης δεν μπορεί να γίνει γιατί τότε θα υπάρχει διασύνδεση της ασφάλειας με το εδαφικό.
Τι λέει η τουρκοκυπριακή πλευρά
Ο εκπρόσωπος του Τ/κ ηγέτη, όπως μεταδίδει η Καθημερινή της Κύπρου, ο Μπαρίς Μπουρτζιού δήλωσε ότι ήρθαν αντιμέτωποι με υπερβολικά αιτήματα από την ε/κ πλευρά και «δεν μπορούν έτσι να γίνονται διαπραγματεύσεις».
Σύμφωνα με τον κ. Μπουρτζιού η τ/κ πλευρά κατέθεσε πρόταση για ποσοστό εδάφους της τάξης του 29.2% για την τ/κ συνιστώσα πολιτεία στο Μοντ Πελεράν. Σε δηλώσεις του προς τους τ/κ απεσταλμένους των ΜΜΕ, μετά την ολοκλήρωση, χωρίς αποτέλεσμα, των συνομιλιών στο Μοντ Πελεράν, ανέφερε ότι δόθηκε ένα αριθμητικό εύρος για τους Ε/κ που θα επέστρεφαν στα εδάφη που θα δίδονταν πίσω, μεταξύ 78.000 και 92.000 και οι Εκ επέμεναν σε αυτό.
Η ε/κ πλευρά, ανέφερε ο κ. Μπουρτζιού, ήθελε να τελειώσει με το εδαφικό, και από την άλλη η τ/κ πλευρά προσδοκούσε ότι τα θέματα που είχαν απομείνει στα 4 πρώτα κεφάλαια και το θέμα των εγγυήσεων και της ασφάλειας θα αφήνονταν για το τελευταίο στάδιο. Ο λόγος του κωλύματος, είπε, ήταν ότι «η ε/κ πλευρά ακόμη και την εκ περιτροπής προεδρία την κρατούσε στη τσέπη της ως ζήτημα παζαρέματος σε μια πενταμερή διάσκεψη». Στο εδαφικό, ανέφερε, η τ/κ πλευρά ήρθε αντιμέτωπη με ένα παζάρι με τον πήχη πολύ ψηλά.
Ευθύνες στην ελληνική κυβέρνηση
Επίσης ο κ. Μπουρτζίου Μίλησε για τακτική που φάνηκε από νωρίς παραπέμποντας στη δήλωση του Έλληνα Πρωθυπουργού ότι δεν θα προσέλθει σε πενταμερή διάσκεψη εάν δεν ακυρωθούν οι εγγυήσεις και δεν ξεκαθαρίσει η ημερομηνία απόσυρσης του τουρκικού στρατού, όπως ανέφερε ο κ. Μπουρτζιού.
«Δεν μπορούσαμε να μην πούμε τίποτε έναντι αυτών. Υπάρχει λογική η Ελλάδα, σε αυτό το στάδιο, όταν γίνεται αυτή η εργασία, να θέτει ένα τέτοιο αίτημα; Είχαμε πει ότι για να μπορέσουμε να προχωρήσουμε μπροστά, να δούμε το μέλλον μας και να μπορέσουμε να βοηθήσουμε ο ένας τον άλλο πρέπει αυτές οι αμφιβολίες να φύγουν από τη μέση. Και τα ΗΕ το θεώρησαν αυτό λογικό και για να μπορέσουν αυτές οι αμφιβολίες να διαλυθούν ξοδέψαμε άπειρες ώρες».
Κατά τον εκπρόσωπο του Τ/κ ηγέτη, η συμπεριφορά της Ελλάδας ήταν ανεύθυνη. Ο κ. Μπουρτζιιού είπε πως ο `Ελληνας Πρωθυπουργός σαμπόταρε μια εργασία που θα μας έπαιρνε στην πολυμερή διάσκεψη.
Κριτήρια εδαφικού
Στο Μοντ Πελεράν ανέφερε ο Μπαρίς Μπουρτζιού συζητήθηκαν τα δύο από τα τρία κύρια κριτήρια του εδαφικού, το ποσοστό εδάφους που θα έχει η κάθε πολιτεία και ο αριθμός των ατόμων που θα επιστρέψουν. Ο Τ/κ ηγέτης, είπε ο εκπρόσωπός του, στο θέμα του εδάφους έδειξε πολιτικό θάρρος και ικανότητα και πρότεινε ένα ποσοστό που ήταν λογικό και υποβοηθητικό.
Στον αριθμό των ατόμων που θα επιστρέψουν ο κ. Μπουρτζιού μίλησε για μαξιμαλιστικά αιτήματα από την ε/κ πλευρά και είπε «χωρίς να κουνηθούν ούτε ένα χιλιοστό έμειναν εκεί. Βεβαίως και αυτό δεν είναι κάτι που εμείς μπορούμε να το αποδεχθούμε.
Το να θέτεις τον αριθμό στις 90.000 ως όρο, και να θέτει αυτό το αίτημα 12 χρόνια μετά το σχέδιο Ανάν, σε ποια λογική και σε ποια συνείδηση ανταποκρίνεται;». Ανέφερε ότι ο αριθμός των προσφύγων που βρίσκονταν εν ζωή την περίοδο του σχεδίου Ανάν με αυτούς που βρίσκονται σήμερα εν ζωή, έχει μεγάλη διαφορά και πρόσθεσε ότι η τ/κ πλευρά προσπάθησε να δείξει ευελιξία μέσα σε λογικά πλαίσια και μέτρα,υποστηρίζοντας ότι η ε/κ πλευρά δεν ήθελε να κουνηθεί ούτε χιλιοστό.
«Είδαμε μια μαξιμαλιστική στάση. `Η αυτό ή εκείνο. Ετσι δεν μπορούν να γίνουν διαπραγματεύσεις, Δεν μπορούμε να προχωρήσουμε μπροστά το πρόβλημα της Κύπρου που παραμένει άλυτο εδώ και 50 χρόνια...ήρθαν λες και το εδαφικό θα ήταν στη τσέπη τους, με αυτή την αντίληψη παζαριού ήρθαν. Ετσι δεν ήταν η λογική της σύγκλισης και των συνομιλιών μας».
Η ελληνοκυπριακή πλευρά
Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Νίκος Χριστοδουλίδης, που έκανε δηλώσεις αμέσως μετά, όπως μεταδίδει ο Φιλελεύθερος, δεν θέλησε να μπει σε αυτό το παιχνίδι, αν και σημείωσε ότι δεν κατέστη δυνατή μια συμφωνία λόγω της στάσης της τουρκοκυπριακής πλευράς. Ο κ. Χριστοδουλίδης υπογράμμισε ωστόσο ότι η χθεσινή ήταν μια «άσχημη νύχτα για την πατρίδα μας» και απέρριψε τα περί μαξιμαλιστικών θέσεων που προσάπτουν την ελληνοκυπριακή κυβέρνηση.
Κληθείς να πει μέχρι σε ποιο σημείο έφθασαν οι διαπραγματεύσεις, ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος ανέφερε ότι η διαδικασία επικεντρώθηκε στα τρία βασικά κριτήρια του εδαφικού και δεν υπήρξε συγκεκριμένη κατάληξη ειδικότερα όσον αφορά το κριτήριο της επιστροφής των Ε/κ που θα μπορούσαν να επιστρέψουν στις εστίες τους ως αποτέλεσμα των εδαφικών αναπροσαρμογών.
«`Εγινε προσπάθεια, αντηλλάγησαν απόψεις, έγινε και προσπάθεια από πλευράς των ΗΕ. Δεν κατέστη δυνατό να καταλήξουμε σε αποτέλεσμα”, ανέφερε.
Ερωτηθείς αν το θέμα της πολυμερούς διάσκεψης, μετά και τις εξελίξεις σε ότι αφορά τη θέση της Ελλάδας για αυτό το θέμα ήταν ένας παράγοντας που επηρέασε τη συζήτηση για τα κριτήρια του εδαφικού, ο Εκπρόσωπος απάντησε: “σε καμία απολύτως περίπτωση γιατί η ημερομηνία για μια πολυμερή διάσκεψη ήταν καθορισμένη αν υπήρχαν αυτά που έπρεπε να γίνουν, δηλαδή συμφωνία επί των κριτηρίων και ακολούθως αποτύπωσή τους στο χάρτη”.
«Αν υπήρχε αυτή η πρόοδος όσον αφορά τα κριτήρια και στο χάρτη, ήμασταν έτοιμοι απόψε, σε συνεννόηση και με την ελληνική κυβέρνηση να ανακοινωθεί η ημερομηνία όσον αφορά την πολυμερή διάσκεψη», επεσήμανε.
Ερωτηθείς αν υπήρξε υπαναχώρηση της τ/κ πλευράς σε σχέση με το τί είχε συζητηθεί κατά τον πρώτο γύρο των συνομιλιών στο Μοντ Πελεράν, ο κ. Χριστοδουλίδης είπε πως δεν θα μπει σε λεπτομέρειες σε αυτή τη φάση, για να προσθέσει πως είχε γίνει μια πολύ καλή συζήτηση την προηγούμενη εβδομάδα μέσα από την οποία δόθηκαν ενδείξεις προς συγκεκριμένη κατεύθυνση.