Η ώρα είναι 4 το μεσημέρι και η αίθουσα του 3ου ορόφου στην οδό Θεσπρωτίας 8 στον Κολωνό έχει αρχίσει να γεμίζει. Την προηγούμενη εβδομάδα 6 άτομα παρακολούθησαν το μάθημα. Τώρα έρχονται 13 και κατά τη διάρκεια του μαθήματος προστίθενται κι άλλοι. Είναι τα μαθήματα ελληνικής γλώσσας της Οργάνωσης ΜΕΤΑδραση.
Το τμήμα είναι σχετικά καινούργιο και η Βίκυ, η δασκάλα τους, μοιράζει χαρτιά για να γράψουν το όνομά τους οι νέοι μαθητές. Οι ηλικίες τους ποικίλουν. Από 20 χρονών μέχρι 60. Έχουν όμως ένα κοινό. Όλοι θέλουν να μάθουν τη γλώσσα της χώρας που μένουν.
Το συγκεκριμένο τμήμα είναι για αρχάριους οπότε ξεκινάνε με το αλφάβητο. Κάποια γράμματα τα είχαν κάνει στο προηγούμενο μάθημα και τώρα είχαν μείνει τα δύσκολα: Χ, Ψ, Ξ, Ω.
Οι περισσότεροι γράφουν δίπλα από το κάθε γράμμα πως προφέρεται, στη μητρική τους.
Όσο η δασκάλα λέει τα γράμματα, οι μαθητές της επαναλαμβάνουν:
«Χι, όπως λέμε "χέρι"».
«Χαρτοπετσέτα», λέει κάποιος με σπαστά ελληνικά.
«Ναι, σωστά, χαρτοπετσέτα!», του απαντά η Βίκυ, με κάποια έκπληξη για τη δύσκολη λέξη που βρήκε ο μαθητής της. «Χαρά», συνεχίζει.
«Τι είναι χαρά;», την ρωτά ένας άλλος.
«Happy», του απαντά στα αγγλικά.
Κάποιοι μέσα στην αίθουσα είναι πιο ενθουσιώδεις. Ακούγεται πάντα η φωνή τους στις απαντήσεις και είναι πάντα σωστές. Όπως του Nasim. Μου κινεί την περιέργεια η όρεξη που δείχνει και θέλω οπωσδήποτε να του μιλήσω.
Ο Nasim είναι 24 χρονών και ήρθε στην Ελλάδα από το Αφγανιστάν μόνος του, όπως μου λέει. Η οικογένειά του είναι ακόμη εκεί. Έχει μια αδερφή που είναι 11 χρονών. Ο ίδιος έχει τελειώσει Πληροφορική στο Afghanistan Technical Vocational Institute (ATVI) στην Καμπούλ.
«Τι έχεις κάνει εκεί», τον ρωτάω. «Λίγο από όλα. Προγραμματισμό, database, web design» μου απαντάει στα αγγλικά. Συμπτωματικά, είχε λάβει εκείνη την ημέρα κάποια πιστοποιητικά που είχε δώσει για μετάφραση και μέσα ήταν και το πτυχίο του. Τον ρωτάω εάν θέλει να μείνει στην Ελλάδα και μου απαντάει ναι. Γι΄αυτό μαθαίνει και την γλώσσα. Για να μπορέσει να βρει δουλειά.
Το μάθημα έχει προχωρήσει ήδη στην ανάγνωση ψευδολέξεων: γαρ, νιρ, κλα. Με τη βοήθεια του αλφάβητου που έχουν δίπλα τους προσπαθούν να διαβάσουν τις ψευδολέξεις. «Ν,Ι,Ρ, νιρ», επαναλαμβάνουν με τη δασκάλα. Τους εξηγεί ότι δεν σημαίνουν κάτι όλες αυτές οι λέξεις, είναι για εξάσκηση.
Στην τελευταία σειρά, στο ακριανό θρανίο από την μεριά της μπαλκονόπορτας κάθεται ο A. Πριν ξεκινήσει το μάθημα είχα ρωτήσει όλους τους μαθητές εάν έχει κάποιος πρόβλημα να φανεί το πρόσωπό τους στις φωτογραφίες και εκείνος είχε πει ότι δεν ήθελε. «Αλλά θέλω να σας μιλήσω μετά», μου λέει. Ο Α. είναι από το Πακιστάν, από τη Λαχόρη. Ανήκει και εκείνος όμως στη χριστιανική κοινότητα του Πακιστάν και λόγω των επιθέσεων αναγκάστηκε να φύγει. Τον Μάρτιο του 2016, τουλάχιστον 65 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους από επίθεση στο δημόσιο Πάρκο Γκουσλάν-ε-Ικμπάλ της Λαχόρης όπου η χριστιανική κοινότητα γιόρταζε το Πάσχα. Την ευθύνη ανέλαβε παρακλάδι των Ταλιμπάν και όπως είπαν ξεκάθαρα, ο στόχος ήταν οι χριστιανοί.
«Έχουν κάψει 150 σπίτια χριστιανών», μου λέει. Ο ίδιος είναι 4 μήνες στην Ελλάδα. Και εκείνος θέλει να μάθει τη γλώσσα για να μπορέσει να βρει δουλειά.
«Ας γράψουμε τη λέξη ζάχαρη. ΖΑ-ΧΑ-ΡΗ», τους λέει η Βίκυ.
Γυρίζω λίγο στα θρανία για να δω τα τετράδια τους. Δυσκολεύονται με το Η. Βάζουν το γιώτα (Ι). Δεν μπορώ να φανταστώ πόσο δύσκολη μπορεί να τους φαίνεται η ελληνική γλώσσα. Τόσα ι (ι, η, υ, οι, ει). Δύο ο (ο, ω). Εδώ άνθρωποι που ολοκλήρωσαν την εκπαίδευσή τους στην Ελλάδα δυσκολεύονται.
Μεγάλη δυσκολία με την ελληνική γλώσσα έχει και η Joy. Είναι 8 χρόνια στην Ελλάδα αλλά ακόμη δεν έχει μάθει τη γλώσσα. «Δεν ξέρω τι γίνεται, είναι δύσκολο για μένα». Τώρα αποφάσισε να κάνει μαθήματα. Είναι το τρίτο μάθημα που παρακολουθεί. Ελπίζει ότι σύντομα θα μπορεί να επικοινωνεί στα ελληνικά.
Κανένας από τους μαθητές αυτούς δεν πληρώνει κάτι για τα μαθήματα. Η ΜΕΤΑδραση τα προσφέρει δωρεάν.
«Από πότε γίνονται αυτά τα μαθήματα;», ρωτάω την Κωνσταντίνα Τσιλομελέκη, υπεύθυνη εκπαιδευτικών προγραμμάτων της ΜΕΤΑδρασης. «Από το 2010. Μέχρι σήμερα σχεδόν 2.000 μαθητές από 30 χώρες έχουν παρακολουθήσει τα μαθήματα κι έχουν έρθει πιο κοντά στην ελληνική κουλτούρα και γλώσσα».
Άτομα από τη Συρία, το Αφγανιστάν, το Ιράν, το Πακιστάν, το Σουδάν, τη Σομαλία, την Αίγυπτο, το Ιράκ και άλλες χώρες, εκτός από τη γλώσσα έρχονται κοντά και μεταξύ τους καθώς μέσα στην τάξη λειτουργούν ως μια ομάδα ανθρώπων με κοινούς στόχους: την ενδυνάμωση της επικοινωνιακής τους ικανότητας στην ελληνική γλώσσα, την βελτίωση των συνθηκών της ζωής τους και την ένταξη στην ελληνική κοινωνία.
Μετά το προσφυγικό, και το γεγονός ότι χιλιάδες άνθρωποι παραμένουν εγκλωβισμένοι στην Ελλάδα, οι ανάγκες αυξήθηκαν. Αυτή τη στιγμή, λειτουργούν 15 διαφορετικά τμήματα, ανάλογα με το επίπεδο των μαθητών, στα οποία διδάσκουν 22 εθελοντές δάσκαλοι. Οι δάσκαλοι, παρόλο που είναι εθελοντές, περνάνε από συνέντευξη για τη θέση, καθώς πρέπει να έχουν εμπειρία ή εξειδίκευση στη διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης ή ξένης γλώσσας.
Το μάθημα έχει προχωρήσει πολύ και οι μαθητές της Βίκυς προσπαθούν να γράψουν ολόκληρη πρόταση. «Θέλω λίγο πιπέρι». Πάλι μπερδεύονται με το ι. Ένας μαθητής που ήρθε ενώ είχε ξεκινήσει το μάθημα, δυσκολεύεται πολύ. Ψάχνει στην φωτοτυπία με την Αλφαβήτα, που όλοι οι μαθητές έχουν δίπλα τους, το πι. «Πεπέρι», γράφει, δείχνοντας ότι δεν έχει ακούσει καλά την λέξη. Τον βοηθάει η Βίκυ να την γράψει σωστά. Παρατηρώ το τετράδιο ενός από τους μαθητές. Είναι ο πιο σιωπηλός στην αίθουσα. Γύρω στα 50, έχει δηλώσει εξαρχής και εκείνος ότι δεν θέλει να φωτογραφηθεί. Εξαιρετικά γράμματα. Σωστά γραμμένες οι λέξεις. Όπως θα μου πει αργότερα η Βίκυ, αυτός ο μαθητής της έχει κινήσει το ενδιαφέρον. Της είχε πει ότι είναι αρκετά χρόνια στην Ελλάδα αλλά ακόμη περνάει δύσκολα.
Όπως μου εξηγούν επίσης, οι μαθητές περνούν από τεστ αξιολόγησης για να καθοριστεί το επίπεδό τους και να ενταχθούν στο κατάλληλο τμήμα. Πολλοί από τους μαθητές της ΜΕΤΑδρασης έχουν επιτύχει στις εξετάσεις πιστοποίησης της Ελληνομάθειας, του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας, για τα επίπεδα Α1, Α2 και Β1, Β2.
Υπάρχει μάλιστα άτομο που ήταν τόσο καλός και έγινε τελικά διερμηνέας στη ΜΕΤΑδραση.
Η ώρα είναι 6 το απόγευμα και το μάθημα τελειώνει. «Για την επόμενη φορά μελετήστε καλύτερα το αλφάβητο με τα καινούργια γράμματα που μάθαμε σήμερα», τους λέει η δασκάλα. Βρίσκω λίγο χρόνο να μιλήσω μαζί της.
Η Βίκυ προσφέρει εθελοντικά τις γνώσεις της και την εμπειρία της για να μάθει αυτούς τους ανθρώπους την ελληνική γλώσσα. «Είδα την ανακοίνωση και ήρθα γιατί ήθελα να προσφέρω. Το έχω ξανακάνει εθελοντικά, παλαιότερα, στις φυλακές της Χαλκίδας». Είναι αναπληρώτρια δασκάλα στο δημοτικό και τον τελευταίο μήνα, δύο ώρες την εβδομάδα, διδάσκει στο πρόγραμμα της ΜΕΤΑδρασης.
«Μου αρέσει πολύ γιατί πρόκειται για ανθρώπους που έχουν πολύ διάθεση να μάθουν, έρχονται με πολύ όρεξη. Αυτό είναι για μένα η αμοιβή μου».
Τα μαθήματα θα συνεχιστούν και κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, για να καλυφθούν τα αιτήματα που δέχεται η ΜΕΤΑδραση καθημερινά. Επίσης, τα εκπαιδευτικά της προγράμματα φροντίζουν να καλύψουν και τις ανάγκες ασυνόδευτων παιδιών από τη Συρία, το Αφγανιστάν και άλλες χώρες, τα οποία διαμένουν σε δομές φιλοξενίας της Αθήνας ή σε καταυλισμούς και στηρίζονται από μέλη του Δικτύου Επιτροπείας Ασυνόδευτων Ανηλίκων της ΜΕΤΑδρασης. Τους προσφέρει δωρεάν μαθήματα ελληνικής, αγγλικής και γερμανικής γλώσσας. Τα μαθήματα αγγλικών και γερμανικών για τα ασυνόδευτα παιδιά θα είναι ανοιχτά και στα παιδιά της γειτονιάς, γιατί η οργάνωση θέλει να υπάρχει αλληλεπίδραση με την τοπική κοινωνία.
Η αίθουσα έχει αδειάσει από τους προηγούμενους μαθητές και νέοι έχουν πάρει τη θέση τους στα θρανία. Είναι πιο προχωρημένο τμήμα από το προηγούμενο. Η δασκάλα τους επιστρέφει τις εκθέσεις που είχαν γράψει την προηγούμενη φορά. «Μπράβο, πολύ καλή δουλειά. Πάμε στην ανάγνωση. Συμπληρώστε μια λέξη που να ταιριάζει στο σημείο που λείπει».
-Μαρία, πάμε ___;
-Θα πάμε με τον Παναγιώτη. Θέλεις να έρθεις μαζί μας;
-Ναι, θα το ήθελα.
* Εγγραφές στα εκπαιδευτικά προγράμματα της ΜΕΤΑδρασης γίνονται από Δευτέρα έως Παρασκευή, ώρες 16.00-20.00, στην Θεσπρωτίας 8 (πίσω από το Σταθμό Λαρίσης), στον 4ο όροφο.
Η ΜΕΤΑδραση έχει επίσης εκπονήσει μια σειρά από εργαλεία εκμάθησης για την βοήθεια των ανθρώπων που προσπαθούν να προσεγγίσουν την ελληνική γλώσσα.
**Φωτογραφίες: Menelaos Myrillas / SOOC για τη HuffPost Greece