Έχετε ξυπνήσει ποτέ μετά από μια ξέφρενη βραδιά, χωρίς να θυμάστε πώς γυρίσατε σπίτι, τι κάνατε όσο ήσασταν έξω και τι είπατε και σε ποιον;
Αυτό λέγεται, όπως ίσως ξέρετε, “blackout”, κενό μνήμης στο απλούστερο, και σύμφωνα με τον καθηγητή Paul Wallace, επικεφαλή ιατρικό ερευνητή στο Drinkaware, είναι κάτι εξαιρετικά συνηθισμένο.
“Σε μια μελέτη 772 αποφοίτων πανεπιστημίου που έγινε στην Αμερική το 2002, το 40% αυτών που είχαν πιει αλκοόλ την περασμένη χρονιά, δήλωσε πως είχε βιώσει blackout”, λέει ο Wallace στη HuffPost UK.
“Αυτοί που βίωσαν blackouts, είπαν πως, αργότερα, έμαθαν πως είχαν συμμετάσχει σε μια σειρά δυνητικά επικίνδυνων πράξεων τις οποίες δεν μπορούσαν να θυμηθούν, συμπεριλαμβανομένων βανδαλισμού, σεξ χωρίς προφύλαξη και οδήγησης”.
Γιατί, όμως, έχουμε αυτά τα κενά μνήμης όταν πίνουμε και τι μπορεί να προκαλέσουν, μακροχρόνια, στην υγεία μας;
Σύμφωνα με τον καθηγητή Wallace, το αλκοόλ έχει την ιδιότητα να επηρεάζει τη μνήμη μας, ακόμη κι όταν το καταναλώνουμε σε μικρότερες ποσότητες.
“Το αλκοόλ είναι ένα κατασταλτικό που λειτουργεί με τον ίδιο τρόπο όπως ένα ηρεμιστικό, επιβραδύνει τις λειτουργίες του εγκεφάλου μας, με αποτέλεσμα την εξασθένιση της μνήμης”, λέει.
“Η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων για μεγάλο χρονικό διάστημα, μπορεί να έχει μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στη μνήμη, έτσι ώστε ακόμη και σε μέρες που δεν πίνει κάποιος αλκοόλ, το να θυμηθεί τι έκανε την προηγούμενη ημέρα ή ακόμη και νωρίτερα μέσα στην ίδια μέρα, γίνεται δύσκολο”, προσθέτει.
Τα blakouts είναι οι ακραίες εκδοχές αυτής της απώλειας μνήμης, και είναι συνηθισμένα στους κοινωνικούς πότες. Δεν ξεχνάμε μόνο τμήματα της βραδιάς: ο εγκέφαλός μας δεν δημιουργεί και δεν αποθηκεύει καν αυτές τις βραχυπρόθεσμες αναμνήσεις.
“Μεθάς όταν καταναλώνεις υπερβολικές ποσότητες αλκοόλ μέσα σε ένα μικρό χρονικό διάστημα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα μια ταχεία αύξηση των επιπέδων του αλκοόλ στο αίμα και, όπως συμβαίνει με κάθε ηρεμιστικό, οι υψηλότερες λειτουργίες του εγκεφάλου μειώνονται”, λέει ο Wallace. “Αυτό συμπεριλαμβάνει την απώλεια μνήμης και είναι συχνά συνδεδεμένο με την αδυναμία ανάκλησης σημαντικών λεπτομερειών ή στοιχείων, ή ακόμα και ολόκληρων γεγονότων”.
Σύμφωνα με τον καθηγητή David Nutt, από το Τμήμα Ιατρικής του Imperial College στο Λονδίνο, η πλήρης απώλεια μνήμης που συσχετίζεται με τα blackouts, οφείλεται στο γεγονός ότι το αλκοόλ παρεμβάλλεται στις χημικές ουσίες που απαιτούνται για να καθορίσουν τη μνήμη στον εγκέφαλο και οι οποίες είναι υπεύθυνες για τη μετάδωση πληροφοριών ανάμεσα στον εγκέφαλο και το σώμα.
Επίσης, το αλκοόλ έχει αντίκτυπο στα κύτταρα υποδοχής, τα οποία ανιχνεύουν τις αλλαγές στο περιβάλλον -όπως η κατανάλωση αλκοόλ- και στέλνουν τα αντίστοιχα σήματα στα νευρικά κύτταρα.
Ο καθηγητής Wallace τονίζει πως παρότι τα blackout “δεν προκαλούν απαραίτητα μόνιμη βλάβη στα κύτταρα του εγκεφάλου”, μπορεί να έχουν σημαντικές επιπτώσεις.
Βραχυπρόθεσμα, αυτοί που ξεχνούν τι έκαναν όσο ήταν μεθυσμένοι, μπορεί να προκαλέσουν σοβαρά ατυχήματα και να βάλουν σε κίνδυνο τόσο τους εαυτούς τους όσο και άλλα άτομα.
“Μακροπρόθεσμα, η συχνή υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να προκαλέσει βλάβη στον εγκέφαλο εξαιτίας της επιρροής του αλκοόλ στη χημεία του”, λέει. “Οι έρευνες έχουν δείξει πως τόσο οι άντρες όσο και οι γυναίκες αναπτύσσουν προβλήματα μνήμης ως αποτέλεσμα υπερβολικής κατανάλωσης αλκοόλ. Οι αλκοολικοί εμφανίζουν σημαντικά μεγαλύτερη συρρίκνωση του εγκεφάλου από τους υπόλοιπους”.
Αν κάποιος βιώνει συχνά blackouts λόγω του αλκοόλ, ο Wallace τους συμβουλεύει να μειώσουν την κατανάλωσή του στο επιστημονικώς επιτρεπτό όριο, που είναι 14 μονάδες την εβδομάδα, ή να κόψουν το αλκοόλ εντελώς.
“Η διαδικασία ελλάτωσης του αλκοόλ μπορεί να είναι δύσκολη και όσοι πίνουν υπερβολικά πρέπει να ζητήσουν τη βοήθεια ειδικού. Θα πρέπει επίσης να μιλήσουν με ένα γιατρό ώστε να επιβεβαιώσουν πως τα συμπτώματα που εμφανίζουν δεν προκαλούνται από κάποιον άλλο παράγοντα”.