Σε πόσα χρόνια μια γυναίκα με τις ίδιες ικανότητες και εφόδια με έναν άνδρα θα έχει τις ίδιες ευκαιρίες να βρει δουλειά, να απολαύσει τις ίδιες αποδοχές, να έχει τις ίδιες προοπτικές ανέλιξης ή έστω να εργάζεται υπό τις ίδιες συνθήκες; Εάν επιχειρήσουμε να δώσουμε αυτή την απάντηση εκτιμώντας τα σημερινά δεδομένα σε παγκόσμιο επίπεδο τότε θα απογοητευτούμε οικτρά. Η απάντηση είναι σε 217 χρόνια, δηλαδή το 2.234. Για να μεωθεί δε το συνολικό χάσμα μεταξύ ανδρών και γυναικών, σε παγκόσμιο επίπεδο συμπεριλαμβανομένων όλων των κρίσιμων παραμέτρων δηλαδή στην εργασία, την εκπαίδευση, την υγεία και την συμμετοχή στη πολιτική θα απαιτηθεί κατά μέσο όρο ένας αιώνας.
Εάν δε αυτές οι προβλέψεις που περιλαμβάνονται στην ετήσια έκθεση του World Economic Forum, Global Gender Parity Stalls για το 2017, σε σύνολο 144 χωρών σας φαίνονται ζοφερές, δυστυχώς υπάρχουν και άλλα, ακόμη πιο δυσοίωνα ευρήματα: για πρώτη φορά από το 2006 που ξεκίνησε η δημοσιοποίηση της συγκεκριμένης έρευνας οι ανισότητες μεταξύ ανδρών και γυναικών αντί να μειωθούν, μεγάλωσαν. Στον τομέα μάλιστα της εργασίας το χάσμα μεταξύ των φύλων αυξήθηκε για τέταρτη συνεχή χρονιά και πλέον έχει επιστρέψει στα επίπεδα του 2008.
Όπως τονίζεται στην έκθεση, καταγράφεται «μια οπισθοχώρηση, έπειτα από μια δεκαετία αργής, αλλά σταθερής προόδου όσον αφορά τη βελτίωση της ισότητας των φύλων».
Ειδικότερα σε ό,τι αφορά την Ελλάδα η εικόνα που αποτυπώνεται στην ετήσια έκθεση μπορεί να αναγνωσθεί ποικιλοτρόπως δεδομένου ότι αφενός παρουσιάζει μια αύξηση στη συνολική βαθμολογία την περίοδο 2006-2017 αν και από την 68η θέση έπεσε στην 78η (επισημαίνεται ωστόσο ότι αυξήθηκε ο αριθμός των χωρών στις οποίες εξετάζονται οι εξελίξεις σε αυτό τον τομέα από 115 σε 144).Βέβαια βρίσκεται στις τελευταίες θέσεις σε ό,τι αφορά την μείωση των ανισοτήτων σε επίπεδο χωρών Δυτικής Ευρώπης που ως σύνολο καταγράφει τις υψηλότερες επιδόσεις στη μείωση του χάσματος μεταξύ των δύο φύλων στον κόσμο. Βέβαια η Ελλάδα από το 2009 και μετά βιώνει την μεγαλύτερη οικονομική κρίση των τελευταίων δεκαετιών και αυτός είναι ένας παράγοντας που δεν μπορεί να αγνοηθεί.
O τρόπος όμως για να διαβάσει κανείς τέτοιου είδους έρευνες είναι πολλαπλός. Η HuffPost Greece απευθύνθηκε στη ΓΓ Ισότητας των Φύλων, την κ. Φωτεινή Κούβελα η οποία επισημαίνει ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον στοιχείο της έρευνας: τα βήματα προόδου που έγιναν από το 2016 στο 2017: Την άνοδο της θέσης της χώρα μας κατά 14 μονάδες και «ταυτόχρονα την κατάταξη της Ελλάδας στην 78η θέση αντί της 92ης το 2016 αποτελεί μια σπουδαία ανέλιξη σε παγκόσμια κλίμακα, από την οποία- σε πείσμα των καιρών- αντλούμε πρόσθετο θάρρος, ώστε να συνεχίσουμε να διαχέουμε τις πολιτικές και τις δράσεις μας, στοχεύοντας κάθε φορά όλο και σε υψηλότερες επιδόσεις». Τονίζει δε πως η εξέλιξη αυτή συνιστά μια αναγνώριση και του έργου της ίδιας της ΓΓ.
Βέβαια αξίζει να σημειωθεί πως η Ελλάδα στις τελευταίες θέσεις σε ό,τι αφορά την μείωση των ανισοτήτων σε επίπεδο Δυτικής Ευρώπης που ως σύνολο καταγράφει τις υψηλότερες επιδόσεις στη μείωση του χάσματος μεταξύ των δύο φύλων στον κόσμο.
Ο Klaus Schwab πάντως-ιδρυτής και εκτελεστικός διευθυντής του World Economic Forum, απευθύνει ένα πολύ σαφές μήνυμα- συμβουλή (ή και προειδοποίηση) προς όλες τις χώρες και εκείνους που βρίσκονται στα κέντρα λήψεις αποφάσεων: «Περνάμε από την εποχή του καπιταλισμού στην εποχή που θα κυριαρχεί το ταλέντο. Η ανταγωνιστικότητα σε εθνικό και επιχειρηματικό επίπεδο θα καθοριστεί περισσότερο από ποτέ από την καινοτόμο ικανότητα μιας χώρας ή μιας εταιρείας. Αυτοί που θα πετύχουν περισσότερα είναι όσοι κατανοούν πως ο στόχος θα επιτευχθεί με την ενσωμάτωση των γυναικών, ως υπολογίσιμες δυνάμεις, στην ομάδα των ταλαντούχων».
Μερικά εκ των βασικότερων ευρημάτων της έκθεσης 361 σελίδων της ετήσιας έκθεση είναι τα εξής:
- Οι ανισότητες παγκοσμίως με μια ματιά
Σε επίπεδο λοιπόν 144 χωρών, το χάσμα μεταξύ ανδρών και γυναικών έχει μειωθεί κατά 68%, που είναι και ο μέσος όρος βάσει τις προόδου των χωρών και των επιμέρους εξελίξεων σε αυτές σε τέσσερις βασικούς τομείς: συμμετοχή στην οικονομία και ευκαιρίες, συμμετοχή στην πολιτική και άσκηση εξουσίας, συμμετοχή στις βαθμίδες εκπαίδευσης, υγεία.
Η μεγαλύτερη πρόοδος όπως φαίνεται και στο γράφημα, έχει γίνει στους δύο τελευταίους τομείς ενώ στους δύο πρώτους η πρόοδος, εν έτει 2017 θα μπορούσε να χαρακτηριστεί εξαιρετικά φτωχή.
- Ισότητα; Σε 100 χρόνια και αν...
Πίσω από αυτή την συνολική υποχώρηση βρίσκεται η διεύρυνση του χάσματος μεταξύ ανδρών και γυναικών και στους τέσσερις πυλώνες που μελετούν οι ειδικοί. Ενώ στην έκθεση τονίζεται πως με τους σημερινούς ρυθμούς θα χρειαστεί ένας αιώνας για να μειωθείτο συνολικό χάσμα μεταξύ των φύλων, από 83 έτη την περασμένη χρονιά.
«Τα πεδία όπου οι ανισότητες μεταξύ των φύλων συνεχίζει να είναι πιο δύσκολο να ξεπεραστούν είναι η οικονομία και η υγεία», ενώ «το χάσμα στην πολιτική είναι εκείνο στο οποίο οι ανισότητες μεταξύ των φύλων είναι οι πιο κραυγαλέες και μπορεί να χρειαστούν 99 χρόνια για να μειωθεί», υπογραμμίζεται στην έκθεση.
Λαμβανομένων υπόψη των σημερινών τάσεων πάντως το χάσμα των φύλων στο πεδίο της εκπαίδευσης μπορεί να εξαλειφθεί μέσα στα επόμενα 13 χρόνια, κάτι που μπορεί να συμπαρασύρει και άλλους τομείς όπως οι οικονομία και η συμμετοχή στην πολιτική, αν και μέχρι στιγμής κάτι τέτοιο δεν έχει παρατηρηθεί.
Όπως τονίζει μάλιστα η κ.Κούβελα τα ευρήματα της έκθεσης σε παγκόσμιο επίπεδο είναι «ανησυχητικά» αφού και αυτή τη σειρά της εστιάζει «στον υπερβολικό αργό ρυθμό προόδου της επίτευξης της πλήρους ισότητας μεταξύ γυναικών ανδρών σε παγκόσμιο επίπεδο» και προσθέτει: «Στην περιοχή της μέσης Ανατολής και Β. Αφρικής θα χρειαστεί 580 χρόνια προκειμένου να εξαλειφθούν οι έμφυλες ανισότητες ενώ για την ευημερούσα Δυτική Ευρώπη απαιτούνται ακόμη 47 χρόνια για την εξάλειψη των έμφυλων οικονομικών ανισοτήτων αν συνεχίσει ο σημερινός βηματισμός. Ειδικά για την Ευρώπη οι επικρατούσες πολιτικές λιτότητας για την αντιμετώπιση της κρίσης είχαν αποτέλεσμα τη μείωση του κοινωνικού κράτους με αντανάκλαση και πισωγύρισμα και στα θέματα της έμφυλης ισότητας».
Διαβάστε επίσης: Τελευταία η Ελλάδα στην ισότητα των δύο φύλων. Ποια χώρα κερδίζει την πρωτιά
Άποψη: Γιατί επιβάλλεται να είσαι φεμινίστρια στη σεξιστική Ελλάδα του 2015
- Οι χώρες με τις καλύτερες επιδόσεις.
Η Ισλανδία παραμένει στην κορυφή αφού έχει πετύχει να μειωθεί το χάσμα των ανισοτήτων κατά 88% και εδώ και εννέα χρόνια παραμένει η χώρα με τα υψηλότερα ποσοστά ισότητας. Την τριάδα συμπληρώνουν με μικρές αποκλίσεις η Νορβηγία και η Φινλανδία, ωστόσο έκπληξη προκαλούν οι επιδόσεις άλλων χωρών όπως πχ η Ρουάντα ή οι Φιλιππίνες.
Αντίστοιχα σε επίπεδο χωρών της G20 στην κορυφή (και στην 11 θέση παγκοσμίως) βρίσκεται η Γαλλία και ακολουθούν οι χώρες: Γερμανία, Ηνωμένο Βασίλειο, Καναδάς και Νότιος Αφρική.
- Η Ελλάδα της οπισθοχώρησης, της στασιμότητας ή της προόδου;
Η εικόνα στη χώρα μας, πάντως είναι αποκαρδιωτική όχι μόνο γιατί βρίσκεται στην 78η θέση παγκοσμίως αλλά γιατί το διάστημα 2006-2017 φαίνεται να έχει σημειωθεί μια σημαντική οπισθοχώρηση, αντί για πρόοδος, σε θέματα ισότητας των φύλων οι οποία καθρεφτίζεται και στα τέσσερα βασικά πεδία που εξετάζονται.
Ειδικότερα, σε ότι αφορά την συμμετοχή στην οικονομία και τις ευκαιρίες η χώρα από το 2006 μέχρι το 2017 κατρακύλησε από την 69η στην 73η θέση εάν δούμε τη συνολική εικόνα και στα τέσσερα πεδία αλλά φαίνεται να υπάρχει μια αύξηση στη συνολική βαθμολογία από 0.654 σε 0.692. Στην οικονομία, έπεσε από την 70η θέση στον 73η παρουσιάζοντας όμως πάλι αύξηση στη βαθμολογία. Στην εκπαίδευση η εικόνα από το 2006 έως σήμερα παραμένει η ίδια σε επίπεδο βαθμολογίας αν και υπάρχει επίσης αλλαγή στην κατάταξη από την 46η στην 76η. Μικρή υποχώρηση στη βαθμολογία και στην υγεία με επίσης εξασφάλιση χαμηλότερης θέσης (από την 53η στην 89η). Μόνο σε ό,τι αφορά την συμμετοχή στην πολιτική η υποχώρηση ήταν μικρότερη από την 87η στην 88η θέση ενώ παρουσιάζεται σημαντική αύξηση στη βαθμολογία. Σημειώνεται το 2006 η έρευνα αφορούσε 115 χώρες και όχι 144 όπως σήμερα και η σύγκριση εδώ γίνεται σε βάθος 11 ετών. Όπως φαίνεται λοιπόν η Ελλάδα σε επίπεδο «ανταγωνισμού» στο συγκεκριμένο τομέα υπολείπεται ενώ μέσα στο επίμαχο χρονικό διάστημα έχει καταγράψει μικρότερη πρόοδο από πολλές άλλες χώρες όπως μπορεί εύκολα να δει κανείς στις αναλυτικές βαθμολογίες που καταγράφονται στην έκθεση για κάθε μία ξεχωριστά αλλά και στην συνολική κατάταξη.
Κοιτώντας δε σε κάθε έναν από τους τέσσερις δείκτες, επιμέρους πτυχές παρατηρούμε η χώρα μας έχει τις πιο φτωχές επιδόσεις στην συμμετοχή των γυναικών στην εργασία (80η θέση), στην ανάληψη θέσεων ως ανώτεροι αξιωματούχου, διευθυντές και νομοθέτες (86η), στην συμμετοχή στην δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια εκπαίδευση (104η και 94η θέση), στην συμμετοχή των γυναικών στο Κοινοβούλιο (91η θέση).
- Οι εξελίξεις ανά περιοχές
Οι χώρες της Δυτικής Ευρώπης είναι αυτές που παρουσιάζουν τις υψηλότερες επιδόσεις αφού απομένει μόλις ένα 25% του υπολογιζόμενου χάσματος που θα πρέπει να μειωθεί ενώ μεταξύ των χωρών ξεχωρίζουν η Νορβηγία, η Φινλανδία και η Σουηδία. Η Ελλάδα, όπως ήδη επισημάνθηκε μαζί με τις Ιταλία, Κύπρο και Μάλτα βρίσκονται στις τελευταίες θέσεις.
Η Βόρεια Αμερική, με χώρες όπως οι ΗΠΑ και ο Καναδάς, ακολουθεί το παράδειγμα της Δυτικής Ευρώπης αφού υπολογίζεται πως το υπολειπόμενο χάσμα σε θέματα ισότητας των δύο φύλων κυμαίνεται στο 28%. Ακολουθούν οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης με 29%, με την Σλοβενία, τη Βουλγαρία και την Λετονία να παρουσιάζουν την μεγαλύτερη πρόοδο.
Το αντίστοιχο ποσοστό στην Λατινική Αμερική και στην Καραϊβική είναι στο 30% ενώ ξεχωρίζουν η Νικαράγουα και η Βολιβία. Η δε Βραζιλία είναι μεταξύ των χωρών που έχουν μειωθεί πλήρως το χάσμα στον τομέα της εκπαίδευσης.
Στην Ανατολική Ασία και τις χώρες του Ειρηνικού, απομένει ένα 32% ενώ εδώ συναντάμε τις δύο χώρες που βρίσκονται στην top 10αδα παγκοσμίως για την πρόοδό τους, τη Νέα Ζηλανδία και τις Φιλιππίνες.
Οι χώρες της Υποσαχάριας Αφρικής η εικόνα είναι μικτή και οι αποκλίσεις από τη μία στην άλλη σε επίπεδο επιδόσεων στην ισότητα των φύλων χαοτικές. Από τη μια έχουμε την Ρουάντα και την Ναμίμπια που πρόοδο που τις ανεβάζει στην κορυφή της παγκόσμιας λίστας, 4η και 13η αντίστοιχα και χώρες όπως το Μάλι και το Τσαντι που βρίσκονται στην 139η και 141η.
Στις χώρες της Νότιας Ασίας απομένει ένα 34% που θα πρέπει να καλυφθεί στο χάσμα ενώ η Μέση Ανατολή και η Βόρειος Αφρική είναι οι περιοχές που παρουσιάζουν το υψηλότερο ποσοστό (40%).