Σαν ιδέα φαίνεται απλή, ωστόσο η υλοποίηση της φαντάζει πολύ δύσκολη, έως και αδύνατη: Πλωτές πόλεις -κράτη σε διεθνή ύδατα, στην ουσία ανεξάρτητα, αυτάρκη και αυτόνομα κράτη στη θάλασσα. Πρόκειται για μια ιδέα που, όπως και άλλες, έχει εμφανιστεί κατά καιρούς στην Επιστημονική Φαντασία, ωστόσο ενδεχομένως στο κοντινό μέλλον να γίνει πραγματικότητα: Το αποκαλούμενο «seasteading» τα τελευταία χρόνια έχει αρχίσει να ωριμάζει ως ιδέα, και υπάρχουν πλέον εταιρείες, ακαδημαϊκοί, αρχιτέκτονες και ακόμα και μια κυβέρνηση που δουλεύουν πάνω στη δημιουργία ενός πρωτοτύπου ως το 2020.
Όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα των New York Times, στο κέντρο της προσπάθειας αυτής βρίσκεται το Seasteading Institute, μια μη κερδοσκοπική οργάνωση με βάση στο Σαν Φρανσίσκο, ιδρυθείσα το 2008. Το ινστιτούτο αυτό έχει περάσει σχεδόν μια δεκαετία προσπαθώντας να πείσει το ευρύ κοινό πως το seasteading δεν είναι μια εντελώς αβάσιμη ιδέα. Το εγχείρημα αυτή τη στιγμή χρηματοδοτείται εν μέρει μέσω ενός initial coin offering- ενός νέου concept της Σίλικον Βάλεϊ και της Γουόλ Στριτ, όπου μπορούν να συγκεντρωθούν χρήματα μέσω της δημιουργίας και της πώλησης διαδικτυακών νομισμάτων.
Εν έτει 2017, με τη στάθμη της θάλασσας να ανεβαίνει εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής και την ανησυχία για την κατάσταση των πραγμάτων διεθνώς να εντείνεται, το seasteading φαίνεται ελκυστικό σε πολλούς. Νωρίτερα μέσα στο έτος, η κυβέρνηση της Γαλλικής Πολυνησίας συμφώνησε να επιτρέψει στο Seasteading Institute να αρχίσει δοκιμές στα ύδατά της. Οι εργασίες κατασκευής ενδεχομένως να αρχίσουν σύντομα, και τα πρώτα πλωτά κτίρια – στην ουσία ο πυρήνας μίας πόλης- ενδεχομένως να μπορούν να είναι κατοικήσιμα μέσα σε μερικά χρόνια.
«Εάν μπορούσες να έχεις μια πλωτή πόλη, στην ουσία θα ήταν μια startup χώρα» λέει ο Τζο Κουΐρκ, πρόεδρος του Seasteading Institute: «Μπορούμε να δημιουργήσουμε μια τεράστια ποικιλία κυβερνήσεων, για μια τεράστια ποικιλία ανθρώπων».
Ο όρος υφίσταται από το 1981 τουλάχιστον, όταν ο ναυτικός Κεν Νόιμεγιερ συνέγραψε το βιβλίο «Sailing the Farm» που πραγματευόταν την ιδέα της ζωής σε ένα πλοίο. Είκοσι χρόνια μετά, η ιδέα αυτή προσέλκυσε την προσοχή του Πάτρι Φρίντμαν, εγγονού του οικονομολόγου Μίλτον Φρίντμαν. Ο Φρίντμαν, που είχε ιδρύσει διάφορες «σκόπιμες κοινότητες» κατά τη διάρκεια των σπουδών του στο πανεπιστήμιο, ζούσε τότε στη Σίλικον Βάλεϊ, και είχε τάση προς τα μεγαλόπνοα σχέδια- οπότε το 2008 άφησε τη δουλειά του στη Google και ίδρυσε το Seasteading Institute με χρηματοδότηση από τον δισεκατομμυριούχο Πίτερ Θιλ. Σε κείμενό του 2009 ο Θιλ χαρακτήριζε το seasteading ως μια πολύ φιλόδοξη προσπάθεια με λίγες πιθανότητες να επιτύχει, αλλά μία στην οποία άξιζε να προβεί κανείς. «Ανάμεσα στον κυβερνοχώρο και το εξώτερο διάστημα υπάρχει η πιθανότητα αποικισμού των ωκεανών» έγραφε σχετικά.
Η επένδυση του Θιλ τράβηξε το ενδιαφέρον των ΜΜΕ, αλλά για αρκετά χρόνια μετά την ίδρυσή, το ινστιτούτο δεν έκανε πολλά: Ένα πρωτότυπο είχε σχεδιαστεί για τον κόλπο του Σαν Φρανσίσκο το 2010, αλλά δεν υλοποιήθηκε ποτέ, και το seasteading έγινε αντικείμενο και θέμα χιουμοριστικών σχολίων. Παρόλα αυτά, με το πέρασμα των χρόνων, η βασική ιδέα προσέλκυε όλο και περισσότερους ενδιαφερόμενους και κάποια στιγμή έφτασε στα αυτιά του Κουΐρκ, κατά τη διάρκεια του φεστιβάλ Burning Man. Τον επόμενο χρόνο άρχισε να ασχολείται με το ινστιτούτο, ανέλαβε καθήκοντα προέδρου και μαζί με τον Φρίντμαν έγραψε το «Seasteading: Πώς πλωτά έθνη θα αποκαταστήσουν το περιβάλλον, θα κάνουν τους φτωχούς πλούσιους, θα θεραπεύσουν τους αρρώστους και θα απελευθερώσουν την ανθρωπότητα από τους πολιτικούς».
Κατά τον Κουΐρκ, οι κυβερνήσεις του σήμερα είναι κολλημένες σε προηγούμενους αιώνες, «επειδή η γη είναι κίνητρο για ένα βίαιο μονοπώλιο για τον έλεγχό της». Χωρίς γη, δεν υπάρχουν συγκρούσεις- αυτή είναι η κεντρική ιδέα.
Παρόλα αυτά, τίποτα δεν εγγυάται πως μια ουτοπική κοινωνία θα μπορούσε να γίνει πραγματικότητα και να ανθίσει εάν το ινστιτούτο καταφέρει να «βάλει μπροστά» το εγχείρημα, κατασκευάζοντας μερικά πλωτά, βιώσιμα κτίρια. Επίσης, οι πόλεμοι δεν γίνονται μόνο για τη γη, ενώ οι πειρατές έχουν αναδειχθεί ξανά σαν απειλή σε κάποιες περιοχές. Και, ακόμα και αν το Ναυτικό Δίκαιο, ως έχει, φαίνεται να αφήνει «παραθυράκι» για seasteading, είναι αδύνατον να γνωρίζει κανείς πώς θα αντιδρούσαν οι «κανονικές» κυβερνήσεις σε νέους γείτονες, υπό τη μορφή πλωτών πόλεων- κρατών.
Προς το παρόν, ο Κουΐρκ και η ομάδα του επικεντρώνονται στο Floating Island Project στη Γαλλική Πολυνησία, με την κυβέρνηση να δημιουργεί πρακτικά μια ειδική οικονομική ζώνη για τους πειραματισμούς του ινστιτούτου, παρέχοντάς του 400 στρέμματα παραλιακής έκτασης. Ο Κουΐρκ και οι συνεργάτες του έχουν δημιουργήσει μια νέα εταιρεία, ονόματι Blue Frontiers, η οποία θα κατασκευάσει και θα λειτουργεί τα πλωτά νησιά, με στόχο την κατασκευή δεκάδων κτιρίων ως το 2020, περιλαμβανομένων σπιτιών, ξενοδοχείων, γραφείων και εστιατορίων, με κόστος ύψους περίπου 60 εκατομμυρίων δολαρίων. Εάν όλα πάνε όπως έχουν σχεδιαστεί, τα κτίρια θα έχουν «ζωντανές» σκεπές (φυτά), θα χρησιμοποιούν εγχώρια ξυλεία, μπαμπού, ίνες καρύδας, ανακυκλωμένο μέταλλο και πλαστικό. «Θα ήθελα να δω πλωτές πόλεις ως το 2050, ελπίζω χιλιάδες, με την καθεμιά να παρέχει διαφορετικούς τρόπους διακυβέρνησης» λέει ο Κουΐρκ. «Όσο περισσότεροι κινούνται σε αυτές, τόσο περισσότερες επιλογές θα έχουμε και θα είναι πιο πιθανό να έχουμε ειρήνη, ευημερία και καινοτομία».