Μια από τις πιο δύσκολες έρευνες στην ιστορία της διεξάγει αυτή την περίοδο η νορβηγική αστυνομία μετά τις αποκαλύψεις 151 βιασμών και σεξουαλικών επιθέσεων με θύματα παιδιά, άνδρες και γυναίκες από 4 ετών έως 75χρόνων ενώ σε πολλές περιπτώσεις τα θύματα μετατράπηκαν σε θύτες. Οι δε αποκαλύψεις που έρχονται με τη μορφή χιονοστιβάδας, έχουν προκαλέσει αναστάτωση στην τοπική κοινωνία όπου φαίνεται να έχουν τελεστεί τα περισσότερα αδικήματα, προκαλoύν τριβές μεταξύ των αυτοχθόνων της φυλής Σαάμι (σ.σ. γνωστοί και ως Λάπωνες) και των εθνικών αρχών και φυσικά έχουν προκαλέσει σοκ συνολικά στη νορβηγική κοινωνία.
Η όλη υπόθεση μάλιστα που εκτείνεται σε βάθος δεκαετιών αναδεικνύει μια σειρά από σοβαρά ζητήματα που εξανάγκασαν τα θύματα στη σιωπή και επέτρεψαν τη συνέχιση ενός κύκλου βίας. Από τη μία αναδεικνύεται η έλλειψη εμπιστοσύνης των ιθαγενών προς τις αρχές της Νορβηγίας αλλά και η αδιαφορία των αρχών να διερευνήσουν καταγγελίες που είχαν γίνει στο παρελθόν-κάτι που παραδέχθηκε η επικεφαλής αστυνομικών των ερευνών. Όλα αυτά «συνδυάστηκαν» με τις παθογένειες μιας τοπικής κοινωνίας που πείθει τα θύματα να μην μιλήσουν για να μην θιγεί η «υπερηφάνεια της φυλής ή της οικογένειας» αλλά και την επιρροή ενός θρησκευτικού κινήματος. Και κάπως, επετράπη σε κάποιους να βιάζουν για χρόνια τα θύματά τους, ενώ μια άκρως νοσηρή κατάσταση διαιωνίστηκε σε βαθμό μάλιστα που μετέτρεψε κάποια από τα αρχικά θύματα, σε θύτες...
Η έρευνα, όπως αναφέρει ο Guardian, ξεκίνησε το 2016 όταν η εφημερίδα Verdens Gang newspaper (VG) δημοσίευσε αρχικά τις μαρτυρίες 11 ανδρών και γυναικών που υποστήριζαν πως είχαν δεχθεί επίθεση στο Tysfjord, μια περιοχή στα βόρεια της Νορβηγίας, πάνω από τον Αρκτικό Κύκλο, όπου ζουν περί τα 2.000 άτομα.
Κατά την έρευνα των διωκτικών αρχών βρέθηκαν ακόμη 82 θύματα, ηλικίας από 4 ετών έως 75 χρόνων ενώ οι αστυνομικοί κατέληξαν επίσης σε 92 ύποπτους, συμπεριλαμβανομένων τριών γυναικών. Περίπου το 70%, θυμάτων και δραστών, είναι μέλη της φυλής Σαάμι και επίσης περίπου οι μισοί είναι πιστοί του συντηρητικού λουθηρανικού κινήματος Laestadianism.
Σύμφωνα με την Norway Today τουλάχιστον 43 υποθέσεις αφορούν βιασμούς ενηλίκων και τουλάχιστον 40 την σεξουαλική κακοποίηση παιδιών τεσσάρων έως 14 ετών. Οι υποθέσεις αυτές σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία αντιμετωπίζεται ως βιασμοί.
Μέχρι τώρα όμως μόνο δύο άτομα έχουν κατηγορηθεί για 10 επιθέσεις καθώς από τις 151 υποθέσεις για περισσότερες από 100 δεν υπάρχει δυνατότητα άσκησης διώξεων αφού τα αδικήματα έχουν παραγραφεί καθώς ορισμένα αδικήματα χρονολογούνται έως και το 1953.
«Η αστυνομία δεν έχει κανένα λόγο να πιστεύει ότι η εθνότητα ή οι θρησκευτικές πεποιθήσεις αποτελούν εξήγηση για τις επιθέσεις που έχουν γίνει», δήλωσε η αστυνομικός Tone Vangen σε συνέντευξη Τύπου αλλά τόνισε πως ορισμένοι «μηχανισμοί» που φαίνεται να είναι ενεργοί στην συγκεκριμένη κοινότητα δεν καθιστούν εύκολη την αποκάλυψη τέτοιων περιστατικών. Ανέφερε δε πως αρκετοί ύποπτοι για τη διάπραξη σεξουαλικών εγκλημάτων φαίνεται πως αντί να στραφούν στις αρχές επέλεξαν να στραφούν στη θρησκεία.
Η Vangen μάλιστα απολογήθηκε και για την «αποτυχία» των αρχών να ανταποκριθούν και να αποδώσουν τη δέουσα προσοχή σε καταγγελίες που είχαν υποβληθεί στο παρελθόν για περιπτώσεις σεξουαλικών κακοποιήσεων.
Από την πλευρά του ο Lars Magne Anderssen, διευθύντής του πολιτιστικού κέντρου των Σαάμι στο Tysfjord, δήλωσε πως αισθάνεται «υπερηφάνεια» αλλά και «πόνο».«Είναι οδυνηρό να βλέπουμε πως υπήρξαν τόσες πολλές υποθέσεις, τόσο πολλά χρόνια...και κάποιες μάλιστα πολύ σοβαρές» αλλά «νιώθω υπερήφανος που οι κοινωνία επέλεξε τελικά να σπάσει τη σιωπή...Στην υπόθεση Tysfjord δεν υπήρχε μόνο η σιωπή των θυμάτων, υπήρχε και η σιωπή των αρχών. Δεν πρόκειται για κάποιο πρόβλημα πολιτισμού που υπάρχει στους Σαάμι και το οποίο θα πρέπει να αντιμετωπιστεί. Το πρόβλημα είναι πως κανείς δεν τους άκουγε».
O δήμαρχος της κοινότητας, Tor Asgeir Johansen δήλωσε με τη σειρά του, μιλώντας στο νορβηγικό πρακτορείο ειδήσεων ΝΤΒ, πως το εύρος της υπόθεσης είναι τόσο ευρύ και δεδομένου ότι αφορά μια τόσο μικρή κοινωνία, μοιραία επηρεάζει τους πάντες.
Οι Σαάμι, που ήταν παλαιότερα πιο γνωστοί ως Λάπωνες ζουν σε περιοχές της βόρειας Σκανδιναβίαςκαι βόρεια του Αρκτικού Κύκλου σε Νορβηγία, Σουηδία, Φινλανδία και Ρωσία δηλαδή στην περιοχή που αποκαλούμε Λαπωνία. Ο συνολικά ο πληθυσμός των Σαάμι μόνο στη Νορβηγία ανέρχεται σήμερα σε 40.000 με 60.000 άτομα ενώ είναι δύσκολο να προσδιοριστεί ο ακριβής αριθμός καθώς τα μέλη της φυλής συνηθίζουν να μετακινούνται. Το 1997 ο βασιλιάς της Νορβηγίας, Χάραλντ ζήτησε επίσημα συγγνώμη από τους Σαάμι για την διακρίσεις σε βάρος τους. Ο δε τρόπος ζωής τους, που χαρακτηρίζεται από την επαφή τους με τη φύση, απειλείται από τις διαρκείς εξορύξεις μεταλλευμάτων, τη δημιουργία αιολικών πάρκων, την εκτεταμένη υλοτομία. Όλες αυτές οι δραστηριότητες απαιτούν την καταπάτηση όλο και μεγαλύτερων εκτάσεων εκτροφής ταράνδων και περιοχών που αξιοποιούνται από του Σαάμι για αλιεία.