Μία από τις κύριες αναφορές που υπάρχουν τόσο από πλευράς αναλυτών όσο και από διάφορες πηγές πληροφοριών είναι πώς το Ιράν ετοιμάζεται, ουσιαστικά, να ιδρύσει μια νέα υπερδύναμη του Ισλαμικού κόσμου. Η δυνατότητα κτήσης πυρηνικού όπλου και η ανάπτυξη ναυτικών και στρατιωτικών δυνάμεων είναι μόνο μερικά από τα σημάδια που οδηγούν στο παραπάνω συμπέρασμα.
Έχει ενδιαφέρον να δει κάποιος πώς έχει κινηθεί το Ιράν έχοντας βάλει σαν στόχο επιρροής το Ιράκ, με παρουσία στρατιωτικών δυνάμεων στη περιοχή, υπό την αποδοχή των Δυτικών δυνάμεων. Πώς έχει περάσει στην περιοχή της Υεμένης μέσω των Χούτι. Πώς χρησιμοποιεί τις συζητήσεις για συμφωνίες για να περιορίσει την ισχύ του Ισραήλ, ενώ την ίδια ώρα έχει λάβει θέση υπέρ του Άσαντ και έχει προβεί σε λυκοφιλία με την Τουρκία.
Το όλο σκηνικό δείχνει να κλιμακώνεται καθώς μετά την προσπάθεια κτήσης των S300 - S400 που δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμα, κυρίως επειδή υπάρχει πρόβλημα στο πώς θα γίνει δεκτό, ενώ οι συνομιλίες ταυτόχρονα «έτρεχαν» για τα πυρηνικά (εν ισχύ εμπάργκο για αγορά όπλων), έρχεται τώρα η αγορά 100 Ρωσικών IL78 αεροσκαφών ανεφοδιασμού για μαχητικά αεροπλάνα που επεκτείνει την δράση της Ιρανικής αεροπορίας σε ακτίνα περίπου των 7000ΚΜ. Εδώ έχει ενδιαφέρον το πώς πέρασε η προσφορά, καθώς η απαγόρευση προμήθειας όπλων ισχύει μέχρι και το 2020, με την ολοκλήρωση της παραγγελίας από την Ρωσική πλευρά να διεκπεραιώνεται τότε, άρα και στην ουσία να μην δείχνει, τεχνικά, ότι έχει υπάρξει κάποια παραβίαση.
Εκείνο, όμως, που έχει ιδιαίτερη σημασία, είναι το γεγονός πώς το Ιράν δείχνει ξεκάθαρα θέση για εξάσκηση ηγεμονίας στην Μέση Ανατολή και στον Περσικό κόλπο. Μάλιστα, με δεδομένο πώς και άλλες χώρες όπως η Αίγυπτος, η Τουρκία και το Ισραήλ έχουν εξίσου δυνατούς στόχους και αντίστοιχα ισχύ για να τους επιτύχουν, οι αντιδράσεις δεν θα είναι και τόσο ήπιες.
Σημασία έχει, επίσης, και η θέση των Δυτικών δυνάμεων που ειδικά τώρα με τη μέθη για τις εξαγωγές τους προς αγορά δεκάδων εκατομμυρίων καταναλωτών, απλά κάνουν τα στραβά μάτια, δίνουν, έτσι, χώρο και χρόνο στην ηγεσία του Ιράν να εφαρμόσει μια μακρόχρονη πολιτική που ήδη από τις αρχές του 2010 έχουν προσδιορίσει ως θέση κυρίαρχου στην Μέση Ανατολή. Με αυτόν τον τρόπο θα εκθρονίσουν, (ή τουλάχιστον θέλουν να εκθρονίσουν) την Σαουδική Αραβία από την θέση της και να περάσουν στην ηγεσία το Σιιτικό Ισλάμ. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, πώς και οι δύο συρράξεις που έχει το Ιράν αυτή τη στιγμή είναι κατά της Υεμένης, μέσω proxy (Χούτι) και κατά του ΙΚ, που είναι κατά κύριο λόγο Σουνιτικές οντότητες.
Όσον αφορά την χώρα μας, η Ελλάδα δεν έχει άμεση επιρροή στα τεκταινόμενα της περιοχής, καθώς το Ιράν μέχρι στιγμής μας βλέπει κανονικά ως πελάτες (σ.σ. πετρέλαιο) και δεν έχει δείξει ουδεμία προσπάθεια προσεταιρισμού ή αντίθεσης με όσα γίνονται στην περιοχή μας με την Ε.Ε. και τις γύρω από εμάς χώρες. Αυτό, όμως, σύντομα θα αλλάξει, ειδικά αν το Ιράν αποκτήσει την ισχύ που θέλει, για δύο λόγους.
1. Η Τουρκία που είναι ένα Σουνιτικό κοσμικό κράτος αποτελεί μία από τις χώρες που ανταγωνίζεται το Ιράν για την θέση του «Θεϊκού Χαλιφάτου» που θα εκπροσωπεί το Ισλάμ, ενώ έχει και μεγάλη ισχύ στρατιωτικά. Η κόντρα τους στην πορεία θα φανεί έντονα ειδικά μόλις τελειώσει η συμφωνία των πυρηνικών. Η Ελλάδα ως γείτονα χώρα θα έχει ως συνήθως την τιμητική της, ως προορισμός εκτόνωσης γεωπολιτικών κραδασμών από την Άγκυρα και θα χρειαστεί διπλωματική μαεστρία για την αντιμετώπιση τους. Ας μην ξεχνούμε πώς είμαστε εξαρτημένοι από το πετρέλαιο του Ιράν και η θέση μας θα δώσει λόγο και αιτία προβλημάτων για την Τουρκική εξωτερική πολιτική.
2. Η Αίγυπτος και το Ισραήλ. Για τον ίδιο λόγο όπως παραπάνω, αλλά από την άλλη πλευρά του νομίσματος. Η Ελλάδα έχει ήδη συνεργασίες και μερικές συμφωνίες σε αμυντικά θέματα με τις δύο χώρες. Η μία είναι ένα Σουνιτικό κοσμικό κράτος και το Ισραήλ το μόνο κράτος με άλλη θρησκεία στην Μέση Ανατολή. Και οι δύο χώρες με πυρηνικές δυνατότητες (η Αίγυπτος πρόσφατα έκανε συμφωνία μέχρι το 2020 με Ρωσία). Και οι δύο χώρες, με ισχυρότατους στρατούς και διπλωματικές δυνάμεις. Η θέση μας θα τεθεί ως θέμα, όταν θα έρθει η στιγμή της αναμέτρησης για το ποιος θα έχει τον λόγο στην Μέση Ανατολή.
Σκόπιμα έχω αφήσει την Σαουδική Αραβία εκτός, καθώς είναι μια χώρα πανίσχυρη οικονομικά αλλά σχετικά αδύναμη στρατιωτικά, μέχρι στιγμής. Η Σαουδική Αραβία από τα μέσα του 20ου αιώνα είχε στηριχθεί στην προστασία των ΗΠΑ. Στην πανίσχυρη πολεμική μηχανή των US marines. Όμως, το τελευταίο διάστημα φαίνεται οι ΗΠΑ να αποστασιοποιούνται στρατιωτικά από την περιοχή, κάτι που αφήνει μάλλον αδύναμη την οικογένεια Σαούντ. Εξού και έχουν δαπανηθεί ήδη πάνω από 60 δισ. δολάρια σε εξοπλισμούς, ενώ δεν διστάζουν να δηλώσουν πώς αν χρειαστεί θα αποκτήσουν έτοιμη πυρηνική ισχύ με άμεση αγορά από το Πακιστάν.
Είναι γνωστό πώς αρκετοί αναφέρονται στην συμφωνία του Ιράν ως επιτυχία και πώς αυτό θα βοηθήσει την περιοχή να ισορροπήσει και να αποκλιμακωθεί μια συνεχής ένταση. Η αλήθεια απέχει παρασάγγας κατά την άποψη μου. Το Ιράν αυτή την στιγμή κάνει το πρώτο βήμα για να θεμελιώσει την δύναμη του και να περάσει σε ένα στάδιο μετατόπισης ζυγαριάς ισχύος (shift power balance). Το έχει κάνει με συστηματικό τρόπο, με υπομονή και πλέον θα δώσει αρκετή ώθηση σε όσα θέλει να προχωρήσει γρήγορα.
Όσον αφορά το πότε θα γίνει αυτό. Η προσωπική μου άποψη βλέπει ως κλειδί την κατάληξη που θα έχει η μάχη της Συρίας. Η Συρία αποτελεί το ανάχωμα αλλά και το σημείο κλειδί για την εξέλιξη των πραγμάτων. Οι δυνάμεις του Άσαντ κρατούν το ΙΚ για να μην επεκταθεί κάτι που θα προκαλέσει πολλά προβλήματα στο Ιράν. Αν όμως νικήσει, θα δημιουργήσει εύκολο χώρο πλέον στο Ιράν για να επεκτείνει την επιρροή του πιο κοντά στα σύνορα της Τουρκίας ενώ θα έχει μόνο ένα μέτωπο εντός του Ιράκ να αντιμετωπίσει με ό,τι έχει απομείνει από το ΙΚ. Αν νικηθεί, τότε θα υπάρξει επέκταση του ΙΚ με απρόβλεπτες συνέπειες για κάθε κράτος στην περιοχή. Η διάρκεια της Συριακής μάχης μέχρι στιγμής φαίνεται όμως να μην έχει καταλήξει.
Σαν επίλογο κρατώ το πόσο σημαντικό είναι, πώς τα πυρηνικά (έστω και ως ικανότητα) έχουν μπει στην Μέση Ανατολή. Πρόκειται για μια περιοχή με συνεχείς αναταραχές, με αυταρχικά καθεστώτα, είτε κοσμικά είτε υπό επιρροή θρησκευτικών ηγετών. Μόνο μέσα στον 20ο αιώνα είχαν εμπειρία από δεκάδες πολέμους μεταξύ κρατών και πολλαπλές διεθνείς παρεμβάσεις. Η διαφαινόμενη συμφωνία πυρηνικής ικανότητας από το Θεοκρατικό κράτος του Χομεϊνί που ακόμα και τώρα δηλώνει πώς θα αντισταθούν στην Δύση (!!!) μέχρι και την Αίγυπτο, την Σαουδική Αραβία, αλλά και την Τουρκία, δείχνει ακριβώς πόσο επικίνδυνο είναι το μέλλον με μια πυρηνική διασπορά, στην άλλοτε εκφερόμενη από τους ίδιους τους εκπροσώπους των Αραβικών κρατών , ως nuclear free zone.