Οι περισσότεροι- εάν όχι όλοι από εμάς, περνάμε τις ζωές μας λίγα βήματα πιο μπροστά από επίθετα. Είμαι φοιτήτρια, είμαι κόρη, είμαι αδερφή, είμαι ερωμένη, είμαι φίλη, είμαι νέα, είμαι ψηλή, είμαι ευαίσθητη, είμαι ανήσυχη, είμαι έξυπνη, είμαι πετυχημένη, είμαι αγχώδης, είμαι συγκρατημένη. Από τη στιγμή που εισπνεύσουμε εγκόσμιο οξυγόνο, περικυκλωνόμαστε από τίτλους που έρχονται σαν άνεμοι να κατευθύνουν τα πρώτα μας βήματα μέχρι να αποκτήσουμε ρυθμό και να συνεχίσουμε μόνοι μας.
Μόλις αναπτύξουμε ταχύτητα και τη διατηρήσουμε για μερικά χιλιόμετρα, τα ηχεία που εξέπεμπαν αξιολογήσεις για τα προφανή και υποθέσεις για τα απόκρυφα κύτταρα των σαρκίων μας ανοίγουν και μας τραβούν τους ίδιους πίσω από το μικρόφωνο.
«Ποιος είσαι;» σε ρωτάνε - ή καλύτερα, νομίζεις ότι σε ρωτάνε και εσύ σπεύδεις να πλάσεις λίστες και να γεμίσεις ημερολόγια, να κάνεις φύλλο και φτερό κάθε φωτογραφικό σου άλμπουμ προκειμένου να δώσεις την πιο σωστή, την πιο αντιπροσωπευτική απάντηση. Και από τη στιγμή που ξεκινήσεις να ψάχνεις απαντήσεις, δεν υπάρχει γυρισμός. Δεν υπάρχει μέρα που να μην απορήσεις για την αντιπροσωπευτικότητα των εμπειριών και των εκφράσεών σου. Σαν να χρωστάς σε κάποιον αποδείξεις, σαν να απειλείται ο χρόνος σου στη γη όσο στέκεσαι μετέωρος και ανώνυμος, βασανίζεσαι να σβήσεις και να προσθέσεις χαρακτηρισμούς.
Ποιος είμαι, τι είμαι, πόσο είμαι, τόσο είμαι; Μέρα μετά τη μέρα, ερωτηματικές αντωνυμίες έρχονται να απαγάγουν το είναι σου και να το τοποθετήσουν στριμωγμένο ανάμεσα σε εκείνες και σε σειρές μαρτυριών.
Είναι όμως κάποιες στιγμές, κάποιες περίοδοι για να είμαι δίκαιη, που οι απαντήσεις μοιάζουν να μην πείθουν εσένα κυρίως και αυτό το άγχος είναι εξοντωτικό. Αυτές οι μαγικές στιγμές αδυναμίας, είναι οι μεταβατικές περίοδοι. Ναι, ήμουν μαθήτρια και έγινα φοιτήτρια. Ναι, ήμουν ζευγάρι και έγινα μονάδα. Ναι, ήμουν 22 και έγινα 23. Ένα επίθετο πριν, ένα επίθετο μετά. Ποια ήμουν όμως στον χώρο ανάμεσα σε αυτές τις δύο λέξεις; Ποια ήμουν την ώρα της μετάβασης; Το καλοκαίρι που δεν ήμουν πια μαθήτρια αλλά δεν ήμουν ακόμη φοιτήτρια;
Είναι σε αυτές τις μεταβατικές περιόδους που μας δίνεται μια υποτιμημένη μα εξαιρετική ευκαιρία. Να βρουμε το είναι μας χωρίς «ποιο, τι, πόσο, τόσο». Να το βρούμε γυμνό, σκέτο και ανίκανο να μας προσφέρει καμία μα καμία απάντηση.
Το «είναι» είναι από τα λίγα πράγματα στη ζωή που όταν είναι στείρο, παράγει τους περισσότερους καρπούς. Όλοι μας προσπαθούμε να το εξηγήσουμε, να το νιώσουμε, να το μυρίσουμε.
Εσύ μαζί με τους άλλους λοιπόν, δένεις στα πόδια σου μικρές κλωστές με λέξεις. Σχεδιάζεις περιγράμματα και σμιλεύεις τις διαστάσεις σου ώστε να χωράνε οι αναπνοές σου μέσα σε αυτά. Βρίσκεις και ξαναβρίσκεις ποιος είσαι. Τι είσαι. Πόσο είσαι. Τόσο είσαι.
Lorna Simpson, Twenty Questions (A Sampler)
Μεγαλώνοντας στην ελληνική οικογένεια (ή και σε οποιαδήποτε άλλη οικογένεια - δεν επιθυμώ να κάνω εθνολογικές παρατηρήσεις εδώ), νιώθεις ότι πιο ασφαλής από ποτέ θα είσαι με το να ξέρεις ποιος είσαι. Με το να μαζέψεις λίγες λέξεις που θα χτίσουν την πανοπλία σου. Και έχεις δίκιο: είναι ασφαλείς οι πανοπλίες.
Δένεσαι λοιπόν πίσω από έξι τίτλους: Δύο για τα πόδια, δύο για τα χέρια, έναν για το στήθος και έναν για το κεφάλι σου. Βρες έξι χαρακτηριστικά σου. Δυναμικός; Όμορφος; Φιλεύσπλαχνος; Ήρεμος; Αδικημένος; Καλός; Είναι σίγουρα εύκολο να μου δώσεις μια γρήγορη λίστα. Την έχεις άλλωστε προβάρει τόσες φορές μέσα σου που είναι έτοιμη να αναπαραχθεί σε κάθε κάλεσμα.
Και έχεις και μια τάση να γενικεύεις: όσο λιγότερες οι λέξεις, τόσο το καλύτερο. Τόσο πιο εύκολα τις θυμάσαι. Και ύστερα αρχίζεις τις δοκιμές: Να δω αυτό το έργο στο σινεμά; Όχι, είμαι πιο ποιοτικός από αυτό. Να κάνω παρέα με τα παιδιά; Όχι, δεν είναι του στυλ μου.
Όχι, όχι, όχι, όχι. Πρόταση και απόρριψη έρχονται σαν αλλεργική αλληλουχία όταν ξέρεις ποιος είσαι. Δεν ξέρω τι προτείνω ακριβώς ή ποιος είναι ο σκοπός αυτού του άρθρου. Ίσως να λειτουργούμε πιο πολύ από ένστικτο. Ίσως να ξεβιδώνουμε λίγο τα μέταλλα που μας ντύνουν. Ίσως να αναπνέουμε λίγο πιο θαρραλέα. Ίσως να τολμάμε.
Αυτό το άρθρο δεν είναι απόλυτο. Το μόνο που έχω να πω πριν κλείσω είναι ότι δεν πιστεύω ότι η αποδυνάμωση της ταμπελοποίησης θα φέρει καταστροφικά αποτελέσματα στο σύμπαν. Δεν πιστεύω ότι το να γίνεις πιο διαλλακτικός σημαίνει ότι θα καταστρέψεις τον κόσμο επειδή δεν έχεις ηθική.
Όποιος θέλει αναπνέει.
Instagram: @daphnespyropoulos
mail: spyropoulosdaphne@gmail.com