Πέρα από τα θέματα της διαπραγμάτευσης και της αξιολόγησης, η αλήθεια είναι ότι η ΔΕΗ βρίσκεται σε δεινή θέση μπροστά σε ένα σταυροδρόμι νέων συνθηκών που προκύπτουν.
Η απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας επιβάλλει στη ΔΕΗ να έχει κάτω από το 50% στο μερίδιο λιανικής και χονδρικής αγοράς ως το 2020 καθιστώντας ένα μέρος της παραγωγικής της δυναμικότητας πλεονάζον. Αρκετές λιγνιτικές μονάδες της φτάνουν στο όριο οικονομικής ζωής τους και θα είναι σχεδόν αδύνατη η λειτουργία τους εντός των περιβαλλοντικών και αποδοτικών ορίων υπό το διαμορφούμενο καθεστώς εκπομπών CO2. Ο βασικός μέτοχός της, το ελληνικό Δημόσιο δεν είναι σε θέση να τοποθετήσει κεφάλαια, να στηρίξει ένα γενναίο αναπτυξιακό σχέδιο. Πώς θα κάνει επενδύσεις η ΔΕΗ, πώς θα εκσυγχρονίσει τις μονάδες της, πώς θα επεκταθεί στην αγορά των ΑΠΕ, πώς θα ανταποκριθεί στον ανταγωνισμό που έρχεται και στην ενιαία ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας;
Η ΔΕΗ χρωστά πολλά και της χρωστούν πολλά ενώ προκειμένου να πείσει τις τράπεζες να της χορηγήσουν το πρόσφατο ομολογιακό δάνειο ύψους 200 εκατ. ευρώ δεσμεύθηκε να τους «ενεχυριάσει» τωρινές και μελλοντικές συμβάσεις μεγάλων πελατών της. Μπορεί να αναζητά καλλιτεχνικό διευθυντή, αλλά μόνο τα ληξιπρόθεσμα προς αυτήν χρέη από στρατηγικούς και μη κακοπληρωτές είναι 2,6 δισ ευρώ.
Χρωστά μεγάλα ποσά σε εργολάβους έργων και στις θυγατρικές της που ελέγχουν τα δίκτυα ΑΔΜΗΕ και ΔΕΔΔΗΕ, με αποτέλεσμα να ελέγχεται από την ΡΑΕ για καταχρηστική παρακράτηση χρημάτων. Οι οφειλές αυτές ανακυκλώνονται και λειτουργούν σαν ντόμινο στην ελληνική αγορά ενέργειας, με τους διαχειριστές των δικτύων να χρωστούν χρήματα στους παραγωγούς Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, και τη ΔΕΗ να επικαλείται την ένδεια που αντιμετωπίζει το ταμείο. Χαμένοι είμαστε τελικά όλοι εμείς στους οποίους μετακυλίεται το χρέος.
Υπό το φως των παραπάνω συνθηκών παρουσιάζουμε στο παρόν άρθρο ένα χαρτοφυλάκιο 5 ενδεικτικών προτάσεων-λύσεων για την επόμενη μέρα της ΔΕΗ που προέκυψε έπειτα από συναντήσεις με αρμόδιους φορείς, εργαζόμενους στον ενεργειακό τομέα, εμπειρογνώμονες και επεξεργασία θέσεων από μέλη της Κεντρικής Υποστήριξης της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του Ποταμιού.
1. Μία Μικρή νέα ΔΕΗ (30-40%) ή Δύο Μικρές νέες ΔΕΗ (
Η μεμονωμένη πώληση μονάδων είναι μη ελκυστική για επενδυτές, οπότε θα καταλήξει σε ουσιαστική εκποίηση. Αντίθετα, η πώληση ενός παραγωγικού χαρτοφυλακίου μπορεί να προσελκύσει επενδυτές. Το σκεπτικό είναι οι 1-2 νέοι παίκτες να αναλάβουν το ανάλογο μερίδιο σε όλη την αλυσίδα αξίας (καθετοποίηση), δηλαδή από την παραγωγή μέχρι και το μερίδιο των πελατών λιανικής και συνεπώς και τους κατ' αναλογία καλούς και κακούς πελάτες, χαμηλής, μεσαίας και υψηλής τάσης.
2. Στρατηγικός επενδυτής με ρόλο στη διοίκηση της ΔΕΗ:
Η ΔΕΗ χρειάζεται επειγόντως στρατηγικό εταίρο με τεχνογνωσία, όραμα, σχέδιο και κεφάλαια ο οποίος θα αναλάβει το μάνατζμεντ. Οι συνεχείς παρεμβάσεις των Υπουργών και των Κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ, της ΝΔ και του ΣΥΡΙΖΑ, στην άσκηση του ρόλου της μεγαλύτερης ενεργειακής εταιρείας στη χώρα έχουν πολύ μεγάλη ευθύνη για την κακή πορεία της ΔΕΗ. Να αποκλειστεί ο κυβερνητικός παρεμβατισμός. Στη ΔΕΗ χρειάζεται να υιοθετηθεί το επιτυχημένο μοντέλο διοίκησης του ΟΤΕ και όχι του ΟΣΕ.
3. Εργασιακή ειρήνη και εξασφάλιση θέσεων εργασίας
Το εργατικό και στελεχιακό δυναμικό της ΔΕΗ είναι τόσο εξειδικευμένο και άρρηκτα συνδεδεμένο με τις περιοχές εκμετάλλευσης των ορυκτών πόρων και παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, που είναι αδύνατο ο οποιοσδήποτε νέος επενδυτής να αναζητήσει αλλού προσωπικό. Ενδεικτικά μέτρα εξασφάλισης των θέσεων εργασίας είναι η δέσμευση του επενδυτή ότι θα διατηρήσει το σύνολο του προσωπικού για συμφωνημένο χρονικό διάστημα, προγράμματα εθελούσιας εξόδου και απορρόφηση σε άλλες θέσεις εργασίας/κινητικότητα.
4. Βελτίωση της εισπραξιμότητας
Η εισπραξιμότητα είναι μια μεγάλη θηλιά για τη ΔΕΗ με την ευθύνη των κυβερνήσεων και ειδικά του ΣΥΡΙΖΑ που έκανε κίβδηλη κοινωνική πολιτική πολιτική επιβάλλοντας στην ΔΕΗ το «Δεν εισπράττω» κι ενθαρρύνοντας πρακτικές «Δεν πληρώνω» ανεξαρτήτως δυνατοτήτων. Προτείνεται η αφαίρεση από τους λογαριασμούς της ΔΕΗ των υπόλοιπων χρεώσεων υπέρ τρίτων (ΕΡΤ, Δημοτικά τέλη, φόροι κ.λπ.) που οδηγούν στη διόγκωσή τους και στην επακόλουθη προβληματική εισπραξιμότητά τους. Απαιτείται εστιασμένη μέριμνα κοινωνικού χαρακτήρα έτσι ώστε να εξασφαλίζονται οι πραγματικά ευάλωτες ομάδες και να μην επωφελούνται οι στρατηγικοί κακοπληρωτές.
5. Μοντέλο COSMOTE για τη ΔΕΗ Ανανεώσιμες και Ενεργειακές Υπηρεσίες
Το μέλλον στην ενέργεια διαγράφεται στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ), η Ελλάδα αν και έχει συγκριτικό πλεονέκτημα, δεν μπορεί να καθυστερεί άλλο στην πλήρη αξιοποίησή τους. Μαζί με τη διασύνδεση των νησιών αποτελούν τα μεγάλα στοιχήματα για τη βελτιστοποίηση του συστήματος με όρους βιώσιμης ανάπτυξης δηλαδή με οικονομικά, περιβαλλοντικά και κοινωνικά κριτήρια. Η ΔΕΗ οφείλει να σταματήσει να δίνει μάχες οπισθοφυλακών και να κοιτάξει κατάματα το μέλλον, προετοιμάζοντας τη μεταλιγνιτική εποχή. Γιατί λοιπόν η ΔΕΗ Ανανεώσιμες ως 100% θυγατρική της ΔΕΗ, να μην διεκδικήσει ένα καλύτερο μερίδιο αγοράς και μια πιο ισχυρή παρουσία; Η ΔΕΗ Ανανεώσιμες μπορεί να μετασχηματιστεί επιχειρησιακά στα πρότυπα της COSMOTE επιτρέποντας στο δημόσιο να εκμεταλλευθεί τις πολλές ευκαιρίες στον τομέα των ΑΠΕ, απαλλαγμένη ωστόσο από τις παραμένουσες αγκυλώσεις. Θα μπορούσε μάλιστα η συγκεκριμένη θυγατρική να αναλάβει και το κομμάτι των ενεργειακών υπηρεσιών που αποτελεί έναν πολύ δυναμικό νέο τομέα δραστηριοποίησης στον τομέα της ενέργειας με παρεμβάσεις στη ζήτηση.