Το πακέτο της συμφωνία κυβέρνησης - δανειστών, όπως περιγράφεται στο κείμενο 53 σελίδων που αποκάλυψε η Handelsblatt, είναι αναμφισβήτητα σκληρό και ιδιαίτερα απαιτητικό.
Περιλαμβάνει:
1) Επαχθή δημοσιονομικά μέτρα ύψους 4,5 δισ. τα έτη 2018-20, τα οποία ασφαλώς επιτείνουν τη λιτότητα.
2) Διατάξεις που η σημερινή κυβέρνηση όταν ήταν στην αντιπολίτευση απέρριπτε μετά βδελυγμίας είτε ως νεοφιλελεύθερες (πχ. απελευθέρωση αγορών προϊόντων και ωραρίων καταστημάτων), είτε ως ακραίες (εργασιακές αλλαγές) ή αντεθνικές (πχ. ιδιωτικοποιήσεις).
3) Διαρθρωτικές αλλαγές, τις οποίες η Ελλάδα θα έπρεπε να είχε εφαρμόσει από μόνη της προ πολλού (πχ. καταπολέμηση φοροδιαφυγής και μαύρης εργασίας, κεντρικό σύστημα προμηθειών, άνοιγμα κλειστών επαγγελμάτων κλπ).
Το πρωτοφανές είναι ότι η χώρα για να κλείσει την αξιολόγηση του τρέχοντος προγράμματος δεσμεύεται να εφαρμόσει βαρύτατα μέτρα μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος. Και μάλιστα χωρίς να έχει λάβει από τους πιστωτές καμία εξασφάλιση για τη μελλοντική χρηματοδότησή των ταμειακών αναγκών της, ούτε καμία εγγύηση για τη ρύθμιση του χρέους.
Η μοναδική πιθανότητα για να επιτύχει η συμφωνία είναι να επιτευχθούν εντός χρονοδιαγράμματος οι φιλόδοξοι στόχοι για την καταπολέμηση των χρόνιων παθογενειών του ελληνικού κράτους. Σε αντίθετη περίπτωση, αν δηλαδή εφαρμοσθούν μόνοι οι φόροι και οι περικοπές και όχι οι αναγκαίες τομές, το σχέδιο θα οδηγηθεί σε αποτυχία, στερώντας για άλλη μια φορά από τη χώρα τη δυνατότητα να ανακάμψει οικονομικά.
Οι 140 δράσεις του συμπληρωματικού μνημονίου περιγράφονται συνοπτικά παρακάτω:
1. Δημοσιονομικά μέτρα
•2018: Κατάργηση της έκπτωσης φόρου εισοδήματος 10% από ιατρικές και φαρμακευτικές δαπάνες. Κατάργηση της έκπτωσης 1,5% για εφάπαξ πληρωμή όλου του ποσού του φόρου.
•Επέκταση για ακόμη ένα χρόνο της οικειοθελούς εισφοράς στις ναυτιλιακές εταιρείες.
•Επιβολή φόρου υπεραξίας στις πωλήσεις ακινήτων.
•Φόρος διαμονής στα ξενοδοχεία και τα ενοικιαζόμενα δωμάτια, όπως και στις βραχυχρόνιες ενοικιάσεις κατοικιών μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας Airbnb.
•Κατάργηση οικογενειακών επιδομάτων (δεν έχει αποφασισθεί ακόμη ποια θα είναι).
•Κατάργηση του επιδόματος ανεργίας για τους νεοεισερχόμενους στην αγορά εργασίας.
•Εκ νέου μείωση του επιδόματος θέρμανσης κατά 50%.
•Επαναξιολόγηση των κριτηρίων για τη χορήγηση των ειδικών μισθολογίων στο δημόσιο και «εξορθολογισμός» των κινήτρων απόδοσης στο μισθολόγιο του δημοσίου.
•Περικοπή του ΕΚΑΣ στους εναπομείναντες δικαιούχους (αποφασισμένο από το 2016).
•Αλλαγή του τρόπου υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών για ελεύθερους επαγγελματίες και αγρότες: θα γίνεται επί του μεικτού φορολογητέου αποτελέσματος (έσοδα μείον δαπάνες εκτός εισφορών προηγούμενου έτους) και όχι επί του καθαρού αποτελέσματος.
•2019: μέση μείωση 9% των κύριων συντάξεων και αδιευκρίνιστο ποσοστό μείωσης των επικουρικών.
•2020: δραστική μείωση του αφορολόγητου ορίου στα €5.681 από €8.636 σήμερα.
2. Εργασιακά
•Οι επιχειρησιακές συμβάσεις συνεχίζουν να υπερισχύουν των κλαδικών τουλάχιστον μέχρι το τέλος του προγράμματος.
•Καταργείται το δικαίωμα βέτο από το υπ. Εργασίας σε ομαδικές απολύσεις. Απαιτείται απλά μια κοινοποίηση των απολύσεων στο Ανώτατο Συμβούλιο Εργασίας εντός διαστήματος 3 μηνών.
•Ταχεία δικαστική διαδικασία για την εκτίμηση της νομιμότητας των απεργιών.
•Ο εργοδότης έχει δικαίωμα να μην καταβάλλει μισθούς στους εργαζομένους που δεν απεργούν (θα ισχύσει κυρίως σε ΔΕΚΟ με πολλά εργατικά σωματεία που απεργούν εναλλάξ) .
•Επανεξέταση του πλαισίου προστασίας των συνδικαλιστών και των παροχών προς τις συνδικαλιστικές οργανώσεις.
•Σχέδιο δράσης για την καταπολέμηση της μαύρης εργασίας.
3. Ιδιωτικοποιήσεις
•Ταχείες διαδικασίες παραχώρησης του ποσοστού που κατέχει το ΤΑΙΠΕΔ σε ΕΛΠΕ, ΔΕΗ, ΔΕΠΑ, ΔΕΣΦΑ, ΕΥΔΑΠ, ΕΥΑΘ, ΟΤΕ, Ελληνικό, Αεροδρόμιο.
•Κατάρτιση προγράμματος αξιοποίησης περιουσιακών στοιχείων.
•Καθορισμός από κοινού μεταξύ θεσμών και ελληνικής κυβέρνησης του συνολικού χαρτοφυλακίου δημόσιων εταιρειών που θα μεταβιβαστούν στο υπερταμείο προς παραχώρηση.
4. Ενέργεια
•Πώληση ηλεκτρικής ενέργειας μέσω δημοπρασιών τύπου ΝΟΜΕ 16% το 2017, 19% το 2018 και 22% το 2020.
•Αντιμετώπιση του προβλήματος των ανείσπρακτων απαιτήσεων της ΔΕΗ.
•Συμφωνία πώλησης του 24% του ΑΔΜΗΕ.
5. Αγορές - Επιχειρηματικό περιβάλλον
•Εκ των υστέρων αξιολόγηση του αντίκτυπου που έχουν οι ήδη εφαρμοσμένες μεταρρυθμίσεις (πχ. η κατάργηση της ενιαίας τιμής στα βιβλία).
•Σύσταση υπηρεσίας μιας στάσης για την ίδρυση επιχειρήσεων.
•Απελευθέρωση του επαγγέλματος των μηχανικών. Επανεξέταση του πλαισίου για το επάγγελμα των λιμενεργατών.
•Υιοθέτηση των 270 από τις 356 συστάσεις του ΟΟΣΑ.
•Απλοποίησης διαδικασίας αδειοδότησης επιχειρήσεων 1) εμπορίας καυσίμων και 2) τροφίμων ζωικής προέλευσης.
•Σύνταξη ενός ολοκληρωμένου σχεδίου μεταφορών για την Ελλάδα .
6. Τράπεζες
•Άμεση δημοσιοποίηση από το υπουργείο οικονομικών και την τράπεζα της Ελλάδος του οδικού χάρτη για τη χαλάρωση των capital controls.
•Απλοποίηση της διαδικασίας αδειοδότησης των εταιρειών διαχείρισης κόκκινων δανείων.
•Θέσπιση πλαισίου νομικής ασυλίας των τραπεζικών στελεχών που χειρίζονται αναδιαρθρώσεις μη εξυπηρετούμενων δανείων (αποκλείονται περιπτώσεις δόλου).
7. Φοροδιαφυγή
•Στελέχωση της Ανεξάρτητης Αρχής Δημόσιων Εσόδων με 55 managers.
•Κατάρτιση σχεδίου δράσης για την καταπολέμηση του λαθρεμπορίου. Στελέχωση και εξοπλισμός των ελεγκτικών αρχών.
•Διεύρυνση δυνατοτήτων του οικονομικού εισαγγελέα, ο οποίος θα έχει δικαίωμα να στέλνει πληροφορίες στη φορολογική διοίκηση.
8. Δημόσια Διοίκηση
•Δημιουργία κεντρικού, online συστήματος προμηθειών. Εν κατακλείδι θα λειτουργούν μόνο 3 κεντρικές διευθύνσεις: εμπορίου, δημοσίων έργων, υγείας.
•Καταπολέμηση της υπερσυνταγογράφησης. Εκλογίκευση των δαπανών υγειονομικής περίθαλψης.
•Κίνητρα για χρήση γενόσημων.
•Τροποποίηση του πλαισίου χρηματοδότησης πολιτικών κομμάτων.
•Θωράκιση ερευνών οικονομικού εγκλήματος και διαφθοράς από πολιτικές παρεμβάσεις.
•Κτηματογράφηση όλης της χώρας με τεχνική βοήθεια από την Παγκόσμια Τράπεζα.
•Σύστημα αξιολόγησης επιδόσεων των δημοσίων υπαλλήλων.
•Αντικειμενική επιλογή διευθυντών, συνυπολογίζοντας εμπειρία από τον ιδιωτικό τομέα.
•Τροποποίηση του κώδικα πολιτικής δικονομίας.
•Πιλοτική εφαρμογή του e-justice.
Μετά από 7 χρόνια ασφυκτικής διεθνούς εποπτείας και αμέτρητων θυσιών, η Ελλάδα όχι μόνο δεν έχει κατορθώσει να κάνει το βήμα προς τα εμπρός, αλλά δυστυχώς συνεχίζει να οπισθοχωρεί. Θα ήταν αδιανόητο για τις προηγούμενες μνημονιακές κυβερνήσεις να φέρουν προς ψήφιση στη βουλή τέτοια επαχθή μέτρα χωρίς να φοβούνται ότι θα τους κατακρημνίσουν οι έντονες παλλαϊκές αντιδράσεις και οι μαζικές διαδηλώσεις. Σήμερα όμως οι πολίτες δείχνουν να έχουν χάσει κάθε ελπίδα και όραμα, ενώ δηλώνουν απηυδισμένοι από τα συνεχή ψέματα και την κατάρρευση των προσδοκιών τους. Οι νέοι γυρίζουν την πλάτη στην πολιτική επικαιρότητα και τον αγώνα για βελτίωση της κατάστασης. Κι εδώ ελλοχεύει ο κίνδυνος: ένας λαός που δεν ασχολείται με τα κοινά ενδέχεται στο μέλλον να αφήσει άθελά του πρόσφορο έδαφος σε ένα απολυταρχικό καθεστώς να ανθίσει.