Οι πρόσφατες εκλογές στην Γαλλία έδωσαν αποτελέσματα λιγότερο ή περισσότερο αναμενόμενα και προσφέρουν την ευκαιρία χρήσιμου προβληματισμού και ενημέρωσης.
Τo στοιχείo που αξίζει να συγκρατήσουμε από τον πρώτο γύρο των εκλογών είναι η πρωτοφανής αποτυχία των υποψηφίων των δύο παραδοσιακών κομμάτων της Γαλλίας, των Σοσιαλιστών και των Ρεπουμπλικανών, να περάσουν στον δεύτερο γύρο, ενώ οι πολίτες υπερψήφισαν μαζικά ανεξάρτητους υποψήφιους, όπως τον Μακρόν και τον Μελανσόν.
- Το Σοσιαλιστικό κόμμα πλήρωσε την δυσκολία του απερχόμενου Προέδρου Ολάντ να διαχειριστεί τα πραγματικά προβλήματα της Γαλλίας (την ανεργία, την τρομοκρατία και την ανεξάρτητη εξωτερική πολιτική). Συγκεκριμένες πρωτοβουλίες του Ολάντ, που είτε πέτυχαν (όπως η ποινικοποίηση του αγοραίου έρωτα και η δυνατότητα γάμου ατόμων του ιδίου φύλου) είτε εγκαταλείφθηκαν τελικά (όπως η επιβολή υπέρμετρης φορολογίας (75%) στα υψηλά εισοδήματα και η δυνατότητα αφαίρεσης της γαλλικής υπηκοότητας από τρομοκράτες), φανερώνουν, ενδεχομένως, μια λανθασμένη ιεράρχηση προτεραιοτήτων, ενώ η αμφισβήτησή του, σταδιακά επεκτάθηκε και στον πολιτικό χώρο που εκπροσωπούσε.
- Σε ό,τι αφορά την παραδοσιακή δεξιά, ο επιλεγείς, από τις εσωκομματικές διαδικασίες, Φιγιόν, αντιμετώπισε ιδιαίτερες δυσκολίες στην εκλογική αναμέτρηση, λόγω του σκανδάλου των αμοιβών της συζύγου του και άλλων μελών της οικογένειάς του, θέμα που δεν κατάφερε να διαχειριστεί σωστά, στα μάτια των συντηρητικών υποστηρικτών του. Σε επικοινωνιακό επίπεδο, σημειώνουμε ότι το πλεονέκτημα του Φιγιόν έναντι των ανθυποψηφίων του για το χρίσμα, ότι προσφέρει δηλαδή κάτι καινούργιο στην πολιτική ζωή, δεν απέδωσε στις Προεδρικές εκλογές, απέναντι σε αντιπάλους πιο πειστικούς, σε αυτό ακριβώς το σημείο.
Στον δεύτερο γύρο των εκλογών, η εντυπωσιακή νίκη του Μακρόν επισκίασε την έλλειψη συντονισμού και κινητοποίησης εναντίον της υποψηφιότητας της Μαρίν Λεπέν, σε αντίθεση με το 2002, όταν ο πατέρας της, Ζαν Μαρί Λεπέν, απέναντι σε έναν δεξιό υποψήφιο, συγκέντρωσε στον δεύτερο γύρο μόλις το 18% των ψήφων.
Έχει βέβαια μεσολαβήσει η προσπάθεια της Λεπέν να απομονωθούν τα ακραία στοιχεία του Εθνικού Μετώπου, γεγονός που οδήγησε στη διαγραφή ακόμα και του πατέρα της, από το κόμμα που ο ίδιος είχε ιδρύσει, αλλά και η πρωτιά στον πρώτο γύρο των πιο πρόσφατων Περιφερειακών εκλογών, που όμως δεν είχε συνέχεια, με το Εθνικό Μέτωπο να μην καταφέρνει να επικρατήσει στον δεύτερο γύρο σε καμία Περιφέρεια.
Η πιθανολογούμενη αποτυχία της Λεπέν, στην πρόθεσή της να αναζωογονήσει το κόμμα, δεν αποκλείεται να ανοίξει τον δρόμο της διαδοχής σε πρόσωπα της δεξιάς πτέρυγας του Εθνικού Μετώπου, όπως η δημοφιλής στις τάξεις του κόμματος 27χρονη ανεψιά της, Μαριόν Μαρεσάλ Λεπέν, η οποία προς το παρόν δήλωσε την αναστολή της ενασχόλησής της με την πολιτική.
Εν όψει των επερχόμενων βουλευτικών εκλογών (θυμίζουμε ότι στην Γαλλία ισχύει ένα εκλογικό σύστημα που προσομοιάζει με το δικό μας σύστημα των δημοτικών εκλογών, με δύο γύρους, μονοεδρικές βουλευτικές περιφέρειες και έναν υποψήφιο να ορίζεται από κάθε πολιτικό κόμμα), οι διεκδικητές της εξουσίας μετρούν τις δυνάμεις τους.
- Οι Σοσιαλιστές, λόγω των συνεχιζόμενων προσχωρήσεων αξιόλογων στελεχών τους στο νέο κόμμα που ίδρυσε προ έτους ο Μακρόν, αλλά και η ευρύτερη αριστερά, αναμένεται να είναι οι μεγάλοι χαμένοι των εκλογών. Ο Μελανσόν, αφού κατάφερε να επιτύχει ένα εντυπωσιακό ποσοστό στον πρώτο γύρο, στην συνέχεια δέχθηκε κριτική για την άρνησή του να υποστηρίξει σαφώς την υπερψήφιση του Μακρόν, ενώ πλέον τηρεί σκληρή στάση σε ενδεχόμενες συμμαχίες με τους οικολόγους και το κομμουνιστικό κόμμα. Από την μεριά τους, οι Σοσιαλιστές, για να περιορίσουν, κατά το δυνατόν, τις προβλεπόμενες μεγάλες απώλειές τους στις επερχόμενες Βουλευτικές εκλογές, προσπαθούν να προσεγγίσουν πολιτικά το πρόγραμμα του Μακρόν.
- Οι Ρεπουμπλικανοί, το κόμμα της παραδοσιακής δεξιάς, έχασαν λίγα σχετικά στελέχη προς τον Μακρόν, και επιχειρούν να συγκρατήσουν τις δυνάμεις τους, κάτι που ο Φιγιόν δεν κατάφερε να επιτύχει σε μεγάλες εκλογικές ομάδες, όπως οι ψηφοφόροι στις μεγάλες πόλεις και το εξωτερικό, τα φτωχά στρώματα και τη νεολαία.
- Το Εθνικό Μέτωπο, εξ αιτίας του προαναφερθέντος εκλογικού συστήματος αλλά και της απουσίας συμμάχων, εκτιμάται ότι δεν θα μπορέσει να αυξήσει σημαντικά τις δύο σημερινές βουλευτικές του έδρες.
- Ο θριαμβευτής Μακρόν, από την θέση του Προέδρου πλέον, επιθυμεί την απόκτηση πλειοψηφίας στην Βουλή, κάτι που κατά την γνώμη μας είναι αρκετά δύσκολο, αλλά όχι ακατόρθωτο. Επισημαίνοντας την τήρηση της υπόσχεσής του, ότι τουλάχιστον οι μισοί από τους υποψήφιους βουλευτές του κόμματος που ίδρυσε, θα προέρχονται από την κοινωνία των πολιτών (και όχι από πολιτικούς χώρους) και ότι γυναίκες και άντρες υποψήφιοι θα είναι ίσοι σε αριθμό, καθώς και την δυναμική που δημιούργησε η νίκη του, δεν αποκλείουμε να επιτύχει τον φιλόδοξο στόχο του για τον έλεγχο της Βουλής. Αλλά ακόμα και εάν αυτό δεν συμβεί, σε πρώτη τουλάχιστον φάση, δεν θα δυσκολευτεί στην ανεύρεση συμμάχων από βουλευτές των παραδοσιακών κομμάτων.
Το κρίσιμο λοιπόν ερώτημα είναι τι μπορεί να καταφέρει ο νέος Πρόεδρος, ερώτημα που σχετίζεται κατ' αρχήν με τις ικανότητές του αλλά και την σημερινή πολιτική συγκυρία.
Σε προσωπικό επίπεδο, ο Μακρόν αποτελεί ένα κορυφαίο παράδειγμα της Γαλλικής πολιτικής ελίτ, η οποία σε πολλές περιπτώσεις επιλέγεται με κριτήριο την αποφοίτησή της από ένα από τα εκλεκτά Γαλλικά Πανεπιστήμια (Grandes Ecoles). Αυτή η ευεξήγητη (λόγω της παραδοσιακής αγάπης των Γάλλων προς την λογική) προσέγγιση, δεν κατάφερε μέχρι τώρα να αποδώσει πολιτικά, αφού δεν αρκεί η ευφυΐα για να είναι κάποιος κατάλληλος να ηγηθεί στον πολιτικό ή τον επιχειρηματικό τομέα. Ο Μακρόν διαθέτει ουσιαστικά προσόντα, ενώ έχει δείξει θάρρος και τόλμη, ιδιότητες που τον έχουν βοηθήσει στην μέχρι τώρα πορεία του. Από την άλλη, δεν είναι εντελώς απαλλαγμένος από την αδυναμία της εποχής μας, την πολιτική ορθότητα, όπως φάνηκε από τις αμφιλεγόμενες δηλώσεις του για τις αποικίες της Γαλλίας. Για να επιτύχει στους στόχους του, θα πρέπει να αποδείξει ότι είναι εξίσου ικανός για συμμαχίες αλλά (αν χρειαστεί) και για αντιπαραθέσεις και κυρίως ότι είναι συναισθηματικά προετοιμασμένος και για τις αναπόφευκτες αποτυχίες.
Σε πολιτικό επίπεδο, το πρόγραμμα του Μακρόνβασίζεται σε έξι άξονες:
- την παιδεία και τον πολιτισμό
- τις μεταρρυθμίσεις στην οικονομία,
- την ενίσχυση της εσωτερικής ασφάλειας
- την αναζωογόνηση των δημοκρατικών θεσμών
- τις διεθνείς σχέσεις
Κάποιες από τις ιδέες του κρίνονται ως ασαφείς ή δύσκολο να εφαρμοστούν, οι περισσότερες όμως εκτιμάται ότι κινούνται προς την σωστή κατεύθυνση.
Η Γαλλία βρίσκεται σήμερα σε μια κρίσιμη εποχή. Αναμφίβολα, παρά τα προβλήματά της, παραμένει μια ισχυρή οικονομικά χώρα, με υψηλό δείκτη γεννήσεων και απαραβίαστες δημοκρατικές αρχές. Από την άλλη, η απόστασή της από την Γερμανία, ιδιαίτερα την τελευταία δεκαπενταετία, συνεχώς αυξάνει. Σε ό,τι αφορά την Ευρώπη, η Γερμανία έχει καταφέρει να επιβάλει την πολιτική της ατζέντα και φρόντισε από την επόμενη κιόλας ημέρα των εκλογών να το υπενθυμίσει στον νέο Πρόεδρο.
Στο εσωτερικό μέτωπο, η συγκέντρωση 2.000 περίπου διαδηλωτών στο Παρίσι, επίσης την επόμενη ημέρα των εκλογών, έδειξε πως δεν θα είναι εύκολες οι μεταρρυθμίσεις με τελικό σκοπό την αναβάθμιση της αίγλης, καθώς και της πολιτικής και οικονομικής ισχύος της Γαλλίας.
Σε αυτόν τον δύσκολο αγώνα που αναλαμβάνει ο νέος Γάλλος Πρόεδρος, με τις πιθανότητες να φαίνονται μάλλον εναντίον του, υπάρχει και ο αστάθμητος παράγοντας, ο Γαλλικός λαός και με ενδιαφέρον και αντικειμενικότητα θα παρακολουθήσουμε την εξέλιξη των προσπαθειών του.