Η διαχείριση του άγχους και μιας ενδεχόμενης αποτυχίας αποτελεί πολύ συχνά μια πρόκληση μεγαλύτερη από τις ίδιες τις εξετάσεις. Δεν επιτρέπει να δούμε ότι είναι μέρος της ζωής που μαθαίνεις να το αντιμετωπίζεις και να προχωράς παρακάτω, κάτι που από μόνο του είναι μια μεγάλη επιτυχία. Στις 6 Ιουνίου πραγματοποιήθηκε η πρεμιέρα των Πανελληνίων Εξετάσεων. Για όσο διάστημα διαρκέσουν, έφηβοι και γονείς θα έρθουν αντιμέτωποι με ένα πλήθος συναισθημάτων. Κυρίαρχη θέση κατέχουν το άγχος, η αγωνία και η κούραση. Όσο καλά κι αν έχουν προετοιμαστεί, ο φόβος της αποτυχίας καραδοκεί. Σε αρκετές περιπτώσεις ο φόβος μπορεί να είναι καθηλωτικός, καθώς θεωρείται ότι το αποτέλεσμα των εξετάσεων θα καθορίσει σε σημαντικό βαθμό την μετέπειτα πορεία του υποψηφίου. Για αρκετούς η περίοδος αυτή σηματοδοτεί την εξαργύρωση του κόπου και της προσπάθειας που έχουν καταβάλλει τα προηγούμενα χρόνια. Για τους γονείς η επιτυχία των παιδιών τους αποτελεί και την δική τους επιβράβευση για τους πόρους -οικονομικούς και ηθικούς- που κατέβαλαν για την στήριξη των παιδιών τους.
Όταν το αποτέλεσμα είναι θετικό και σύντονο με τις προσδοκίες, τα συναισθήματα χαράς, υπερηφάνειας και ικανοποίησης πρωταγωνιστούν. Πέρα από τα θετικά συναισθήματα, τα νέα δεδομένα και η αλλαγή φέρουν μαζί τους και την αγωνία καθώς γονείς και έφηβοι θα κληθούν να ανταποκριθούν σε αυτά. Ωστόσο, εξακολουθούν να κυριαρχούν η χαρά και η ευτυχία.
Όταν όμως το αποτέλεσμα δεν είναι το επιθυμητό, μια λέξη παίζει σημαντικό ρόλο στη ζωή τόσο των εφήβων όσο και των γονέων, η αποτυχία. Η αποτυχία βιώνεται σαν όλεθρος για τον έφηβο, που νιώθει ότι τα όνειρα του καταρρίπτονται, οι προσδοκίες του ματαιώνονται. Αποτελεί σημαντικό πλήγμα για την αυτοπεποίθηση και την αυτοεκτίμησή του. Έντονα συναισθήματα ανεπάρκειας και αναξιότητας τον κατακλύζουν. Η αναζήτηση των παραγόντων που δεν επέτρεψαν την υλοποίηση του στόχου αλλά και η επαφή με όσους πέτυχαν το στόχο τους τον επηρεάζουν ακόμα περισσότερο.
Ο τρόπος διαχείρισης της αποτυχίας θα καθορίσει και τον χειρισμό αντίστοιχων καταστάσεων στο μέλλον. Ως εκ τούτου είναι σημαντικό να φωτιστεί και η θετική πλευρά των πραγμάτων. Η αποτυχία είναι χρήσιμο να βιωθεί όχι ως τέλος αλλά ως μια αρχή, που θα οδηγήσει σε νέες δημιουργικές καταστάσεις. Η αναζήτηση εναλλακτικών λύσεων θα πρέπει να είναι ευκαιρία για να αναδειχθούν δεξιότητες και ικανότητες του εφήβου που μέχρι τότε δεν ήταν σε άμεση προτεραιότητα.
Καταλυτικό ρόλο στον ορθό χειρισμό της αποτυχίας διαδραματίζει και η στάση των γονέων, η οποία δεν θα πρέπει να είναι απορριπτική και επικριτική. Αντίθετα, είναι σημαντικό με τη στάση τους οι γονείς να παρέχουν στήριξη και αποδοχή στον έφηβο, ο οποίος νοιώθει άσχημα που δεν κατάφερε να ανταποκριθεί όχι μόνο στις δικές του προσδοκίες αλλά και στις προσδοκίες των γονιών του. Με τη στάση τους πρέπει να βοηθήσουν το παιδί τους από τη μία να κατανοήσει ότι η αποτυχία είναι μέρος της ανθρώπινης φύσης και από την άλλη να είναι προετοιμασμένο παρά την αποτυχία να συνεχίσει τις προσπάθειες του, προκειμένου κάποια στιγμή να φθάσει στο επιθυμητό αποτέλεσμα.
Περαιτέρω, με το παράδειγμα τους θα πρέπει να διδάξουν στο παιδί τους να αντιμετωπίζει την αποτυχία ως μια μόνο μάχη που χάθηκε, αλλά και ως ευκαιρία επαναπροσδιορισμού, αναστοχασμού και κινητοποίησης των εσωτερικών δυνάμεων, που θα οδηγήσει στην τελική κατάκτηση της ζωής και των προσωπικών στόχων. Εξάλλου όπως αναφέρει και ο Ιρλανδός συγγραφέας, Oliver Goldsmith «Η επιτυχία συνίσταται στο να σηκώνεσαι μια φορά παραπάνω από όσες πέφτεις».
Η Εταιρία Κοινωνικής Ψυχιατρικής και Ψυχικής Υγείας, στο πλαίσιο των δράσεων πρόληψης και ενδυνάμωσης του πληθυσμού σε θέματα ψυχικής υγείας, κάθε χρόνο οργανώνει ομάδες για γονείς και εφήβους με στόχο να δουλευτεί τόσο το άγχος των εξετάσεων, όσο και ο τρόπος διαχείρισης μιας ενδεχόμενης αποτυχίας.