Η Αθήνα είναι γεμάτη αγάλματα, μικρά και μεγάλα, μαρμάρινα ή μεταλλικά, παλιά ή σύγχρονα. Κάποια από αυτά τα βλέπουμε συχνά πηγαίνοντας στην δουλειά ή όταν βγαίνουμε βόλτα, χωρίς όμως να γνωρίζουμε την ταυτότητά τους. Έχουν πλέον εξομοιωθεί με τις αναγνωρίσιμες αλλά ανώνυμες ανθρώπινες φιγούρες της καθημερινότητάς μας, όπως ο περιπτεράς της γειτονιάς ή ο τύπος που χαζεύει τους περαστικούς στο απέναντι μπαλκόνι. Ας δούμε λοιπόν μερικές πληροφορίες για κάποιους ορειχάλκινους και μαρμάρινους κατοίκους της πρωτεύουσας.
Σίγουρα όσοι χρησιμοποιούν το σταθμό Μεταξουργείου, θα έχουν παρατηρήσει το παράξενο γλυπτό που βρίσκεται στην πλατεία Καραϊσκάκη: μια ανδρική μεταλλική φιγούρα με φτερά στους ώμους, η οποία φαίνεται να πέφτει από τον ουρανό, χτυπώντας πάνω σε μία πυραμίδα. Πολλές φήμες κυκλοφόρησαν κατά καιρούς γι' αυτό το έργο. Κάποιοι μάλιστα ισχυρίστηκαν ότι αναπαριστά έναν εκπεσόντα άγγελο, δηλαδή τον Εωσφόρο! Φυσικά τίποτε από όλα αυτά δεν αληθεύει. Η γλυπτή σύνθεση στην πλατεία Καραϊσκάκη είναι ένα μνημείο αφιερωμένο στους αεροπόρους που έχασαν την ζωή τους κατά την άσκηση του καθήκοντος. Η μεταλλική φιγούρα ύψους 7 μέτρων, δεν είναι άλλος από τον Ίκαρο, ο οποίος πέφτει από τον ουρανό, με τα φτερά του τσακισμένα. Το μνημείο, που ολοκληρώθηκε το 2000, είναι έργο του γλύπτη Ευάγγελου Μουστάκα και του αρχιτέκτονα Ιωάννη Μουστάκα.
Στον προαύλιο χώρο του κεντρικού κτιρίου του Πανεπιστημίου Αθηνών, ένας μαρμάρινος, καλοντυμένος κύριος με μεγάλες φαβορίτες μοιάζει να εποπτεύει καθημερινά τους περαστικούς, ανεβασμένος πάνω στο βάθρο του. Πρόκειται για το άγαλμα του Βρετανού πρωθυπουργού Γουίλιαμ Γιούαρτ Γκλάντστοουν (εξελληνισμένα Γλάδστων), ο οποίος επιδίωξε και πέτυχε την απόδοση της Θεσσαλίας και της Άρτας στην Ελλάδα, το 1881. Ως ένδειξη ευγνωμοσύνης, το Πανεπιστήμιο Αθηνών αποφάσισε την ανέγερση μαρμάρινου αγάλματος προς τιμήν του, φιλοτεχνημένο από τον Έλληνα γλύπτη Γεώργιο Βιτάλη. Αν και το έργο ήταν έτοιμο από το 1886, τα αποκαλυπτήριά του καθυστέρησαν μέχρι το 1900, λόγω διάφορων διπλωματικών και πολιτικών συγκυριών.
Τρεις γίγαντες από ορείχαλκο, ύψους 8 μέτρων, δεσπόζουν εδώ και πολλά χρόνια στο κέντρο της πρώην πλατείας Κλαυθμώνος, ενώνοντας τα υψωμένα στον ουρανό χέρια τους. Πρόκειται για το μνημείο της Εθνικής Συμφιλίωσης, έργο του γλύπτη Βασίλη Δωρόπουλου. Οι ανθρωπόμορφες φιγούρες του ορειχάλκινου αυτού συμπλέγματος αντιπροσωπεύουν τους τρεις βασικούς πόλους του πολιτικού φάσματος: Αριστερά, Κέντρο και Δεξιά. Το γλυπτό είχε κατασκευαστεί το 1987 αλλά τα αποκαλυπτήριά του έγιναν δύο χρόνια αργότερα. Με αφορμή το γεγονός αυτό, η πλατεία Κλαυθμώνος μετονομάστηκε επίσημα σε πλατεία Εθνικής Συμφιλίωσης.
Ένα αρκετά αινιγματικό άγαλμα στέκει στην συμβολή των οδών Μιχαλακοπούλου και Χατζηγιάννη Μέξη, δίπλα στο ξενοδοχείο «Χίλτον». Είναι ο ορειχάλκινος ανδριάντας κάποιου αγέρωχου άνδρα, ο οποίος φαίνεται να έχει βγει από ταινία γουέστερν. Φοράει μπότες με σπιρούνια, έχει κάπα στους ώμους και κρατά ένα πλατύγυρο καπέλο. Το όνομά του είναι Χοσέ Χερβάσιο Αρτίγας, στρατηγός ο οποίος θεωρείται πατέρας της ανεξαρτησίας της Ουρουγουάης. Πριν καταταγεί στον στρατό, ο εικονιζόμενος είχε ξεκινήσει την καριέρα του ως «γκάουτσο», δηλαδή κάουμποϋ της Νοτίου Αμερικής. Το άγαλμα είναι βασισμένο σε έναν πίνακα του Ουρουγουανού ζωγράφου Χουάν Μανουέλ Μπλάνες και η κατασκευή του ολοκληρώθηκε το 1950. Η ανέγερσή του όμως έγινε μόλις το 2000, αφού δόθηκε ως δώρο στον δήμο Αθηναίων από το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού της Ουρουγουάης.
Στην πλατεία Μαδρίτης, επί της οδού Μιχαλακοπούλου, βρίσκεται ένα ακόμα περίεργο γλυπτό. Τέσσερα μικρά παιδιά φτιαγμένα από ορείχαλκο φαίνεται να παρακολουθούν με προσοχή κάποιον επίσης ορειχάλκινο κύριο, ο οποίος φορά κοστούμι και γραβάτα. Στο αριστερό του χέρι κρατά ένα βιβλίο ενώ με το δεξί δείχνει μια επιγραφή πάνω σε έναν πίνακα. Η σύνθεση αυτή είναι το μνημείο του Έλληνα Δασκάλου, έργο του γλύπτη Θεόδωρου Παπαγιάννη, που ολοκληρώθηκε το 2000. Η επιγραφή την οποία δείχνει ο ορειχάλκινος εκπαιδευτικός είναι οι παρακάτω στίχοι του Διονύσιου Σολωμού: «Κλείσε μέσα'ς την ψυχή σου την Ελλάδα, και θα αισθανθής μέσα σου να λαχταρίζη κάθε είδος μεγαλείου».