Ο καρκίνος παλαιότερα, ταυτιζόταν από την κοινωνία με τον θάνατο και προκαλούσε συναισθήματα φόβου και αγωνίας. Οι αντιδράσεις σαφώς ήταν εντονότερες όταν η κακοήθεια εμφανιζόταν σε βρέφη και παιδιά.
Στη σύγχρονη εποχή, οι μορφές των κακοήθων νοσημάτων είναι περισσότερες και κατέχουν υψηλά ποσοστά θνησιμότητας, καθιστώντας έτσι τον καρκίνο ως την δεύτερη αιτία θανάτου μετά τα ατυχήματα. Παρόλα αυτά, με τη χρήση των σύγχρονων μεθόδων που χρησιμοποιούνται τόσο για την διάγνωση όσο και για την θεραπεία, η ίαση και η φυσιολογική ανάπτυξη του παιδιού στις περισσότερες μορφές της κακοήθειας είναι πλέον εφικτή.
Η θεραπευτική αντιμετώπιση δεν έγκειται μόνο στην διάγνωση και τη θεραπεία, αλλά και στην ολιστική κάλυψη των αναγκών, αφενός του παιδιού και αφετέρου της οικογένειας του.
Τι είναι ο καρκίνος;
Με τον γενικό όρο καρκίνος, εννοούμε την παθολογική κατάσταση κατά την οποία κύτταρα του οργανισμού πολλαπλασιάζονται αυτόματα, άναρχα, χωρίς σκοπιμότητα και δημιουργούν κακοήθη μάζα.
Ενώ, όμως, η αναπαραγωγή και ο πολλαπλασιασμός των κυττάρων σε φυσιολογική κατάσταση διέπεται από μια σκοπιμότητα και εκπληρώνεται με αυτόν ένας προκαθορισμένος σκοπός, υπάρχει μια άλλη κατάσταση κατά την οποία ορισμένα κύτταρα αναπαράγονται και πολλαπλασιάζονται χωρίς να υπάρχει καμία σκοπιμότητα.
Αυτά τα κύτταρα επαναστατούν εναντίον των περιοριστικών νόμων λειτουργίας του πολυκύτταρου οργανισμού συνολικά και αναπαράγονται, πολλαπλασιάζονται αυθαίρετα, εκτοπίζουν και καταστρέφουν τα γειτονικά κύτταρα με τα οποία έπαψαν να συνεργάζονται.
Αυτή η κατάσταση, ασφαλώς παθολογική, λέγεται καρκίνος ή νεοπλασία και οι όγκοι και τα μορφώματα που προέρχονται από την διαδικασία νεοπλασίας λέγονται νεοπλάσματα.
Τα νεοπλάσματα, ανάλογα με τον βαθμό διαφοροποίησης, έχουν και αντιστρόφως ανάλογο βαθμό κακοήθειας. Όσο πιο πολύ η υφή του νεοπλασματικού κυττάρου απομακρύνεται από το φυσιολογικό κύτταρο που προήλθε, τόσο πιο κακοήθες είναι.
Όσο πιο πολύ πλησιάζει στο φυσιολογικό κύτταρο και λίγο πολύ διατηρεί και την λειτουργικότητα και την κυτταροτεχνική δομή του ιστού και του οργανισμού και του οργάνου που προήλθε, τόσο λιγότερο κακοήθες ή τόσο περισσότερο καλοήθες είναι.
Έτσι, ανάλογα με τον βαθμό κακοήθειας, τα νεοπλάσματα τα ξεχωρίζουμε σε:
- Καλοήθη νεοπλάσματα
- Διάμεσα
- Κακοήθη νεοπλάσματα
Όταν μιλάμε για καρκίνο εννοούμε πάντα τα κακοήθη νεοπλάσματα, τα καρκινώματα και τα σαρκώματα ή και τα διάμεσα. Τα πιο συνηθισμένα είναι τα καρκινώματα.
Κακοήθη νοσήματα στην παιδική ηλικία και νοσηλευτική παρέμβαση
Τα κακοήθη νοσήματα αναπτύσσονται σαν όγκοι, οι οποίοι δεν περιβάλλονται από κάψα και εξαπλώνονται διηθώντας και διεισδύοντας στους άλλους ιστούς, ενώ μεγαλώνουν γρήγορα. Έχουν την ικανότητα να μεταναστεύουν είτε κατά συνέχεια των ιστών, είτε με το αίμα ή τη λέμφο. Η αύξηση τους γίνεται σε βάρος των φυσιολογικών κυττάρων και των ιστών του οργανισμού, τον οποίο βλάπτουν και καταστρέφουν και γι'αυτό προκαλούν καχεξία και αναιμία.
Τα νοσήματα αυτά μπορούν να προσβάλλουν διάφορους ιστούς του ανθρώπινου οργανισμού γι'αυτό και έχουν πολλές ονομασίες. Τα συχνότερα καρκινώματα των ενηλίκων είναι ο καρκίνος των πνευμόνων, του εντέρου, του μαστού, του προστάτου και του παγκρέατος. Αντιθέτως οι τύποι των κακοήθων νοσημάτων στα παιδιά είναι κυρίως οι λευχαιμίες, τα λεμφώματα και οι όγκοι του κεντρικού νευρικού συστήματος (ΚΝΣ).
Τα κακοήθη νεοπλάσματα στη βρεφική και την παιδική ηλικία αποτελούν λιγότερο του 2% του συνόλου των κακοήθων νεοπλασμάτων όλων των ηλικιών του ανθρώπου.
Συνηθισμένη ηλικία εμφάνισης τους είναι τα πρώτα 5 χρόνια της ζωής και παρατηρούνται σχεδόν όλοι οι τύποι.
Παρόλο που ο καρκίνος στα παιδιά αποτελεί ένα σχετικά σπάνιο νόσημα, ευθύνεται για τους περισσότερους θανάτους, μετά τα ατυχήματα, σε ηλικίες μικρότερες άνω του ενός έτους. Η ετήσια συχνότητα καρκίνου στα παιδιά για ηλικίες των 15 ετών υπολογίζεται ότι είναι 14 περιπτώσεις στα 100.000 άτομα αυτής της ηλικίας. Τα ποσοστά αυτά καταδεικνύονται εμφανεστέρα με το ότι 1 στα 600 παιδιά μικρότερα από την ηλικία των 15 ετών αναπτύσσει καρκίνο.
Σε αντίθεση με την πλειονότητα του καρκίνου στους ενήλικες, οι περισσότεροι παιδιατρικοί όγκοι είναι θεραπεύσιμοι σε ποσοστό μεγαλύτερο του 60%. Αυτό δηλώνει ότι 100 στα 150 παιδιά που πάσχουν από κάποια μορφή καρκίνου θα θεραπευτούν και θα γίνουν ενήλικες με φυσιολογική ζωή.
Σημαντικές διαφορές μεταξύ του καρκίνου των ενηλίκων και των παιδιών είναι ότι οι πρώτοι προέρχονται από επιθηλιακά κύτταρα ενώ οι δεύτεροι από εμβρυϊκά πολυδύναμα κύτταρα, όχι εύκολα αναγνωρίσιμα, αλλά ευαίσθητα στη χημειοθεραπεία.
Λόγω της φύσης του παιδικού καρκίνου και των βιολογικών διαφορών, μόνο ένα μικρό ποσοστό οικογενειών με καρκίνο (ρετινοβλάστωμα-όγκος στους οφθαλμούς, όγκος Wilms-όγκος στα νεφρά κ.λπ.) μπορεί να προληφθεί γενετικά, σε αντίθεση με προγράμματα πληθυσμιακών μελετών για πρόληψη του καρκίνου των ενήλικων.
*Το άρθρο δημοσιεύθηκε αρχικά στην ιστοσελίδα karkinaki.gr