Τις βλέπεις στη στάση του λεωφορείου, στο σούπερ μάρκετ, περπατάνε στο δρόμο δίπλα σου. Μερικές τις γνωρίζεις, μένουν στην ίδια πολυκατοικία/δρόμο/γειτονιά, φροντίζουν το γραφείο/το σπίτι/το παιδί/τον ηλικιωμένο γονιό σου. Άλλες σου είναι εντελώς άγνωστες.
Όλες μαζί, ένα ανόμοιο, περιπλανώμενο σμήνος. Που μετακινείται ανά τον κόσμο, συντηρεί δεσμούς, οικογένειες, κοινωνίες, οικονομίες, γεννάει, πονάει, εργάζεται, κοπιάζει, αδικείται, διεκδικεί, ελπίζει, καταφέρνει, κατακτά, κτίζει, μοιράζει και μοιράζεται.
Ο αριθμός των γυναικών που μεταναστεύουν διαρκώς αυξάνεται. Στην Ευρώπη αποτελούν την πλειοψηφία (51,9%)2 του μεταναστευτικού πληθυσμού. Στην Ελλάδα ζουν και εργάζονται γυναίκες προερχόμενες από τουλάχιστον 40 χώρες. Πολλές από αυτές μεγαλώνουν εδώ τα παιδιά τους. Από όπου κι αν βαστάει η σκούφια -και η μνήμη- τους, οι ελπίδες και οι επιθυμίες τους είναι συχνά ακουμπισμένες στον πάγκο αυτής της κοινωνίας. Εδώ.
Οι περισσότερες έχουν βιώσει κρίσεις παρόμοιες ή και χειρότερες από την ελληνική. Αυτή λοιπόν την κρίσι-μη ώρα, ενώνουν τις φωνές και τις ιδέες τους. Σχετικά με το πως να γίνουν ορατές ακόμα κι όταν αντιμετωπίζονται σαν αόρατες. Πως να ακουστεί η φωνή τους ακόμα κι από όσους δεν ενδιαφέρονται να τις ακούσουν. Πως να αντιμετωπίσουν τον ρατσισμό και την ξενοφοβία, και πως να προστατεύσουν τα παιδιά τους. Πως να διευρύνουν το πεδίο του διαλόγου. Πως να ενταχθούν και να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους. Αλλά και πως να συνεισφέρουν στη δύσκολη στιγμή της κοινωνίας που μοιράζονται, να δείξουν αλληλεγγύη, να δώσουν ελπίδα. Πως να γίνονται οι ίδιες, μέρα με τη μέρα, "η αλλαγή που θέλουν να δουν στον κόσμο".
Η γέννηση της Μέλισσας
Τα ιδρυτικά μέλη της Μέλισσας: (από αριστερά) Δήμητρα Μάλλιου, Ιρίνα Στεπάνοβα, Μαρία Ίφι Οχιλέμπο, Ντέμπορα Κάρλος Βαλέντσια, Κλικ Νγκουέρε.
Η Μέλισσα είναι ένα δίκτυο μεταναστριών που ζουν στην Ελλάδα. Σκοπός της είναι να προωθήσει την ενδυνάμωση και την ενεργή συμμετοχή τους στο κοινωνικό γίγνεσθαι, κτίζοντας γέφυρες επικοινωνίας με την ελληνική κοινωνία. Βασίζεται στην αντίληψη ότι η κοινωνία πρέπει να είναι μια ανοιχτή κυψέλη επικοινωνίας και δημιουργικής συνύπαρξης, στην οποία όλοι μπορούμε να συνεισφέρουμε.
Γιατί "Μέλισσα"; Γιατί οι μετανάστριες είναι σκληρά εργαζόμενες μέλισσες, που έρχονται από μακριά και φτιάχνουν το μέλι τους εδώ. Γυναίκες με διαφορετικές προελεύσεις, ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και χαρίσματα, γνώσεις, ικανότητες, δεξιότητες. Φορείς αλλαγής για τις χώρες από τις οποίες προέρχονται αλλά και για αυτές στις οποίες ζούν. Που κάθε μέρα που περνάει, με όποιο τρόπο μπορούν, παράγουν την κόλλα που κρατάει τον ιστό της κοινωνίας.
Γιατί τώρα; Η Μέλισσα ιδρύθηκε πριν από μερικές εβδομάδες (24/9/2014), με πρωτοβουλία μεταναστριών από την Αφρική, την Ασία και τα Βαλκάνια, με ενεργό ρόλο στις κοινότητές τους. Δεν είναι όμως χθεσινή. Μετά από πολυετείς προσπάθειες για τα εργασιακά δικαιώματα και την ιθαγένεια των παιδιών, μετά από σχέδια που ματαιώθηκαν και ελπίδες που ναυάγησαν αλλά και πολλές μικρές και μεγάλες νίκες, οι μετανάστριες που ζουν στην Ελλάδα βρέθηκαν αντιμέτωπες με τις επιπτώσεις της κρίσης. «Η μετανάστρια βιώνει διπλά την κρίση και την περιθωριοποίηση. Έξω από το σπίτι, και μέσα στο σπίτι. Σαν μετανάστρια, και σαν γυναίκα» λέει η Δήμητρα Μάλλιου, εκπαιδευτικός, γενική γραμματέας του Φόρουμ Μεταναστών.
Το καλοκαίρι που πέρασε, κατάφεραν να οργανώσουν μια συνάντηση στην οποία ανταποκρίθηκαν γυναίκες από περίπου 40 χώρες. Συμμετείχαν οργανώσεις με μεγάλη δράση και εμπειρία, αλλά και μικρά άτυπα δίκτυα αλληλεγγύης και αλληλοβοήθειας. Μίλησαν γυναίκες που αποτελούν ηγετικές μορφές σε αυτή την πολυετή προσπάθεια, αλλά και γυναίκες που δεν είχαν ξαναμιλήσει ποτέ μπροστά σε κοινό. Όλοι μετράνε, όλα είναι σημαντικά: "Η κάθε πράξη, το κάθε βήμα, τα μικρά και τα μεγάλα επιτεύγματα της κάθε μέρας" λέει η Ντέμπορα Κάρλος-Βαλέντσια, κοινωνική λειτουργός, ιδρυτικό στέλεχος της Ενωσης Κασάπι και του δικτύου γυναικών από τις Φιλιππίνες DIWATA (Determined Independent Women in Action for Total Advancement).
Η Μέλισσα είναι το αποτέλεσμα αυτής της συνάντησης και των φωνών που ακούστηκαν. "Σκοπός μας είναι να δείξουμε όχι μόνο τα προβλήματά μας αλλά και τον πολιτισμό μας. Τις δυσκολίες αλλά και τις δυνατότητες", συμπληρώνει η Ρωσίδα ιστορικός και δημοσιογράφος Ιρίνα Στεπάνοβα.
H Πέγκυ Οχιλέμπο, εκπρόσωπος της δεύτερης γενιάς, διαβάζει το μήνυμα της Κ. Κούνεβα.
Η Λωρέτα Μακόλεϋ και η Κλικ Νγκουέρε από την Οργάνωση Ενωμένων Γυναικών της Αφρικής στην πρώτη συνάντηση της Μέλισσας.
Τί βλέπεις όταν τις βλέπεις;
Οι μετανάστριες που ζουν ανάμεσά μας κουβαλούν στις αποσκευές τους αμέτρητες ιστορίες επιβίωσης. Κουβαλούν αποχωρισμούς, πόνο, αβεβαιότητα, κόπους, φόβο, σιωπές. Και μαζί δύναμη, αποφασιστικότητα, αφοσίωση, πείσμα, αντοχή, επιμονή και ελπίδες. Ικανότητες και όνειρα. Αυτά είναι τα υπάρχοντά τους.
Πολλά χάνονται στη διαδρομή. Οι δουλειές που κάνουν για να χωρέσουν στις κοινωνίες που τις υποδέχονται, σπάνια είναι αντίστοιχες με τις γνώσεις και τα προσόντα τους. Μέσα στην αγωνιώδη προσπάθεια για την επιβίωση, η μετανάστευση συχνά επιφέρει την απώλεια ενός ανεκτίμητου κεφαλαίου. "Έχουμε τόσες γνώσεις, τόσα ταλέντα, τόσα χαρίσματα, κι εδώ που βρισκόμαστε, στο κυνήγι της κάθε μέρας, τα ξεχνάμε. Πρέπει να τα δείξουμε στους άλλους, και να τα υπενθυμίσουμε στον εαυτό μας. Και να τα μοιραστούμε", λέει η Κλικ Νγκουέρε, από την Οργάνωση Ενωμένων Γυναικών της Αφρικής, ηρωίδα του απελευθερωτικού αγώνα της Ζιμπάμπουε, που με την ιστορία της μεγάλωσαν οι νεώτερες γενιές της πατρίδας της. Η ζωή της έχει γίνει κινηματογραφική ταινία. Μιλάει εξ´ονόματος πολλών άλλων που παραμένουν ανώνυμες.
«Διαφορετικές φωνές που μιλάνε όμως για το ίδιο πράγμα, που προσπαθούν να βρούνε λύσεις. Αυτό είναι η Μέλισσα. Όπως ακριβώς το όνομά της: μέλισσες που ήρθαν εδώ από παντού, και δουλεύουν σκληρά για να φτιάξουν το ωραίο τους μέλι», λέει η -τί άλλο;- σεφ ζαχαροπλαστικής και αντιπρόεδρος της Οργάνωσης Νιγηριανών της Διασποράς Μαρία Ίφι Οχιλέμπο. «Αυτό προσπαθούμε. Να βρούμε λύσεις. Να φτιάξουμε ελπίδα όπως φτιάχνεται το μέλι».
ΥΓ- Δεν ζητούν τη βοήθεια σου περισσότερο από όσο σου δίνουν τη δική τους. Θα ήθελαν όμως να τις βλέπεις αλλιώς. Για αρχή, να μάθεις μερικά από τα ονόματά τους. Να μάθεις ότι η ανώνυμη αλφαβήτα γύρω σου αντιστοιχεί στα ονόματα γυναικών που αποτελούν παράδειγμα, πηγή έμπνευσης και δύναμης. Και την επόμενη φορά που θα τις δεις, να μην διστάσεις να τις χαιρετίσεις. Με το όνομά τους.