Όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος, ήρθε η ώρα για την υποβολή των φορολογικών δηλώσεων για χιλιάδες φορολογουμένους. Ήδη η σχετική εφαρμογή έχει τεθεί σε παραγωγική λειτουργία από το Υπουργείο Οικονομικών, αναμένοντας να εισρεύσουν στα κρατικά ταμεία τα σχετικά έσοδα.
Αξίζει να αναφερθεί, ότι είναι η τρίτη χρονιά που τα υποβαλλόμενα έντυπα έχουν αρκετές αλλαγές μετά την εφαρμογή του νέου Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (Ν.4172/2013) και παράλληλα είναι η δεύτερη χρονιά όπου τίθενται σε εφαρμογή τα Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα (Ν.4308/2014), που επιφέρουν σημαντικές αλλαγές στον τρόπο υπολογισμού του εισοδήματος για τα νομικά πρόσωπα, τα οποία κατά συνέπεια αποτελούν πηγή εισοδήματος για σημαντικό μέρος φορολογουμένων.
Όλα αυτά θα αναλυθούν παρακάτω εκτενέστερα στον οδηγό που παρατίθεται για τη συμπλήρωση των σχετικών εντύπων.
Τι αποτελεί όμως εισόδημα;
Αρχικά να αναφερθεί ότι εισόδημα αποτελεί κάθε εισροή χρημάτων από οποιαδήποτε πηγή για κάθε φορολογούμενο. Η έννοια της πηγής αναλύεται στον ΚΦΕ με την ταξινόμηση των εισοδημάτων σε επιμέρους κατηγορίες, όπου και έκαστη εξ' αυτών έχει διαφορετική φορολογική αντιμετώπιση, είτε αυτή προέρχεται από την Ελλάδα είτε από το εξωτερικό.
Σαφώς η Φορολογική Αρχή έχει φροντίσει για τον τρόπο που θα φορολογούνται τα εισοδήματα τόσο των κατοίκων Ελλάδος προερχόμενα από το εξωτερικό, όσο και των κατοίκων εξωτερικού οι οποίοι αποκτούν εισοδήματα στην Ελλάδα, αφενός με την έκδοση σχετικών φορολογικών διατάξεων και αφετέρου με την κατάρτιση Συμβάσεων Αποφυγής Διπλής Φορολογίας με συγκεκριμένα συνεργαζόμενα κράτη.
Έτσι, τα έντυπα έχουν σχεδιαστεί κατά τέτοιο τρόπο, ούτως ώστε η καταγραφή των εισοδημάτων να ταξινομείται σε επιμέρους κατηγορίες, με έκαστη εξ αυτών να έχει αυτοτελή φορολόγηση. Βεβαίως, υπάρχουν και επιπλέον στοιχεία τα οποία η Φορολογική Αρχή ζητά να τεθούν στη διάθεσή της, προκειμένου να φορολογήσει και με άλλα κριτήρια, άλλες φορές ελαφρυντικά, όπως λ.χ. σε περιπτώσεις αναπηρίας, νέων επιτηδευματιών ή αγροτών και άλλες φορές επιβαρυντικά, με πιο χαρακτηριστική τη φορολόγηση μέσω των τεκμαρτών δαπανών διαβίωσης.
Μετά την ανωτέρω γενική καταγραφή των βασικών στοιχείων που αποτελούν τη βάση υπολογισμού του φόρου εισοδήματος, παρακάτω ακολουθεί μία γενική ανάλυση των πινάκων της φετινής δήλωσης.
Α. Πίνακας 1. Στοιχεία φορολογουμένου
Στον πίνακα 1 συμπληρώνονται τα στοιχεία του/των φορολογουμένων (σε περίπτωση εγγάμων ή ΜΣΣ (με σύμφωνο συμβίωσης). Εν προκειμένω, τα συγκεκριμένα στοιχεία έρχονται προσυμπληρωμένα από το αρμόδιο τμήμα μητρώου, από την αρμόδια Δ.Ο.Υ. στην οποία ανήκουν οι φορολογούμενοι. Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, αρμόδια Δ.Ο.Υ. είναι αυτή του τόπου κατοικίας των φορολογουμένων, πλην των περιπτώσεων: α) που ο υπόχρεος ασκεί ατομική επιχειρηματική δραστηριότητα, όπου αρμόδια Δ.Ο.Υ. είναι αυτή του τόπου δραστηριότητας και β) που ο υπόχρεος είναι κάτοικος εξωτερικού όπου αρμόδια Δ.Ο.Υ. είναι η Κατοίκων Εξωτερικού. Ειδικά σε αυτή την περίπτωση, θα πρέπει να καταχωρηθεί στον πίνακα 1 και ο σχετικός φορολογικός εκπρόσωπος, βάσει των διατάξεων του Ν.4174/2013.
Βασική διαφορά σε σχέση με την περυσινή χρονιά είναι η προσθήκη του λογοτύπου της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, κάτι που πέρυσι δεν υπήρχε.
Β. Πίνακας 2. Πληροφοριακά στοιχεία
Επί του πίνακα 2, υφίσταται η υποχρέωση συμπλήρωσης ενός εκ των σχετικών κωδικών επιλέγοντας την αντίστοιχη ένδειξη σε περίπτωση που ισχύουν καταφατικά, οι όποιες εκ των ανωτέρω διαθέσιμων επιλογών. Εξυπακούεται ότι σε αρνητική περίπτωση τα παραπάνω πεδία δεν συμπληρώνονται. Ο εν λόγω πίνακας αποτελεί απαραίτητο στοιχείο για τον ορθό υπολογισμό του φόρου εισοδήματος.
Οι αλλαγές σε σχέση με την περυσινή δήλωση είναι:
Α) Η προσθήκη των κωδ. 021-022 που συμπληρώνεται απ' όσους ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα και είναι ασφαλισμένοι στον ΟΓΑ
Β) Η προσθήκη των κωδ. 037-038 που συμπληρώνεται από τους κατ' επάγγελμα αγρότες.
Γ) Η προσθήκη των κωδ. 011-012 αφορά βουλευτές-ευρωβουλευτές που διαθέτουν ποσά αποζημίωσης ή των συντάξεων στα κόμματα. Ουσιαστικά μιλάμε για διαφοροποίηση των συγκεκριμένων κωδικών σε σχέση με πέρυσι όπου όσοι τον συμπλήρωναν (ΠτΔ, βουλευτές, υπουργοί κλπ) επιβαρύνονταν με ειδική εισφορά αλληλεγγύης 8%.
Δ) Η κατάργηση των κωδ. 007-008 οι οποίοι συμπληρώνονταν από όσους κατοικούν μόνιμα σε νησί κάτω των 3.100 κατοίκων.
Γ. Πίνακας 3. Μείωση φόρου λόγω αναπηρίας
Στον πίνακα αυτό θα πρέπει να δοθούν όλες οι αναγκαίες πληροφορίες, που είναι απαραίτητες προκειμένου να ισχύσει η έκπτωση φόρου της τάξης των 200 ευρώ και αφορούν τις περιπτώσεις που υφίσταται τόσο για τον υπόχρεο όσο και για τα υπόλοιπα μέλη της οικογενείας αναπηρία ποσοστού ανώτερου του 67%. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η ύπαρξη σχετικής γνωμάτευσης από τις αρμόδιες υγειονομικές επιτροπές η οποία να βρίσκεται σε ισχύ.
Ο συγκεκριμένος πίνακας παραμένει ίδιος και απαράλλακτος σε σύγκριση με το περυσινό έντυπο.
Δ. Πίνακας 4. Φορολογούμενα εισοδήματα και μειώσεις
Ο συγκεκριμένος πίνακας, αποτελεί τη ραχοκοκαλιά του εντύπου, καθώς εμπεριέχει όλα τα αναγκαία στοιχεία και την ανάλυση όλων των πηγών εισοδήματος, γι' αυτό και αναλύεται σε περισσότερες της μίας υποκατηγορίες.
Πίνακας 4Α - Εισόδημα από μισθωτή εργασία και συντάξεις
Ο πίνακας 4Α περιλαμβάνει όλα τα εισοδήματα τα οποία πρέπει να καταχωρηθούν στο έντυπο στην περίπτωση που οι φορολογούμενοι είναι μισθωτοί, συνταξιούχοι, μέλη ΔΣ και εργαζόμενοι με μπλοκάκι. Παράλληλα, καταχωρούνται στους αντίστοιχους κωδικούς τα αντίστοιχα ποσά που προέρχονται από καταβολές εισφορών σε ασφαλιστικούς οργανισμούς, εφόσον υφίσταται τέτοια περίπτωση, προκειμένου τα συγκεκριμένα ποσά να αφαιρεθούν από το φορολογητέο εισόδημα. Εδώ αξίζει να σημειωθεί ότι τα ποσά τόσο των φορολογητέων εισοδημάτων όσο και των παρακρατηθέντων φόρων έρχονται προσυμπληρωμένα στους σχετικούς κωδικούς.
Σε περίπτωση που δεν έχουν προσυμπληρωθεί ή έχουν συμπληρωθεί λανθασμένα, ο φορολογούμενος θα πρέπει να έρθει σε επαφή είτε με τον εργοδότη του - σε περίπτωση μισθωτών - είτε με τον αρμόδιο ασφαλιστικό φορέα - σε περίπτωση συνταξιούχων, προκειμένου να κάνει όλες τις απαραίτητες ενέργειες για την έγκαιρη καταχώρηση των εισοδημάτων ή τη διόρθωση αυτών.
Εφόσον γίνουν και αυτές οι ενέργειες, αλλά παρ' όλα αυτά δεν έχουν επιφέρει αποτέλεσμα, ο φορολογούμενος θα πρέπει να συμπληρώσει μόνος του τα σχετικά ποσά στους κωδικούς 343-344 και 345 έως 350, αλλά στη συνέχεια θα πρέπει να προσκομίσει με συστημένη επιστολή στη ΔΗΛΕΔ τις σχετικές βεβαιώσεις αποδοχών, προκειμένου να ολοκληρωθεί η εκκαθάριση.
Μοναδική αλλαγή στο συγκεκριμένο πίνακα είναι η προσθήκη των κωδ. 395-396 όπου εδώ δηλώνονται τα ομαδικά ασφαλιστήρια συνταξιοδοτικών συμβολαίων που καταβάλλονται από αλλοδαπούς φορείς χωρίς μόνιμη εγκατάσταση στην Ελλάδα, για τα οποία δεν έγινε παρακράτηση φόρου.
Τα εισοδήματα από μισθούς και συντάξεις του ανωτέρω πίνακα φορολογούνται κλιμακωτά με βάση τις γενικές διατάξεις του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος, ήτοι:
Πίνακας 4Β - Εισοδήματα αξιωματικών και κατώτερου εμπορικού ναυτικού
Κατ' αντιστοιχία στο συγκεκριμένο πίνακα, ισχύει ότι και στον πίνακα 4Α, με τη διαφορά ότι σε αυτή την κατηγορία υπάγονται όλα τα εισοδήματα που αποκτούν οι αξιωματικοί και το κατώτερο πλήρωμα του Εμπορικού Ναυτικού.
Πλην αυτού, ένα σημαντικό επιπλέον χαρακτηριστικό είναι ότι τα εν λόγω εισοδήματα φορολογούνται με αυτοτελή τρόπο και πιο συγκεκριμένα με 15% για τους αξιωματικούς και με 10% για τα κατώτερα πληρώματα, με εξάντληση της φορολογικής υποχρέωσης.
Ουδεμία αλλαγή στον συγκεκριμένο πίνακα για φέτος σε σύγκριση με πέρυσι.
Πίνακας 4Γ1 - Εισόδημα από αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα
Στον πίνακα αυτό, καταχωρούνται όλα τα εισοδήματα τα οποία προέρχονται από ατομική αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα, ανεξάρτητα αν ο υπόχρεος έχει υποχρέωση τήρησης βιβλίων ή όχι.
Ο τρόπος υπολογισμού του φορολογητέου εισοδήματος γίνεται σε λογιστική βάση - έσοδα μείον έξοδα - και απαραίτητη προϋπόθεση για τον προσδιορισμό του φορολογητέου εισοδήματος είναι και η συμπλήρωση του εντύπου Ε3.
Εδώ, σημειώνεται ότι το εισόδημα που προέρχεται από αγροτική δραστηριότητα ΔΕ φορολογείται από το πρώτο ευρώ με συντελεστή 13% όπως και πέρυσι, αλλά φορολογείται με τις γενικές διατάξεις του Ν. 4172/2013 μετά την αναθεώρησή τους με τον Ν.4387/2016. (βλ. παραπάνω).
Ουδεμία αλλαγή στον συγκεκριμένο πίνακα για φέτος σε σύγκριση με πέρυσι.
Πίνακας 4Γ2 - Εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα
Αντιστοίχως, στον πίνακα αυτό, καταχωρούνται όλα τα εισοδήματα τα οποία προέρχονται από ατομική επιχειρηματική δραστηριότητα, πλην της αγροτικής.
Ο τρόπος υπολογισμού του φορολογητέου εισοδήματος γίνεται σε λογιστική βάση - έσοδα μείον έξοδα - και απαραίτητη προϋπόθεση για τον προσδιορισμό του φορολογητέου εισοδήματος είναι και η συμπλήρωση του εντύπου Ε3.
Εδώ, σημειώνεται ότι το εισόδημα που προέρχεται από επιχειρηματική δραστηριότητα ΔΕ φορολογείται από το πρώτο ευρώ με συντελεστή 26% όπως πέρυσι, αλλά με τις γενικές διατάξεις του Ν. 4172/2013 μετά την αναθεώρησή τους με τον Ν.4387/2016. (βλ. παραπάνω) χωρίς όμως να υπάρχει έκπτωση φόρου όπως στους μισθωτούς και συνταξιούχους.
Μοναδική εξαίρεση επί των ανωτέρω, αποτελεί το εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα από μη επιτηδευματίες, το οποίο φορολογείται αυτοτελώς με συντελεστή 20% και για το οποίο θα πρέπει να υφίσταται ηλεκτρονική πληροφόρηση με τα στοιχεία προσυμπληρωμένα. Σε περίπτωση που δεν υφίσταται ηλεκτρονική πληροφόρηση, θα πρέπει να γίνουν οι απαραίτητες ενέργειες που καταγράφονται ως οδηγίες για τον πίνακα 4Α.
Ουδεμία αλλαγή στον συγκεκριμένο πίνακα του εντύπου για φέτος σε σύγκριση με πέρυσι.
Πίνακας 4Δ1 - Εισόδημα από μερίσματα, τόκους, δικαιώματα
Ο πίνακας 4Δ1, εμπεριέχει εισοδήματα που προέρχονται από μερίσματα εταιρειών, τόκους καταθέσεων και δικαιώματα.
Κάθε πηγή εισοδήματος εξ' αυτών έχει διαφορετικό συντελεστή φορολόγησης, με εξάντληση της φορολογικής υποχρέωσης, καθότι και εδώ η φορολόγηση είναι αυτοτελής.
Πιο συγκεκριμένα:
Α) Μερίσματα. Στους κωδικούς που πρέπει να δηλωθούν τα μερίσματα, περιλαμβάνονται μόνο τα μερίσματα επιχειρήσεων που τηρούν διπλογραφικά βιβλία, καθότι οι νομικές οντότητες που τηρούν απλογραφικά βιβλία, δεν παρακρατούν φόρο κατά τη διανομή των κερδών.
Ο συντελεστής φορολόγησης των μερισμάτων είναι φέτος 15% αντί του 10% που ήταν κατά την περυσινή χρονιά.
Β) Τόκοι. Φορολογητέο εισόδημα από τόκους αποτελεί κάθε εισόδημα από αυτή την πηγή, είτε προέρχεται από την ημεδαπή είτε από την αλλοδαπή.
Ο συντελεστής φορολόγησης των τόκων είναι 15%.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ειδικά για τους τόκους υπάρχει επιλογή παραπλεύρως των κωδικών 667-668, όπου, επιλέγοντάς την, εμφανίζονται όλα τα σχετικά ποσά από τόκους που ο φορολογούμενος είναι είτε κύριος δικαιούχος είτε συνδικαιούχος. Τα συγκεκριμένα στοιχεία, έχουν δοθεί στο Υπουργείο Οικονομικών από την κάθε τράπεζα, ως έχει τη σχετική υποχρέωση.
Γ) Δικαιώματα. Φορολογητέο εισόδημα από δικαιώματα αποτελεί κάθε εισόδημα από αυτή την πηγή είτε προέρχεται από την ημεδαπή είτε από την αλλοδαπή.
Δικαιώματα ενδεικτικά θεωρούνται τα εισοδήματα από το δικαίωμα χρήσης πνευματικής ιδιοκτησίας, εμπορικού σήματος, διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας κλπ.
Ο συντελεστής φορολόγησης των δικαιωμάτων είναι 20%.
Σε όλα τα παραπάνω εισοδήματα, παρέχεται εκ προοιμίου στο Υπουργείο Οικονομικών ηλεκτρονική πληροφόρηση, με την προϋπόθεση ότι αυτά έχουν αποκτηθεί στην ημεδαπή.
Παρ' όλα αυτά, επειδή η υποχρέωση χορήγησης των πληροφοριών που αφορούν μερίσματα και δικαιώματα από τους αρμόδιους φορείς είναι έως 31/12/2017, είναι προφανές ότι οι σχετικοί κωδικοί που αφορούν αυτά τα εισοδήματα δε θα είναι συμπληρωμένοι.
Ουδεμία αλλαγή στον συγκεκριμένο πίνακα του εντύπου για φέτος σε σύγκριση με πέρυσι.
Πίνακας 4Δ2 - Εισοδήματα από ακίνητη περιουσία
Στον πίνακα 4Δ2, δηλώνεται πάσης φύσεως εισόδημα που προέρχεται από ακίνητη περιουσία, είτε αφορά εκμισθούμενα ακίνητα, είτε όχι.
Στην εκδοχή που δεν υφίστανται εισοδήματα από εκμίσθωση ή υπεκμίσθωση ακινήτων, αλλά συντρέχει περίπτωση φορολόγησης εισοδήματος προερχόμενου από ακίνητη περιουσία, διακρίνονται ως επί το πλείστον όλες οι περιπτώσεις που αφορούν τεκμαρτά εισοδήματα από ιδιοχρησιμοποίηση ακινήτων (αφορά κατά κύριο λόγο επαγγελματικούς λόγους) και από δωρεάν παραχώρηση ακινήτων (άνω των 200 τ.μ. σε γονείς προς τέκνα και αντίστροφα, από το πρώτο τ.μ. σε όλες τις άλλες περιπτώσεις).
Σημειώνεται ότι η φορολόγηση για τα ανωτέρω εσοδήματα γίνεται αυτοτελώς με την ακόλουθη κλίμακα:
Επιπλέον, αξίζει να αναφερθεί ότι εισοδήματα από ακίνητη περιουσία που δεν έχουν εισπραχθεί μέσα στο έτος δεν φορολογούνται, με την προϋπόθεση να έχουν ληφθεί όλα τα αναγκαία μέτρα για την είσπραξή τους. Εξυπακούεται ότι η φορολόγησή τους θα γίνει κατά το έτος που τα προαναφερθέντα εισοδήματα θα εισπραχθούν.
Τέλος, για τη συμπλήρωση του παραπάνω πίνακα, προαπαιτείται και η υποβολή του πίνακα Ε2, που αφορά τα εισοδήματα από ακίνητη περιουσία.
Οι αλλαγές που έγιναν φέτος αφορούν την προσθήκη των παρακάτω κωδικών:
Α) Κωδ. 115-116 όπου σε αυτούς δηλώνεται το ακαθάριστο εισόδημα που αποκτήθηκε το 2016 από υπεκμίσθωση εκτάσεων γης και
Β) Κωδ. 116-118 όπου σε αυτούς δηλώνεται το ποσό των ενοικίων που έχουν καταβάλλει οι υπεκμισθωτές εκτάσεων γης ώστε αυτά να αφαιρεθούν από τα εισοδήματα που θα δηλώσουν.
Πίνακας 4Δ3 - Εισοδήματα από υπεραξία μεταβίβασης κεφαλαίου
Στον εν λόγω πίνακα, δηλώνονται πάσης φύσεως εισοδήματα τα οποία προέρχονται από την υπεραξία μεταβίβασης κινητών αξιών, είτε προέρχονται από την ημεδαπή είτε από την αλλοδαπή.
Και εδώ ο συντελεστής φορολόγησης είναι αυτοτελής και είναι της τάξεως του 15%.
Ουδεμία αλλαγή στον συγκεκριμένο πίνακα του εντύπου για φέτος σε σύγκριση με πέρυσι.