Καθώς οι ηγέτες της Ομάδας των Είκοσι (G20) συγκεντρώνονται στην Τουρκία αυτό το Σαββατοκύριακο, θα έχουν στο μυαλό τους τις αποκαρδιωτικές εικόνες των εκτοπισμένων ανθρώπων που εγκαταλείπουν χώρες που υφίστανται πολέμους και οικονομικά προβλήματα. Ο κατακλυσμός των προσφύγων τα τελευταία χρόνια έχει φτάσει όρια που δεν έχουμε ξαναδεί για δεκαετίες. Και αυτός ο αριθμός μπορεί να αυξηθεί ακόμα περισσότερο στο μέλλον.
Άμεση προτεραιότητα πρέπει να είναι να βοηθήσουμε τους πρόσφυγες, οι οποίοι κουβαλούν στις πλάτες τους το πιο βαρύ και πολύ συχνά τραγικό φορτίο, προσφέροντάς τους καλύτερη πρόσβαση σε καταφύγια, υπηρεσίες υγείας και σωστή μόρφωση.
Πολλές από τις γειτονικές εμπόλεμες ζώνες, οι οποίες έχουν υποδεχτεί τους περισσότερους πρόσφυγες, έχουν προσπαθήσει να απορροφήσουν περισσότερους ανθρώπους από αυτούς που μπορούν. Για την στήριξη περισσότερων κρατικών υπηρεσιών για τους πρόσφυγες, θα χρειαστούν περισσότερα χρήματα. Η διεθνής κοινότητα θα πρέπει να παίξει τον ρόλο της. Με την στήριξη του ΔΝΤ, επί παραδείγματι, η Ιορδανία μπορούσε να προσαρμόσει τους οικονομικούς του στόχους για να καλύψει αυτή την υποχρέωση.
Αυτές οι χώρες που έχουν προβεί στις περισσότερες ενέργειες για να υποδεχτούν τους εκτοπισμένους ανθρώπους πρέπει να λάβουν συγχαρητήρια. Κάποια κράτη ήταν πρόθυμα να δεχτούν μεγάλες ροές προσφύγων και έκαναν ό,τι καλύτερο μπορούσαν για να τους παρέχουν φαγητό και καταφύγιο. Άλλες, ειδικά κάποιες ανεπτυγμένες χώρες, πρέπει να δουν πως θα μπορούσαν να αλλάξουν την προσέγγισή τους για να δεχτούν περισσότερους μετανάστες.
Στην ουσία, παρόλα αυτά, ένα πράγμα είναι ξεκάθαρο: Καμία χώρα δεν μπορεί να διαχειριστεί μόνη της το προσφυγικό ζήτημα. Χρειαζόμαστε συνεργασία σε παγκόσμιο επίπεδο.
Οι οικονομικές συνέπειες της Μετανάστευσης
Η μετανάστευση εκτός συνόρων, φυσικά, έρχεται σε διάφορες μορφές. Περιλαμβάνει τους πρόσφυγες που αναγκάζονται να φύγουν από την χώρα τους και τους οικονομικούς μετανάστες που φεύγουν από μόνοι τους προς αναζήτηση ευκαιριών. Αυτός ο συνολικός αριθμός μεταναστών έχει μεγαλώσει σημαντικά τα τελευταία χρόνια, αποτελώντας σήμερα ποσοστό μεγαλύτερο από το 3% του πληθυσμού.
Ανεξάρτητα από τα κίνητρα, η απόφαση να ξεριζωθείς και να φύγεις από το σπίτι σου είναι δύσκολη και παράτολμη. Όταν όμως οι άνθρωποι περάσουν αυτό το ταξίδι και σταθεροποιηθούν, η μετανάστευση μπορεί, με τις σωστές πολιτικές, να έχει στο σύνολό της μια θετική οικονομική συνέπεια: για τους μετανάστες, την χώρα υποδοχής και την χώρα προέλευσης (σύμφωνα με αναλύσεις).
Οι μετανάστες μπορούν να ενισχύσουν το εργατικό δυναμικό μιας χώρας, να προωθήσουν τις επενδύσεις και να αυξήσουν την ανάπτυξη. Προκαταρκτικοί υπολογισμοί του ΔΝΤ δείχνουν μια μικρή θετική ενίσχυση της ανάπτυξης από τους πρόσφυγες στην Ευρωπαϊκή Ένωση, επί παραδείγματι.
Ακόμα, η μετανάστευση μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση του προβλήματος της γήρανσης του πληθυσμού σε πολλές ανεπτυγμένες χώρες. Στο μεσοδιάστημα, η έρευνά μας δείχνει ότι οι μετανάστες μπορούν να βοηθήσουν στα έξοδα των υπηρεσιών υγείας και συντάξεων και σύντομα η καθαρά χρηματικός αντίκτυπος θα τείνει να είναι σχετικά μικρός.
Brain Drain και εμβάσματα
Τι συμβαίνει με τις χώρες που βιώνουν μια εκροή μεταναστών; Σίγουρα, αυτές οι χώρες συχνά χάνουν τους νεότερους και πιο έξυπνους πολίτες, με σημαντικές επιπτώσεις στην ανάπτυξη. Αυτό συνέβη στις χώρες της Καραϊβικής, για παράδειγμα, οι οποίες έχασαν παραπάνω από το 50% των ειδικευμένων εργατών της μεταξύ 1965 και 2000.
Τα εμβάσματα βοηθούν στην εξισορρόπηση αυτών των συνεπειών. Πράγματι, μπορούν να αποτελέσουν μια σημαντική πηγή χρημάτων, η οποία έχει αποδειχτεί ότι οδηγεί στην επένδυση ενός καλύτερου εκπαιδευτικού και υγειονομικού συστήματος. Το 2014, οι εισροές εμβασμάτων σε αναπτυσσόμενες χώρες έφτασαν τα 436 δισ. δολάρια, δηλαδή περισσότερα από τις μισές άμεσες ξένες επενδύσεις και τρεις φορές περισσότερα από την επίσημη αναπτυξιακή στήριξη.
Επιπροσθέτως, εάν μειωθεί το κόστος ανάληψης εμβασμάτων, θα έρθουν μεγαλύτερα κέρδη. Υπολογισμοί δείχνουν ότι μειώνοντας τα έξοδα των εμβασμάτων στο 1% του ποσού που μεταφέρεται, θα μπορούσε να απελευθερώσει 30 δισ. δολάρια κάθε χρόνο, πολύ περισσότερα από ολόκληρη την διμερή βοήθεια στην υποσαχάρια Αφρική! Θα πρέπει να υποστηρίξουμε σθεναρά την συμφωνία των G20 για μείωση του κόστους ανάληψης.
Πολιτικές για καλύτερη ενσωμάτωση των προσφύγων
Σημαντική πρόκληση είναι να διευκολύνουμε την ομαλή ενσωμάτωση των νεοφερμένων, είτε αυτοί είναι οικονομικοί μετανάστες ή πρόσφυγες. Χωρίς αμφιβολία, αρχικά θα υπάρχουν δυσκολίες, λογιστικές, οικονομικές ή πολιτικές, όμως αυτές θα πρέπει να αξιολογηθούν ανάλογα με τα οφέλη που θα έρθουν μακροπρόθεσμα. Είναι ευκολότερο να το λες, όμως μπορεί να συμβεί.
Τι περιλαμβάνει μια καλοσχεδιασμένη πολιτική ενσωμάτωσης;
- Πρώτον, ενίσχυση της δυνατότητας της αγοράς εργασίας να απορροφήσει μετανάστες, κάνοντας δυνατή την άμεση δυνατότητα εξεύρεσης εργασίας και παρέχοντας καλύτερες υπηρεσίες ευρέσεως εργασίας.
- Δεύτερον,διευκόλυνση της πρόσβασης στην εκπαίδευση, παρέχοντας οικονομικές υπηρεσίες εκπαίδευσης, εκμάθησης ξένων γλωσσών και τεχνογνωσίας.
- Τρίτον, βελτίωση της αναγνώρισης δεξιοτήτων, υιοθετώντας διαφανείς διαδικασίες και αναγνωρίζοντας τα ξένα προσόντα.
- Τέλος, στήριξη των ξένων επιχειρηματιών, μειώνοντας τα εμπόδια για δημιουργία start-ups και παρέχοντας νομικές συμβουλές και εκπαίδευση.
Στην Σουηδία για παράδειγμα, ένα πρόγραμμα υποδοχής προσφύγων παρέχει προετοιμασία για την αγορά εργασίας και γλωσσική εκμάθηση για περισσότερους από 24 μήνες, μαζί με οικονομικά προνόμια. Το πρόγραμμα άρχισε να βοηθά την τελευταία εισροή μεταναστών να βρει εργασία, παρόλο που θα χρειαστεί χρόνο για να πετύχει.
Ένα παγκόσμιο κάλεσμα
Οι δημογραφικές πιέσεις, η παγκοσμιοποίηση και η κλιματική αλλαγή θα φέρουν περισσότερες μεταναστευτικές ροές εκτός συνόρων τις επόμενες δεκαετίες. Και οι διασυνοριακές δοκιμασίες απαιτούν διασυνοριακές λύσεις.
Οι πολιτικές προσπάθειες σε όλο τον κόσμο θα πρέπει να εστιάσουν στην καλύτερη συνεργασία και τον διάλογο ανάμεσα στις χώρες που πλήττονται. Αυτό περιλαμβάνει πιο δίκαιη κατανομή του βάρους, διευκόλυνση της μεταφοράς εμβασμάτων, προστασία των δικαιωμάτων των εργαζομένων και προώθηση ενός ασφαλούς εργασιακού περιβάλλοντος για τους μετανάστες.
Το ΔΝΤ θα κάνει το κομμάτι του, μεταξύ άλλων μέσω χρηματοδοτήσεων και ανάπτυξης ικανοτήτων. Επιπροσθέτως, μέσα στους επόμενους μήνες η ανάλυσή μας πάνω σε αυτό το ζήτημα θα βοηθήσει στο να δώσουμε συμβουλές σε χώρες όπως η Αφρική, η Ευρώπη και η Μέση Ανατολή που αντιμετωπίζουν μαζικές μετακινήσεις πληθυσμών.
Η μετανάστευση είναι ένα παγκόσμιο πρόβλημα. Πρέπει να δουλέψουμε όλοι μαζί για να το αντιμετωπίσουμε.