Σύμφωνο συμβίωσης με την πραγματικότητα

Έχει ιδιαίτερη και αυτόνομη αξία για κάθε ευνομούμενη σύγχρονη κοινωνία να βρίσκεται με τις θεσμικές της εγγυήσεις, μπροστά και όχι πίσω από τις πραγματικές ανάγκες ρύθμισης της κοινωνικής συμβίωσης. Και συνιστά υποχρέωση της πολιτείας να εγγυηθεί την ισότιμη απόλαυση των δικαιωμάτων για όλους, ως θεμελιώδη αρχή του εσωτερικού, διεθνούς και ευρωπαϊκού δικαίου, η οποία βρίσκεται στον πυρήνα μιας σύγχρονης έννοιας δημόσιας τάξης.
|
Open Image Modal
sooc

Με αφορμή την επέκταση του συμφώνου συμβίωσης στα ομόφυλα ζευγάρια, οι πολέμιοι της ρύθμισης παραθέτουν σειρά επιχειρημάτων. Στην αντίδραση της εκκλησίας που είναι απόλυτη και σε συνάφεια με την αντίδρασή της για τον πολιτικό γάμο και το σύμφωνο συμβίωσης των ετεροφύλων, έρχεται να προστεθεί και το επιχείρημα περί «σιωπηρής πλειοψηφίας» που αντιτίθεται στην επέκταση της ισχύουσας νομοθεσίας. Για όσους προσχωρούν στη λογική εκείνων που ισχυρίζονται ότι η κοινωνία δεν μπορεί ή δεν είναι έτοιμη να αποδεχθεί τέτοιες καταστάσεις τα αποτελέσματα έρευνας που έγινε τον περασμένο Μάιο οδηγούν σε αντίθετα συμπεράσματα. Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας αυτής 3 στους 4 Ελληνες είναι θετικοί στην αποδοχή της ομοφυλοφυλίας στην Ελλάδα, ενώ 7 στους 10 στηρίζουν την επέκτασή του συμφώνου και στα ομόφυλα ζευγάρια.

Η επίκληση κάποιας σιωπηρής πλην ανύπαρκτης πλειοψηφίας είναι τα τείχη που στήνονται προκειμένου να μην συμβιώσουμε με την πραγματικότητα.

Η απόλυτη πραγματικότητα όμως είναι ότι η πραγματικότητα αλλάζει, παρά τη σθεναρή αντίσταση προκαταλήψεων και παγιωμένων προτύπων και απόψεων. Στην Ευρώπη 13 χώρες αναγνωρίζουν δικαιώματα στα ομόφυλα ζευγάρια μέσω συμφώνων συμβίωσης (Αυστρία, Φινλανδία, Γερμανία, Ουγγαρία, Ιρλανδία, Λίχτενσταϊν, Ελβετία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ανδόρα, Τσεχία, Κροατία, Λουξεμβούργο, Σλοβενία). Αλλες εννέα χώρες (Βέλγιο, Δανία, Γαλλία, Ισλανδία, Ολλανδία, Νορβηγία, Πορτογαλία, Ισπανία, Σουηδία) επιτρέπουν τον πολιτικό γάμο ομόφυλων ζευγαριών.

Οι μόνες ευρωπαϊκές χώρες που είχαν εισαγάγει στη νομοθεσία τους το σύμφωνο συμβίωσης αλλά μόνο για ετερόφυλα ζευγάρια ήταν η Λιθουανία και η Ελλάδα. Η επέκταση του συμφώνου στα ομόφυλα ζευγάρια και στη χώρα μας, αποτελεί βήμα σεβασμού ατομικών δικαιωμάτων, που προστατεύονται τόσο από το Σύνταγμά μας, όσο και απο την ΕΣΔΑ (Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου). Ο σεβασμός και η προστασία της αξίας του ανθρώπου(άρθρο 2), η αρχή της ισότητας (άρθρο 4), η προστασία της προσωπικότητας (άρθρο 5) και η προστασία της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής άρθρο 9) συνιστούν το πλέγμα των συνταγματικών διατάξεων προστασίας, ενώ η ΕΣΔΑ με τα άρθρα 8 και 14 προστατεύει την ιδιωτική και οικογενειακή ζωή των προσώπων και απαγορεύει τις διακρίσεις ως προς την απόλαυση των δικαιωμάτων που αναγνωρίζει. Ταυτόχρονα η επέκταση του συμφώνου είναι αναγκαία για να επιλύσει και μια σειρά ζητήματα που έχουν ανακύψει εξαιτίας αυτής της «γκρίζας ζώνης» θεσμικής άρνησης. Ζητήματα κληρονομικά, φορολογικά, ασφαλιστικά, που έχουν να κάνουν με τη διαχείριση της καθημερινότητας.

Οφείλουμε όμως να επισημάνουμε ότι η επέκταση του συμφώνου υπαγορεύθηκε ή μάλλον επιβλήθηκε από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, το οποίο καταδίκασε την Ελλάδα για παραβίαση της ΕΣΔΑ, λόγω της καταφανούς διάκρισης σε βάρος ομοφύλων ζευγαριών.

Ο νέος νόμος επιδιώκει μια ισορροπία μεταξύ αφενός της ιδιωτικής αυτονομίας και αφετέρου της ανάγκης προστασίας των οικογενειακών σχέσεων με βάση τις αρχές της ισότητας και της αλληλεγγύης, δεδομένου ότι το σύμφωνο συμβίωσης αποτελεί μεν μια σύμβαση, δημιουργούνται ωστόσο σχέσεις μεταξύ των μερών, όπως ορθά επισημαίνεται στην αιτιολογική έκθεση του σχεδίου νόμου.

Έχει ιδιαίτερη και αυτόνομη αξία για κάθε ευνομούμενη σύγχρονη κοινωνία να βρίσκεται με τις θεσμικές της εγγυήσεις, μπροστά και όχι πίσω από τις πραγματικές ανάγκες ρύθμισης της κοινωνικής συμβίωσης. Και συνιστά υποχρέωση της πολιτείας να εγγυηθεί την ισότιμη απόλαυση των δικαιωμάτων για όλους, ως θεμελιώδη αρχή του εσωτερικού, διεθνούς και ευρωπαϊκού δικαίου, η οποία βρίσκεται στον πυρήνα μιας σύγχρονης έννοιας δημόσιας τάξης.

Για όλους αυτούς τους λόγους η επικείμενη νομοθετική ρύθμιση με την επέκταση της ισχύουσας για τα ετερόφυλα ζευγάρια ρύθμισης και στα ομόφυλα αποτελεί μια επιλογή ρεαλισμού, προόδου και σεβασμού των ατομικών δικαιωμάτων με την οποία η ελληνική πολιτεία και η κοινωνία υπογράφουν ένα «σύμφωνο συμβίωσης» με την πραγματικότητα, πριν αυτή τις ξεπεράσει.