"Δεν κλείνουμε κατάμουτρα την πόρτα στον Πλάτωνα!"
Έτσι είχε απαντήσει ο Γάλλος Πρόεδρος Βαλερί Ζισκάρ Ντ' Εστέν στις αρχές της δεκαετίας του '80, μετά την ένταξη της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή κοινότητα στον Γερμανό Καγκελάριο Χέλμουτ Σμιτ, ο οποίος είχε δηλώσει πως η Ελλάδα δεν ήταν, από οικονομική άποψη, έτοιμη...
Κάτι τέτοια παρηγορητικά σκεφτόμουν την επομένη των εκλογών, όταν πρωί-πρωί κατευθυνόμουν προς το αεροδρόμιο. Για να ταξιδέψω. Να ξεφύγω από την αδιέξοδη Ελληνική πραγματικότητα... Τα λόγια ενός σπουδαίου Αμερικανού αρχαιολόγου του Μπρένταν Φόλεϊ, που αγαπάει την Ελλάδα κι έχει σπουδαίο ρόλο στην διεθνή αποστολή για το περίφημο ναυάγιο των Αντικυθήρων, στριφογύριζαν στο μυαλό μου:
"Έχετε όλα τα εφόδια και τα χαρίσματα να είστε εξίσου υπερήφανοι για τον σημερινό σας εαυτό", δήλωσε στην "Καθημερινή". "Η Ελλάδα είναι μια χώρα, που αξίζει όχι μόνο για την Ιστορία της, λέει, αλλά και για τους σύγχρονους κατοίκους της..."
Μάλιστα...
ΣΤΟ ΒΕΡΟΛΙΝΟ
Η προσγείωση ήταν πραγματική και μεταφορική, λίγες ώρες αργότερα στο Βερολίνο.
Οι πρώτες μέρες πέρασαν μέσα σε μια προσπάθεια ηρεμίας, διαφυγής για να ξεκαθαρίσει το μυαλό από τη μιζέρια της πολιτικής στη χώρα μου. Σε ένα τελείως διαφορετικό περιβάλλον. Άλλο κλίμα. Άλλη ατμόσφαιρα. Με επισκέψεις σε Μουσεία. Θέατρο. Όπερα. Στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου που άρχιζε. Με συζητήσεις με φίλους. Με ξένους δημοσιογράφους. Με διπλωμάτες. Εκεί όπου αισθάνεσαι πως ο διαταραγμένος κοινωνικο-οικονομικά μικρόκοσμός μας δεν είναι το κέντρο της Γης.
Υπάρχουν, ευτυχώς, κι άλλα πράγματα στη ζωή, που μετράνε...
ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΤΥΠΟΥ
Όπου μετά την αρχική... ίαση βρέθηκα, αναπόφευκτα, στον χώρο μου. Τον δημοσιογραφικό.
Παρακολουθώντας μαζί με δημοσιογράφους-ανταποκριτές από όλον τον κόσμο το briefing -την ενημέρωση Τύπου- του Γερμανού κυβερνητικού εκπροσώπου Στέφεν Ζάϊμπερτ, ο οποίος είναι και εκπρόσωπος της Καγκελαρίου Μέρκελ. "Όταν μιλάει ο Ζάϊμπερτ, είναι σαν να ακούς την ίδια την κυρία Μέρκελ, και μάλιστα τα λέει καλύτερα από εκείνη..." μου έλεγε Γερμανός συνάδελφος.
Ήταν μία τεράστια φωτεινή αίθουσα, με τζαμαρία γύρω-γύρω -ήταν και ηλιόλουστη, αν και κρύα μέρα, το Bundespressekonferenz, χώρος που ανήκει στους Ξένους Ανταποκριτές, στην Schiffbauerdamm 40. Με τεράστιους πλατείς δρόμους γύρω, πλάι στον ποταμό Σπρέε, και βέβαια δίπλα στο Ράιχσταγκ, το επιβλητικό κτίριο του Γερμανικού Ομοσπονδιακού Κοινοβουλίου, με την πλούσια ιστορία. Χτίστηκε το 1894, πυρπολήθηκε το 1933, ίσως από τους Ναζί, που έριξαν την ευθύνη στους Κομμουνιστές. Στον πόλεμο υπέστη ζημιές. Ως το 1989, από εκεί ξεκινούσε το Τείχος. Και τέλος το 1999, μετά από την ανακαίνισή του Σερ Νόρμαν Φόστερ, έγιναν τα εγκαίνια και η μεταφορά της σημερινής Βουλής, με χαρακτηριστικό τον υπέροχο διαφανή θόλο, σύμβολο, λένε της Διαφάνειας της Γερμανίας. Περίπου 20 εκατομμύρια άνθρωποι το έχουν επισκεφθεί, τα τελευταία χρόνια.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΑΝΑΚΡΙΣΗ
Εκεί λοιπόν, κάθε Δευτέρα, Τετάρτη και Παρασκευή στη 1 το μεσημέρι, Γερμανοί και ξένοι δημοσιογράφοι "ανακρίνουν" κι "ελέγχουν" τους εκπροσώπους της Κυβέρνησης.
Και λέμε "τους" διότι εκτός από τον Εκπρόσωπο Τύπου παρευρίσκονται και οι εκπρόσωποι του καθενός υπουργείου χωριστά, για να ενημερώνουν λεπτομερέστερα για θέματα της αρμοδιότητάς τους .
Η πρώτη μισή ώρα κύλησε με ερωτήσεις "εσωτερικές". Ως προς τις δραστηριότητες της Καγκελαρίου, για εξωτερικά θέματα, στην Λιβύη, το Μάλι, κλπ.
Και ξαφνικά, σαν να γύρισε σελίδα, για την επόμενη μιάμιση ώρα, άρχισε ένας... βομβαρδισμός ερωτήσεων για την Ελλάδα. Το όνομα του Έλληνα πρωθυπουργού ακουγόταν, με διαφορετική προφορά, κάθε τόσο και με τον ανάλογο τόνο! "Τσίπρας"... "Τζίμπρας"... κλπ.
Μονότονος και στερεότυπος ο εκπρόσωπος επαναλάμβανε κάθε τόσο πως: "Δεν μας ενδιαφέρει τι έλεγε πριν τις εκλογές. Τι λέει μετά. Τι λένε τα ΜΜΕ. Αυτό που μετράει για εμάς είναι τι ακριβώς θα πει "face to face" στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων." Περιμένουμε, είπε, την συνολική πρόταση της ελληνικής κυβέρνησης. Εμείς είμαστε σταθεροί.
Φρόντιζε, βέβαια, κάθε τόσο να επαναλαμβάνει την επιθυμία όλων η Ελλάδα να παραμείνει στην Ευρωπαϊκή οικογένεια. Είχε προηγηθεί στον ίδιο χώρο η ενημέρωση των δημοσιογράφων από τον Αντικαγκελάριο Sigmar Gabriel, υπουργό Οικονομίας και Ανάπτυξης και Πρόεδρο του SPD.
Η Ελλάδα είναι ειδική περίπτωση. Ήταν λεία των πολιτικών της ελίτ, τόνισε. Και πρόσθεσε πως πρέπει να γίνει δίκαιη κατανομή των βαρών. Όπως για παράδειγμα μετά τον πόλεμο, στην Γερμανία, επιβλήθηκε νόμιμη έκτακτη εισφορά σε υψηλά εισοδήματα για την ανοικοδόμηση της χώρας. Κάτι τέτοιο έπρεπε να γίνει και στην Ελλάδα και δεν έγινε. Σεβόμαστε τους μόχθους των Ελλήνων, αλλά όχι τα χρέη τους να τα επωμισθούν οι Ευρωπαίοι πολίτες.
Αυτό που έκανε αίσθηση είναι ότι τόσο ο κ.Γκάμπριελ όσο και ο ελληνικής καταγωγής διεθνούς κύρους οικονομιλόγος Αλ. Κρητικός, είπαν ξεκάθαρα πως δεν υπάρχει κίνδυνος να μολυνθεί η Ευρωζώνη, εάν φύγει η Ελλάδα. Αλλά, κατέληξαν, εμείς θέλουμε να μείνει.
Ελπίζουμε, είπαν, επίσης η ελληνική κυβέρνηση να είναι ενήμερη για τις συνέπειες των επιλογών της.
ΗΤΑΝ ΕΝΑ "ΣΟΚ"
Μετά από όσα ακούσαμε βγήκαμε περίπου... ζαλισμένοι, και καταφύγαμε στο "bar" του κτιρίου για ένα κρασί.
Ο Γάλλος συνάδελφος της "Monde", μας είπε ότι "παγώσανε" στην εφημερίδα όταν πρωτοάκουσαν την κυβερνητική συμμαχία του Τσίπρα με τους ακροδεξιούς, ρατσιστές του ΑΝΕΛ. Και μας "κουνούσαν" το πρωτοσέλιδο Γερμανικής αριστερής εφημερίδας, που είχε φωτογραφία Τσίπρα-Καμμένου και τίτλο "Να! το δεξί χέρι του Τσίπρα".
Ήταν ένα "σοκ" για εμάς όλη αυτή η όχι ευχάριστη για τη χώρα μας εμπειρία.
ΑΓΑΠΑΕΙ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Μαλάκωσε λίγο ο νους μας, όταν το ίδιο απόγευμα συναντήσαμε μία σπουδαία προσωπικότητα της Γερμανικής κουλτούρας, τον Hermann Parzinger, Πρόεδρο όλων των Μουσείων του Ιδρύματος Πρωσικής Κληρονομιάς. Ένας άνθρωπος που αγαπάει την Ελλάδα και πρόσφατα έδωσε μια λίαν ενδιαφέρουσα διάλεξη στο Megaron Plus, στην Αθήνα, όπου και τον είχαμε γνωρίσει.
-Τώρα στις τόσο δύσκολες συνθήκες της χώρας μου έχετε κάποιο πρόγραμμα πολιτιστικής συνεργασίας Γερμανίας-Ελλάδας, αφού η Τέχνη κι ο πολιτισμός βοηθάνε και στηρίζουν πάντα και δίνουν διέξοδο σε περιόδους κρίσης; τον ρώτησα.
-Έχουμε κάνει κάτι ανάλογο σε πιο βίαιες καταστάσεις στην Συρία και το Ιράκ, αφού μας το ζήτησαν οι ίδιοι. Η Ελλάδα δεν μας έχει ζητήσει προς το παρόν. Εάν αυτό γίνει, πολύ ευχαρίστως, είπε.
Βέβαια η σύγκριση με χώρες εμπόλεμες, μας τρόμαξε. Όμως είναι σίγουρο πως εκείνος ήθελε να μας δώσει να καταλάβουμε την προθυμία του χώρου, των Μουσείων και της Τέχνης, που εκπροσωπεί, για συνεργασία με την Ελλάδα και την Ιστορία της..
Ο ΠΛΑΤΩΝ ΚΑΙ ΣΗΜΕΡΑ
Επειδή αυτές τις σκέψεις, που δημοσιεύουμε σήμερα, τις ξεκινήσαμε με τον Πλάτωνα, έτσι και τις ολοκληρώνουμε:
Πρόσφατο δημοσίευμα του Γαλλικού περιοδικού διεθνούς πολιτικής του Courrier International, το οποίο μιλάει για ιστορική υποχρέωση της Ευρώπης να βρει ισορροπία με τον Ευρωπαϊκό Νότο. Και ειδικά για την Ελλάδα, είναι ώρα, σημειώνει το περιοδικό, της ανανέωσης στο πνεύμα του Πλάτωνα!
Ίσως λοιπόν, αυτό που μπορεί να μας σώσει εκτός από τα οικονομικά συμφέροντα και ισορροπίες, είναι η αγάπη πολλών Ευρωπαίων με παιδεία και πολιτισμό, για την χώρα μας....
Δεν ξέρω εάν αυτή η ουτοπία μαζί με ψευδαίσθηση δικαιολογούν την ευφορία που βρήκα στην Ελλάδα επιστρέφοντας.
Κι επειδή η αισιοδοξία είναι πολύ καλό πράγμα και χρήσιμο στη ζωή μας, ας δεχτούμε ότι μπορεί να πηγαίνει όχι κόντρα, αλλά και παράλληλα με τον ρεαλισμό και τον ορθολογισμό, με τα νούμερα και τα ορθά-κοφτά επιχειρήματα, έτσι όπως τα ακούσαμε σε μια ενδιαφέρουσα συζήτηση του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων και του Ιδρύματος Konrad Adenauer με θέμα "Η Ελλάδα μετά τις εκλογές".