(αν βαριέσαι να διαβάσεις είσαι δικός μου άνθρωπος και σε καταλαβαίνω, πήγαινε στον πάτο του κειμένου που τα λέει συνοπτικά)
Ήξερα οτι η σημερινή μέρα θα ήταν υπέροχη επειδή ξεκίνησε θριαμβευτικά: πάτησα το snooze μόνο 4 φορές κι έκανα scroll στο Facebook μόλις 7 λεπτά πριν σηκωθώ και συρθώ στο μπάνιο. Είμαι ένας άρρωστος άνθρωπος, υποφέρω από χρόνια αναβλητικότητα. Παλιότερα προσπαθούσα να κινητοποιήσω τον εαυτό μου να κάνει πράγματα θεωρώντας πως η τεμπελιά αυτή είναι απλώς ένας τοίχος τον οποίο πρέπει να σπάσω κι ότι μια μέρα θα ξεπερνούσα την κακή μου αυτή συνήθεια και θα γινόμουν ενας λειτουργικός ενήλικας που θα ξυπνούσε με την πρώτη, θα πήγαινε στο γυμναστήριο κάθε μέρα, θα διάβαζε εκείνο το βιβλίο που τόσες φορές έπιασε και ξανάφησε στην βιβλιοθήκη του κλπ κλπ.
Μετά απο πολλές άκαρπες προσπάθειες, απέκτησα τουλάχιστον την ωριμότητα και την αυτογνωσία να μου παραδεχτώ οτι αυτός είμαι και ότι η τεμπελιά μου είναι απλώς ένα ακόμη απο τα κομμάτια που συνθέτουν την πολυσχιδή (sic) προσωπικότητα μου. Είναι ένα παράσιτο με το οποίο ζω συμβιωτικά όπως ακριβώς εγώ με τους γονείς μου. Δε μπορώ να τη διώξω, οπότε έπρεπε να αναπτύξω μηχανισμούς για να την διαχειριστώ. Μπορεί να μην είναι έτσι για τους περισσότερους αλλά σε κάθε περίπτωση όλοι μας έχουμε στιγμές που η θέληση μας μας εγκαταλείπει και πρέπει κάπως να πιέσουμε τους εαυτούς μας να κάνουμε κάτι.
Κι έτσι αρχίζει η απαρίθμηση:
1) Ξεκίνα χαρωπός. Η αρχή όλων των δεινών έχω παρατηρήσει, είναι η κακή διάθεση. Είναι απολύτως φυσιολογικό και ανθρώπινο όταν είσαι σκυθρωπός να έχεις μια ροπή να χαζέψεις ή να κάνεις τα πράγματα εκείνα που σου φτιάχνουν τη διάθεση (όπως να παιξεις video games ή να stalkareis και να κοροϊδέψεις κόσμο στο facebook). Η καλύτερη στιγμή να φέρεις εις πέρας τις υποχρεώσεις σου είναι μετά απο μια βόλτα ή μετα απο οτιδήποτε εν πάσει περιπτώσει σε κάνει να νιώθεις καλά. Επίσης, αν έχεις πολλά πράγματα να κάνεις, ολοκλήρωσε πρώτα τα εύκολα ή αυτά στα οποία είσαι καλός κι αυτό απο μόνο του θα θέσει καλύτερα θεμέλια στο να συνεχίσεις την πάλη με την αναβλητικότητα και στα χειρότερα σου.
2) Βάλε τις υποχρεώσεις σου να παλέψουν μεταξύ τους. Στην μακρά μου αναζήτηση για το πώς να ξεπεράσω την αναβλητικότητα βρήκα αυτό το άρθρο των NY Times που, εμπνευσμένο από ένα βιβλίο του John Perry, παρουσίαζε την εξής τρομερή μέθοδο: Όταν φτιάχνεις τη λίστα με τα πράγματα που πρέπει να κάνεις, βάλε στην κορυφή εκείνους τον μακροπρόθεσμους, απειλητικούς στόχους που κρέμονται πάνω απ'το κεφάλι σου αλλά που στην πραγματικότητα δεν είναι και τόσο σημαντικοί ή δεν έχουν κάποια ξεκάθαρη ημερομηνία υποχρεωτικής ολοκλήρωσης.
Από κάτω βάλε τους μικρότερους, πιο εύκολους στόχους που έχουν σαφήνεια ως προς την εκπλήρωσή τους. Το κόλπο είναι ότι μπορείς να δουλεύεις στους καθημερινούς σου στόχους κατά τον χρόνο που αναβάλεις το να δουλέψεις στους μεγάλους. Για παράδειγμα αυτή τη στιγμή οι μεγάλες μου υποχρεώσεις είναι να βοηθήσω μια Βελγίδα φίλη μου σε ένα project της για την ελληνική κουλτούρα και να χτίσω θηριώδεις τραπεζοειδείς στο γυμναστήριο για να κυκλοφορώ το καλοκαίρι. Για να αποφύγω να ασχοληθώ με αυτά, έκατσα να γράψω αυτό το άρθρο και πήγα στο σουπερμάρκετ που ήταν ούτως ή άλλως πράγματα που έπρεπε να κάνω. Η εφαρμογή αυτής της τεχνικής απαιτεί προφανώς το να κοροϊδεύεις λιγάκι τον εαυτό σου αλλά αν είσαι τόσο τεμπέλης που κλίκαρες αυτό το άρθρο και διάβασες μέχρι εδώ, μάλλον το 'χεις ήδη με τις δικαιολογίες στον εαυτό σου.
3) Στράτα - στρατούλα. Από τους πιο ανασταλτικούς παράγοντες για την επίτευξη μιας «δουλειάς» είναι ο αρχικός φόβος που όλοι μας νιώθουμε μπρος στο μέγεθος του εγχειρήματος. Γι' αυτό και είναι άκρως αποτελεσματικό να «σπάμε» μια υποχρέωση στα πολλά μικρά βηματάκια που την συναποτελούν όσο μικρά κι ασήμαντα κι αν είναι αυτά. Προσωπικά παίρνω ένα χαρτί και τα γράφω. Αν θέλεις να βάψεις έναν τοίχο του σπιτιού σου, το πρώτο βήμα είναι να αγοράσεις χρώματα, το δεύτερο να ετοιμάσεις τον χώρο, το τρίτο να κάνεις μια λωρίδα μπογιάς στον τοίχο κοκ. Όχι μόνο κάνεις αυτό που θες πιο άνετα αν απλώς έχεις στο μυαλό σου κάθε φορά το επόμενο και μόνο βήμα, αλλά επειδή συνήθως η αρχή μιας διαδικασίας είναι και η πιο δύσκολη, αυτές οι μικροδουλειές σου δίνουν ορμή και για να τελειώσεις σε λιγότερο χρόνο απ'αυτόν που θα ξόδευες χωρίς το τρικ.
4) Μηχανισμοί δέσμευσης ή πώς να κάνεις τον εαυτό σου πειραματόζωο συμπεριφοριστικής ψυχολογίας. Άφησα το αγαπημένο μου για το τέλος επειδή είναι το πιο πρακτικό κόλπο από όλα. Υπάρχουν δύο μηχανισμοί δέσμευσης που δουλεύουν με σχεδόν απόλυτη αποτελεσματικότητα για μένα και είναι οι εξής:
α) Δημιουργία κατάλληλων συνθηκών. Αν δεχτούμε ότι όποτε αναβάλλουμε μια υποχρέωση μας κάνουμε κάτι άλλο στη θέση της, τότε η αναβλητικότητα μας είναι τόσο δυνατή όσο οι εναλλακτικές που δίνουμε στον εαυτό μας σε μια δεδομένη στιγμή. Πριν μια ώρα ήρθα σε μια καφετέρια μακριά απ'το σπίτι μου, έκατσα, άνοιξα το laptop μου και είπα στον εαυτό μου ότι δεν θα φύγω μέχρι να γράψω το παρόν. Με μοναδική μου εναλλακτική να κοιτάζω ένα άδειο αρχείο στο MS Office Word μέχρι να κλείσει το μαγαζί, μου ήταν πολύ πιο εύκολο να γράψω απ' ότι αν ήμουν χαλαρός στο σπίτι μου με τόσους πειρασμούς να μου αποσπούν την προσοχή.
β) Ανταμοιβές. Η ίδια η ιδέα ότι πρέπει να δωροδοκήσω τον εαυτό μου προκειμένου να κάνω μια δουλειά με εξαγριώνει και δεν την εφαρμόζω αλλά και όσο την έχω δοκιμάσει δεν πετυχαίνει. Φαντάζομαι ότι αυτό συμβαίνει επειδή συνήθως δεν θέλω να χαλάσω την στιγμιαία μου βολή για κάποιο μελλοντικό όφελος γιατί αν ήθελα θα έκανα την δουλειά που είχα εξαρχής. Αντ' αυτού σαν μηχανισμό δέσμευσης χρησιμοποιώ όχι μια μελλοντική ανταμοιβή, αλλά μια μελλοντική ζημία. Επειδή είμαι δε και παραδόπιστος, όταν θέλω να βεβαιωθώ ότι θα κάνω μια δουλειά μέσα στην προθεσμία που πρέπει, δίνω σε έναν καλό μου φίλο 20€ και συμφωνούμε ότι αν τεμπελιάσω θα τα κρατήσει. Έτσι όποτε δεν κάνω κάτι έχω να φοβάμαι όχι μόνο τις συνέπειες της αναστολής αλλά και το πλήγμα στο πορτοφόλι μου.
ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ
1) Ξεκίνα με καλή διάθεση, κάνε πρώτα τα μικρά και προχώρα στα μεγάλα.
2) Στη λίστα με τα πράγματα που πρέπει να κάνεις, όσο αναβάλλεις τα πιο μεγάλα και απαιτητικά, κάνε τα πιο εύκολα αντί να μην κάνεις τίποτα.
3) Σπάσε την υποχρέωση σου σε πολύ μικρά βήματα και έχε πάντα στο μυαλό σου ένα βήμα μπροστά.
4) Δημιούργησε κατάλληλες συνθήκες για να δουλέψεις χωρίς πειρασμούς, δώσε λεφτά στον κολλητό σου και πες του να τα κρατήσει αν τεμπελιάσεις.