Η οικονομική ελευθερία είναι το θεμελιώδες δικαίωμα κάθε ανθρώπου να ελέγξει την εργασία και την ιδιοκτησία του/της. Σε μια οικονομικά ελεύθερη κοινωνία, τα άτομα είναι ελεύθερα να απασχοληθούν, να παράγουν, να καταναλώσουν, και να επενδύσουν με τις δικές τους επιλογές. Στις οικονομικά ελεύθερες κοινωνίες, οι κυβερνήσεις επιτρέπουν στην εργασία, το κεφάλαιο, και τα αγαθά να κινηθούν ελεύθερα, και να απόσχουν από τον εξαναγκασμό ή τον περιορισμό της ελευθερίας.
Ο δείκτης Οικονομικής Ελευθερίας (Index of Economic Freedom) αντικατοπτρίζει μία προσπάθεια καταμέτρησης και κατάταξης χωρών βασιζόμενη σε 10 ποιοτικούς και ποσοτικούς παράγοντες οι οποίοι χωρίζονται σε 4 κατηγορίες: το κράτος δικαίου (δικαίωμα στην ιδιοκτησία, επίπεδα διαφθοράς), κρατική παρεμβατικότητα στην επιχειρηματικότητα (χρηματοοικονομική ελευθερία, έξοδα κυβέρνησης), αποτελεσματικότητα της διοίκησης (επιχειρηματική ελευθερία, εργατική ελευθερία, νομισματική ελευθερία), και ανοικτές αγορές (ελευθερία εμπορίου, επενδυτική ελευθερία, οικονομική ελευθερία).
Ο δείκτης αυτός επικαιροποιείται ετησίως . Για το 2016, την 1η θέση Οικονομικής Ελευθερίας καταλαμβάνει το Hong Kong, τη 2η θέση η Σιγκαπούρη και την 3η θέση η Νέα Ζηλανδία. Η Ελλάδα καταλαμβάνει την 138η θέση δίπλα στο Μπαγκλαντές (!) και τη Μοζαμβίκη (!). Τριανταδύο θέσεις (32) πάνω από την Ελλάδα, στην 106η θέση, βρίσκεται η Ζάμπια!!! Η Ζάμπια την τελευταία δεκαετία είχε τρελό ρυθμό ανάπτυξης (περίπου 6,7% ετησίως!). Οι υψηλές τιμές του χαλκού βοήθησαν σε αυτό. Αυτό φυσικά δεν θα συνέβαινε αν η χώρα δεν προχωρούσε σε ιδιωτικοποιήσεις των κρατικών της ορυχείων τα οποία κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1990 είχαν σωρεύσει δυσθεώρατες απώλειες/χρέη. Οι ιδιωτικοποιήσεις των ορυχείων βοήθησαν ώστε η Ζάμπια να επανακάμψει άμεσα από την παγκόσμια οικονομική κρίση του 2008. Στη Ζάμπια ο τομέας της βιομηχανίας καταλαμβάνει το 6% της οικονομίας (στην Ελλάδα το 13.3%), ενώ ο τομέας της παροχής υπηρεσίων καταλαμβάνει το 9% (στην Ελλάδα το 82.8% !). Δυστυχώς είμαστε μία χώρα που «παρέχουμε υπηρεσίες». Η ανεργία στη Ζάμπια είναι περίπου 13%, ενώ στην Ελλάδα αγγίζει το 25.8% (διπλάσια από τη Ζάμπια).
Ο λόγος που αναφερόμαστε σήμερα στη Ζάμπια είναι μία είδηση που αφορά τον εξορυκτικό κλάδο της χώρας, ο οποίος δεν είναι αμελητέος καθώς στηρίζεται στην εξόρυξη χαλκού. Με δεδομένο το γεγονός πως στην εξορυκτική βιομηχανία υπάρχει μια νέα δραστηριότητα που αντιμετωπίζει τις εξορύξεις ψηφιακά («ψηφιακή εξόρυξη» - digital mining) μια ομάδα εμπειρογνωμόνων της ΙΒΜ πρότεινε τη δημιουργία ενός κόμβου/πλήμνης καινοτομίας (innovation hub) σε μία πλούσια εξορυκτική επαρχία της Ζάμπια. Σκοπός του συγκεκριμένου hub θα είναι η μετάβαση της συγκεκριμένης επαρχίας από μία οικονομία η οποία βασίζεται στην αξιοποίηση των ορυκτών πόρων σε μια επαρχία της οποίας η οικονομία θα βασίζεται στην αξιοποίηση της γνώσης (knowledge-based economy). Περισσότερα για το digital mining εδώ. Οι αναγνώστες μπορούν να διαβάσουν μία αντίστοιχη πρόταση εδώ.
Η Ελλάδα διαθέτει ορυκτούς πόρους και ικανότατους επιστήμονες. Πολιτική βούληση υπάρχει για την αξιοποίηση των ορυκτών μας πόρων με όρους Βιώσιμης Ανάπτυξης ώστε να μεταβούμε στην Ελλάδα της αξιοποίησης της Γνώσης; Ή μήπως πρέπει να καλέσουμε κάποιους από τη Ζάμπια να μας το υποδείξουν;
ΥΓ. Να θυμίσουμε πως το παράδειγμα της Ζάμπια είχε χρησιμοποιηθεί τον Ιούνιο του 2015 από την παρούσα κυβέρνηση όταν επέλεξε να πληρώσει όλες μαζί τις δόσεις της Ελλάδας προς το ΔΝΤ, κάτι που είχε γίνει για πρώτη φορά πριν 30 χρόνια με τις δόσεις του δανείου της Ζάμπια που όφειλε και εκείνη στο ΔΝΤ. Που καταντήσαμε (;) θα αναρωτιούνται κάποιοι... Να χρησιμοποιούμε ως υπόδειγμα την Αφρική; Σύμφωνα με κάποιες μελέτες ενώ σήμερα το συνολικό ΑΕΠ της Αφρικής εκτιμάται περίπου στα 3 τρισ. δολάρια, το 2050 αναμένεται να εκτοξευθεί στα 29 τρισ. δολάρια. Το κατά κεφαλήν εισόδημα ορισμένων Αφρικανικών χωρών εκτιμάται ότι το 2050 θα πλησιάζει το αντίστοιχο της Γερμανίας. Ορισμένοι πιστεύουν πως ο 21ος αιώνας θα είναι ο αιώνας της Αφρικής και εύχονται πως, ίσως, σε ορισμένα θέματα, μακάρι να γινόμαστε Αφρική!