Βράδυ Παρασκευής στη Γκίνζα, την πιο ακριβή συνοικία του Τόκυο. Μια παρέα διασκεδάζει σε ένα πολυτελές μπαρ, καθισμένη σε αναπαυτικούς καναπέδες. Αποτελείται από νεαρούς και όχι και τόσο νεαρούς Ιάπωνες επιχειρηματίες, καθώς και από όμορφες νέες γυναίκες, με χαλαρή και παιχνιδιάρικη διάθεση, μαλλί κομμωτηρίου και ακριβά, επώνυμα, σέξι φορέματα. Οι κοπέλες ανάβουν τα τσιγάρα των ανδρών, γεμίζουν όποτε χρειαστεί τα ποτήρια τους με καλό ουίσκι, γελάνε με τα αστεία τους, ακούνε με προσοχή τους προβληματισμούς τους και συζητάνε περί ανέμων και υδάτων. Όταν η χαρούμενη αυτή σύναξη φτάσει στο τέλος της, οι κοπέλες θα συνοδεύσουν τους άνδρες μέχρι την έξοδο, θα τους ευχαριστήσουν εγκαρδίως, θα τους αποχαιρετίσουν με βαθιά, τυπική ιαπωνική υπόκλιση και θα επιστρέψουν στα ενδότερα. Δε θα φύγουν μαζί τους, γιατί πολύ απλά δεν ήλθαν μαζί τους. Οι άνδρες δεν ήταν φίλοι, αλλά πελάτες και οι κοπέλες δε διασκέδαζαν, αλλά δούλευαν. Καλώς ήλθατε στον ξεχωριστό κόσμο των ιαπωνικών καμπαρέ και των σύγχρονων εταίρων της Ιαπωνίας.
Μια κοπέλα σε κάποιο καμπαρέ.
Η αγγλική λέξη που περιγράφει αυτές τις κοπέλες είναι "hostess", που στα ελληνικά μεταφράζεται συνήθως ως οικοδέσποινα. Στην πραγματικότητα, ο ρόλος τους είναι πιο κοντά σε αυτόν της αρχαίας εταίρας, με τη θεμελιώδη διαφορά ότι δεν προσφέρουν ερωτικές υπηρεσίες, παρά μόνο πληρωμένη συντροφιά, συζήτηση και φλερτ. Αν και στην πράξη τα όρια μεταξύ συντροφιάς και «συντροφιάς» δεν είναι πάντα ευδιάκριτα, σε γενικές γραμμές οι κοπέλες αυτές δεν είναι πόρνες και η δουλειά τους είναι να φροντίζουν ώστε οι πελάτες του καμπαρέ να περνούν ευχάριστα και ξέγνοιαστα την ώρα τους, πίνοντας όσο το δυνατόν περισσότερο. Ας σημειώσουμε δε ότι, όταν μιλάμε για ιαπωνικά καμπαρέ, δεν εννοούμε μαγαζιά τύπου Μουλέν Ρουζ, αλλά χώρους που φέρνουν σε μπαρ ή nightclub, με καναπέδες και τραπεζάκια για τις παρέες των πελατών - η ιαπωνική λέξη για τα καμπαρέ είναι «κιαμπακούρα», από την παραφθορά του συνδυασμού των λέξεων cabaret και club.
Η είσοδος του καμπαρέ Salon O στην Όσακα.
Τέτοιες καταστάσεις υπάρχουν φυσικά και στην Ελλάδα, με τα σχετικά μπαρ να είναι γνωστά και ως κονσομασιόν και τις γυναίκες που δουλεύουν σε αυτά ως κονσοματρίς ή, πιο λαϊκά, μπαρόβιες. Ωστόσο, ενώ στη χώρα μας τα μαγαζιά αυτά είναι - σχετικά - λίγα και περιθωριακά, στην Ιαπωνία είναι άπειρα, πανταχού παρόντα και μέρος της mainstream ανδρικής κουλτούρας. Ενώ στην Ελλάδα είναι μικρά, λιτά και ίσως κακόφημα, στην Ιαπωνία πολλά είναι μεγάλα και ευρύχωρα, πολυτελή, με κοστουμαρισμένους πορτιέρηδες στην είσοδο, ικανά να φιλοξενήσουν προέδρους και μεγαλοστελέχη ιαπωνικών εταιρειών που μπορούν σε μια βραδιά να ξοδέψουν όσα βγάζει ο μέσος Έλληνας σε ένα χρόνο.
Διαφημιστική πινακίδα ενός καμπαρέ στο διαβόητο Juso της Όσακα.
Το σύστημα λειτουργίας των καμπαρέ στην Ιαπωνία έχει πάνω κάτω ως εξής: Καταρχάς, ο πελάτης πληρώνει ένα εισιτήριο, που μπορεί να φτάσει τα 80 ευρώ σε καλά μαγαζιά ή και αρκετές χιλιάδες ευρώ σε πιο ελίτ χώρους, στους οποίους δεν έχουν πρόσβαση οι κοινοί θνητοί. Συνήθως το εισιτήριο αυτό του εξασφαλίζει μία ώρα παραμονής, συντροφιά με μία ή περισσότερες κοπέλες. Αν θέλει ο ίδιος να διαλέξει κοπέλα, πληρώνει παραπάνω. Κάθε επιπλέον ώρα επίσης χρεώνεται εξτρά, με ένα ποσό που διαφέρει ανά καμπαρέ. Όλα τα ποτά, τα δικά του και των γυναικών που τον συντροφεύουν, χρεώνονται κι αυτά εξτρά. Στο τέλος της βραδιάς, στο λογαριασμό προστίθεται ένα ποσοστό επί της τιμής για το σέρβις και τον ανάλογο φόρο, π.χ. 20%, για να βγει η τελική λυπητερή. Με ένα ποτήρι μπύρα να κοστίζει 8 ευρώ και μία φιάλη ουίσκι 160, είναι ευνόητο ότι αν κάποιος παρασυρθεί, θα καταλήξει με ένα λογαριασμό εκατοντάδων ευρώ στα χέρια του, για 2-3 ώρες συντροφιάς και φλερτ με μερικές όμορφες γυναίκες.
Όταν πέφτει η νύχτα, τα στενά του Kitashinchi στην Όσακα (το αντίστοιχο Κολωνάκι της Αθήνας) ζωντανεύουν με κοπέλες που πηγαίνουν στη δουλειά και άνδρες που είναι έτοιμοι να πληρώσουν για την παρέα τους.
Ο εσωτερικός χώρος ενός καμπαρέ στην Όσακα.
Επειδή τα καμπαρέ δεν είναι εκκλησίες, εύλογα μια γυναίκα που θα επιλέξει να δουλέψει σε τέτοια επιχείρηση θα αποτελέσει συχνά στόχο αδιάκριτων σχολίων, θα αντιμετωπίσει έντονες επιθυμίες για...κάτι περισσότερο, θα αναγκάζεται να πίνει κάθε μέρα παραπάνω απ' όσο θα ήθελε και τις περισσότερες φορές θα πρέπει να προσποιείται, ουσιαστικά, ότι ενδιαφέρεται για τους πελάτες της. Γιατί λοιπόν να επιλέξει μια τέτοια δουλειά; Πέρα και πάνω απ΄ όλα, για το γρήγορο και εύκολο χρήμα. Μια όμορφη και εξωστρεφής κοπέλα που εργάζεται σε καμπαρέ και αντέχει στις δοκιμασίες της νύχτας μπορεί, υπό προϋποθέσεις, να κερδίσει σε μια μέρα όσα βγάζει σε ένα μήνα μια γυναίκα που αμείβεται με τον κατώτατο μισθό των 6 ευρώ την ώρα. Επιπλέον, αν ένας πλούσιος πελάτης την ερωτευτεί, θα αρχίσει να της κάνει πανάκριβα δώρα, από Rolex ρολόγια μέχρι ταξίδια στη Χαβάη.
Η διαφημιστική πινακίδα του καμπαρέ A-Girls στο Minamikata της Όσακα, συνοικίας γνωστής για τα καμπαρέ της.
Σε αντίθεση με το παρελθόν, σήμερα η δουλειά της εταίρας σε καμπαρέ είναι πιο αποδεκτή κοινωνικά, ως και αρκετά δημοφιλής σε πολλά μικρά κορίτσια που ονειρεύονται όμορφα, ακριβά φορέματα και μια ζωή πριγκίπισσας που με κάθε της νεύμα ορίζει τις τύχες των ανδρών-πελατών της. Στην Ιαπωνία κυκλοφορεί μέχρι και περιοδικό μόδας για τις σύγχρονες τάσεις σε ρούχα, χτενίσματα και αξεσουάρ των γυναικών που δουλεύουν σε καμπαρέ, με το επικό όνομα «Διαβολική πεταλουδίτσα» (http://dunnery.tokyo/k-ageha/). Και το πιο εντυπωσιακό απ' όλα; Οι κοπέλες των καμπαρέ έχουν ακόμα και το δικό τους συνδικάτο, που προστατεύει τα συμφέροντά τους δίνοντας μάχη με δύστροπες εργοδότριες - τα καμπαρέ συνήθως διευθύνονται από γυναίκες.
Εξώφυλλο του περιοδικού «Διαβολική πεταλουδίτσα».
Διαφήμιση ρούχων με μοντέλα διάσημες εταίρες των καμπαρέ. Κάτω και από αριστερά προς τα δεξιά είναι γραμμένα τα ονόματά τους.
Από την άλλη, ποιος είναι ο λόγος που χιλιάδες άνδρες στην Ιαπωνία επισκέπτονται τα καμπαρέ, ακόμα και σε τακτική βάση; Γιατί κάποιος να πληρώσει ένα σκασμό λεφτά, μόνο και μόνο για να πιει ένα ποτό παρέα με μια όμορφη γυναίκα; Εδώ είναι πιο δύσκολη η απάντηση. Όχι μόνο άρθρα, αλλά ολόκληρες μελέτες και βιβλία έχουν γραφτεί για να εξηγήσουν το φαινόμενο. Δε θα τολμήσουμε κοινωνιολογική ή ανθρωπολογική ανάλυση, μπορούμε, ωστόσο, να αναφερθούμε σε ένα γενικό συμπέρασμα: Τα καμπαρέ ουσιαστικά πωλούν μια φαντασίωση. Για δυο-τρεις ώρες οι άνδρες νιώθουν βασιλιάδες, αγοράζουν εν πλήρει συνειδήσει το δικαίωμά τους στο φλερτ, την καψούρα και την αμέριστη προσοχή μιας όμορφης γυναίκας, συν την όχι εντελώς απατηλή ελπίδα ότι «κάτι μπορεί να γίνει» με το αντικείμενο του πόθου τους.
Πολλές κοπέλες προσπαθούν να «ψαρέψουν» πελάτες σε πολυσύχναστους δρόμους πέριξ του καμπαρέ στο οποίο εργάζονται.
Ας κλείσουμε εδώ, παραθέτοντας συνοπτικά μερικά τελευταία στοιχεία για τον κόσμο των καμπαρέ:
- Στην Ιαπωνία λειτουργούν περίπου 70.000 καμπαρέ και παρεμφερή μαγαζιά, από μεγάλα και πολυτελή, όπου οι κοπέλες θυμίζουν σταρ του Hollywood, μέχρι μικρά και χαμηλοφωτισμένα, όπου οι κοπέλες φοράνε μόνο εσώρουχα.
- Οι εταίρες των καμπαρέ έχουν περιγραφεί και ως «γκέισες των φτωχών», δεδομένου ότι το να βγει κάποιος με γκέισα κοστίζει τουλάχιστον 300 ευρώ την ώρα, όταν υπάρχουν χιλιάδες μικρά καμπαρέ που χρεώνουν πολύ λιγότερα (ο παραλληλισμός είναι άδικος για τις γκέισες, οι οποίες είναι καλλιτέχνιδες που εκπαιδεύονται για χρόνια σε παραδοσιακές τέχνες της Ιαπωνίας και απαγορεύεται αυστηρά ακόμα και να τις ακουμπήσεις).
- Οι κοπέλες καταγράφουν όλες τις μικρές λεπτομέρειες που μαθαίνουν για κάθε τακτικό πελάτη τους. Γνωρίζουν πότε έχει γενέθλια, πώς λένε τα παιδιά του, ακόμα και πότε πρέπει να περάσει ΚΤΕΟ το αυτοκίνητό του. Αν ο πελάτης είναι στέλεχος μιας εταιρείας ηλεκτρονικών, θα κάτσουν να μάθουν τις τελευταίες εξελίξεις στο χώρο για να μπορούν να συμμετάσχουν σε μια σχετική συζήτηση. Αυτού του είδους η γνώση βοηθά στην οικοδόμηση μιας οικείας σχέσης, με απώτερο στόχο, φυσικά, την προσκόλληση του πελάτη στο συγκεκριμένο καμπαρέ και τη συγκεκριμένη κοπέλα.
- Η επαφή με τους πελάτες δεν περιορίζεται μόνο στο καμπαρέ. Είναι άγραφος νόμος η αποδοχή προτάσεων για προσωπικά ραντεβού για φαγητό, βόλτα ή ποτό σε άλλο μπαρ, όπου φυσικά τα πάντα πληρώνει ο - καψουρεμένος - πελάτης.
Δείτε: Tokyo Girls, ντοκιμαντέρ της Penelope Buitenhuis, με θέμα τέσσερις Δυτικές κοπέλες που έχουν εργαστεί σε ιαπωνικά καμπαρέ.