Αυτή τη χρονιά, η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας μου προκαλεί λιγότερη αμηχανία από κάθε άλλη φορά. Ίσως επειδή μεγαλώνω.
Ίσως επειδή έχουν περάσει χρόνια από τότε που δουλεύω και ασχολούμαι, όλο και πιο συνειδητά, με τις γυναίκες, για τις γυναίκες.
Ίσως επειδή περιμένω σε έξι μήνες να φέρω στον κόσμο για δεύτερη φορά κάτι που μόνο ως γυναίκα θα μπορούσα να γεννήσω.
Μεγάλωσα σ' ένα σπίτι με τρεις γυναίκες, η μία είχε γεννήσει την άλλη, και τώρα σκεφτόμαι πως ίσως είχε κάποια βαθιά επίδραση πάνω μου το γεγονός ότι έβλεπα κάθε μέρα τη μεγάλη μπάμπουσκα ανοιχτή και εκτεθειμένη, με τις μικρότερες μπάμπουσκες που είχαν βγει από μέσα της να μεγαλώνουν και να προχωράνε.
Και ίσως αυτή η επίδραση να με κάνει σήμερα τόσο ευαίσθητη στις λεπτομέρειες, αυτές που φαίνονται πολύ μικρές για όσους ανάμεσά μας πιστεύουν ότι έχουμε κατακτήσει την ισότητα των φύλων: λέω για τις καθημερινές κουβέντες, κινήσεις, στάσεις, εικόνες, συμπεριφορές, που δείχνουν ότι ναι, μπορεί να έχουμε προχωρήσει (εμείς, στο δυτικό κόσμο) σε πολλά και βασικά, υπάρχουν όμως πολλά ακόμα, βαθιά ριζωμένα μέσα μας, σε άντρες και σε γυναίκες, που εξακολουθούμε να τα αναπαράγουμε με τον πιο συντηρητικό, αρτηριοσκληρωτικό, ανελεύθερο και επικίνδυνο τρόπο.
Αυτή τη χρονιά, περισσότερο από κάθε άλλη, μ' ενδιαφέρουν τα αθέατα στερεότυπα, οι ασυνείδητες προκαταλήψεις, όλα αυτά που μας κάνουν να μην ξέρουμε αν για τα εμπόδια που συναντάνε μπροστά τους σήμερα οι γυναίκες είναι κυρίως υπεύθυνες οι ίδιες ή το σύστημα. Καμιά φορά ακόμα και να μην ξέρουμε ποια ακριβώς είναι τα εμπόδια -και πόσα.
Κι ενώ θα μπορούσα να γράψω σήμερα για όλα αυτά, προσπαθώντας να συγκεντρώσω μέσα σ' ένα κείμενο όσο μπορώ περισσότερα, θέλω να γράψω μόνο για ένα. Ένα που μπορεί να φαίνεται ασήμαντο, υπερβολικό από την πλευρά μου, πολύ δεύτερης ή και τρίτης ανάγνωσης, όμως εμένα με τσιγκλάει από τότε που το διάβασα και να μια ευκαιρία να γράψω γι' αυτό, γιατί για το μισθολογικό χάσμα θα διαβάσετε έτσι κι αλλιώς σήμερα αρκετά.
Η Άντζελα Γκάλο, λοιπόν, είναι βοηθός μητρότητας και φωτογράφος. Και το τελευταίο της πρότζεκτ είναι να πείσει στον κόσμο ότι η γέννα, ο τοκετός, δεν είναι αηδιαστικά πράγματα, αλλά η «πιο αληθινή ανθρώπινη εμπειρία», «ένα όνειρο». Έχει ξεκινήσει μια ολόκληρη φωτογραφική καμπάνια γι' αυτό, απαθανατίζοντας γυναίκες την ώρα που γεννάνε ή αμέσως μετά, μόνες, με την οικογένειά τους, μπάμπουσκες εκτεθειμένες.
Με ωραίες γωνίες και φίλτρα. Και λουλούδια.
Η πρόθεσή της, φυσικά, είναι καλή. Θέλει να απαλλάξει τις γυναίκες που πρόκειται να γεννήσουν από τους παράλογους φόβους που τις ακολουθούν. Θέλει να δείξει ομορφιά σε μέρη που υπάρχει αλλά δεν έχουν όλοι την ευκαιρία να τη δουν.
«Ο κόσμος εξακολουθεί να θεωρεί την εγκυμοσύνη και τη γέννα πράγματα τρομαχτικά, αηδιαστικά. Αναγκάζομαι κάθε μέρα να σβήνω σχόλια από τη σελίδα μου. Και ναι, με ενοχλεί συχνά αυτό. Σε γενικές γραμμές, όμως, η ανταπόκριση είναι πολύ θετική. Νιώθω ότι έχουν αρχίσει να αλλάζουν τα πράγματα και οι απόψεις».
Ωστόσο η πρωτοβουλία της για μένα είναι ένα μπούμερανγκ, όπως και τόσες άλλες που διαιωνίζουν τελικά τα πιο ύπουλα στερεότυπα.
Και πρώτα απ' όλα: γιατί η «πιο αληθινή ανθρώπινη εμπειρία» να μην είναι τρομαχτική ή αηδιαστική; Έχοντάς τη ζήσει ήδη μία φορά, μπορώ να σας εγγυηθώ ότι είναι και τα δύο.
Έχει πόνο, έχει φωνές, έχει υγρά, έχει κίνδυνο, έχει φόβο, έχει φασαρία. Δεν έχει έλεγχο, καθαριότητα, τάξη, ευγένεια, ψυχραιμία. Ούτε λουλούδια. Έχει αλήθεια, φυσικά -την περισσότερη απ' οποιαδήποτε άλλη έκφανση της ανθρώπινης ζωής ξέρω. Και γι' αυτόν ακριβώς το λόγο, έχει απ' όλα. Κι αυτό δεν αλλάζει, όσο φώτοσοπ, όσα φίλτρα κι όσα φώτα κι αν χρησιμοποιήσει μια επαγγελματίας φωτογράφος για να δείξει άλλη μία κάπως ιλουστρασιόν εκδοχή της πραγματικότητας.
Ρωτήστε την Παγκόσμια Τράπεζα, που έχει τους αριθμούς για να αποδείξει ότι, παγκοσμίως, για κάθε 100.000 γεννήσεις πέθαναν 216 γυναίκες κατά τη διάρκεια ή αμέσως μετά την εγκυμοσύνη. Στις δε λιγότερο αναπτυγμένες χώρες, οι γυναίκες ήταν 436 ανά 100.000 γεννήσεις, το 2015.
Κι αυτό είναι τρομαχτικό.
Αλλά γιατί να μην είναι; Η πραγματικότητα είναι τρομαχτική. Και τα όνειρα πολλές φορές είναι.
Ειδικά όταν πρόκειται για μορφές της πραγματικότητας και των ονείρων που είναι τόσο σημαντικά όσο μία γέννα και μια καινούρια ζωή.
Το βασικό ζήτημα, όμως, εδώ, νομίζω πως είναι άλλο: ακόμα κι αν δεχτούμε ότι η ζωή επιτρέπεται να είναι αηδιαστική, φοβαμαι ότι δυσκολευόμαστε λίγο περισσότερο στο να πούμε το ίδιο και για τις γυναίκες.
Οι γυναίκες επιτρέπεται να είναι αηδιαστικές;
Επιτρέπεται να ουρλιάζουν, να είναι πασαλειμμένες στα δικά τους υγρά, να μην έχουν τον έλεγχο του σώματός τους ούτε καλοχτενισμένα μαλλιά, επιτρέπεται να αφήνουν τα πάντα ελεύθερα, να κλαίνε, να γελάνε, να έχουν οργασμό την ώρα που γεννάνε (ή και όχι), να τρέμουν και να προκαλούν, σε κάποιον που τις βλέπει απ' έξω αυτή τη στιγμή φόβο ή αηδία;
Μπορούν να υπάρχουν χωρίς ενοχές ή ντροπή στην κατάσταση που χρειάζονται να είναι για να φέρουν στον κόσμο ένα παιδί ή πρέπει να βρίσκονται, ακόμα και τότε, ένα κραγιόν πριν από το τέλειο πρωτοσέλιδο;
Κι αν φύγουμε για λίγο από τον τοκετό, οι γυναίκες επιτρέπεται άραγε να είναι γενικά, όπως έχουν ανάγκη να είναι; Στο σεξ, στους καβγάδες, στην τουαλέτα, στο χορό, στη δουλειά, στο φαγητό, στη χαρά τους; Ή πρέπει να δείχνουν πάντα γλυκές, υπομονετικές, ελεγχόμενες και περιποιημένες, χωρίς τίποτα να μαρτυράει την ύπαρξη υγρών, ορμονών, βίας, ταραχής, κινδύνου, έκρηξης ή ασχήμιας στο σώμα τους ή στην προσωπικότητά τους;
Κι αυτό είναι μέσα στα πράγματα που θέλω ν' αλλάξουν.
Θέλω να δώσουμε την ευκαιρία στη ζωή να είναι όσο αηδιαστική, επικίνδυνη, δύσκολη, ατελής, αμήχανη, ντροπιαστική και τρομαχτική θέλει.
Και να δώσουμε και στις γυναίκες την ευκαιρία να είναι το ίδιο.
Οι γέννες τους, όλες οι νέες ζωές που φέρνουν στον κόσμο, είναι αρκετά σημαντικός λόγος για να το προσπαθήσουμε.
Διαφορετικά ας κάνουμε φέτος ένα πρότζεκτ με κελαηδίσματα πουλιών για να αποδείξουμε ότι μια παρέα από άντρες που ρεύονται μπορεί και να μην είναι αηδιαστικό πράγμα.
*Το άρθρο δημοσιεύθηκε αρχικά στο Stellakasdagli.com