Είναι ακόμα πολύ νωπές στη μνήμη μας οι εικόνες του Αλέξη Τσίπρα να καταγγέλλει πριν λίγο καιρό ως "Μερκελιστές" όσους συνέπλεαν με την Άγκελα Μέρκελ, οι κραυγές του "Go back κυρία Μέρκελ", ο χαρακτηρισμός της ως "Madam Merkel", κλπ.
Θα παρατηρούσε κανείς εύκολα ότι πλέον έχει υποστεί μια ριζική μετάλλαξη ως Πρωθυπουργός και έχει μετατραπεί στον μεγαλύτερο υποστηρικτή της και τον πιστότερο σύμμαχό της. Βέβαια εδώ ίσως κάποιος διερωτηθεί: «Μόνο σε αυτό υπέστη μετάλλαξη; Υπάρχει κάτι από τα μύρια όσα υποσχόταν στους πάντες προεκλογικά, που το εφάρμοσε κατόπιν ως Πρωθυπουργός;»
Η απάντηση εδώ θα ήταν ότι όντως, η μετάλλαξη που υπέστη είναι ολοκληρωτική και ριζική, αλλά στο θέμα της Μέρκελ πρέπει να επικεντρώσουμε λίγο παραπάνω, διότι είναι ζωτικής σημασίας για την διατήρησή του στην εξουσία.
Η Άγκελα Μέρκελ όλα τα χρόνια της ευρωπαϊκής οικονομικής κρίσης έχαιρε τεράστιας δημοφιλίας στη χώρα της, ακόμα και στις περιόδους που η Ευρωζώνη φαινόταν να κλυδωνίζεται από την κρίση χρέους, κυρίως της Ελλάδας. Η δημοφιλία της έχει πληγεί καίρια μόνο κατά τους τελευταίους μήνες με αφορμή το μεταναστευτικό/προσφυγικό ζήτημα. Η πολιτική της των «ανοικτών θυρών» έχει καταβαραθρώσει τα δημοσκοπικά ποσοστά της και αυτό επιβεβαιώθηκε στις πρόσφατες εκλογές του κρατιδίου της Έσσης όπου το κόμμα της CDU έχασε 5,5 μονάδες ενώ το ξενοφοβικό κόμμα AfD κατέγραψε για πρώτη φορά διψήφιο ποσοστό 13,2%.
Την ώρα που διαβάζετε αυτό το άρθρο θα έχουν μάλλον ολοκληρωθεί οι εκλογές και σε άλλα τρία κρατίδια της Γερμανίας, όπου υπάρχει μεγάλη πιθανότητα (βάσει των δημοσκοπήσεων) το κόμμα της Μέρκελ να έχει υποστεί πανωλεθρία και το AfD να έχει προσεγγίσει το 20%. Αυτή τη στιγμή, η Μέρκελ φαίνεται να είναι η μόνη ευρωπαία ηγέτης που υποστηρίζει σθεναρά τις αξίες της αλληλεγγύης και του ανθρωπισμού της Ευρώπης, ενάντια μάλιστα στην κοινή γνώμη της χώρας της. Ήδη στη Γερμανία έχουν εγκατασταθεί άνω των 800.000 προσφύγων/μεταναστών και η Μέρκελ εξακολουθεί να διατηρεί τις πύλες της Γερμανίας ανοιχτές (επισήμως τουλάχιστον), όταν όλες οι άλλες χώρες έχουν πλέον κλείσει τις δικές τους.
Ο Αλέξης Τσίπρας έξυπνα έχει ταυτιστεί απόλυτα μαζί της στο θέμα αυτό και στην ουσία κρύβεται πίσω της αφήνοντας την να κάνει μόνη τη «βρώμικη δουλειά». Η συμφωνία μετεγκατάστασης προσφύγων μεταξύ Ε.Ε.-Τουρκίας, που η Μέρκελ επέβαλε παρακάμπτοντας εμφατικά τον Πρόεδρο της Ε.Ε. Ντόναλντ Τουσκ, προβλέπει την απευθείας μετεγκατάσταση ενός Σύριου πρόσφυγα από την Τουρκία σε χώρες της Ε.Ε. για κάθε Σύριο πρόσφυγα που η Τουρκία δέχεται πίσω από την Ελλάδα. Το κρίσιμο ερώτημα όμως είναι αν θα μπορέσει η συμφωνία να εφαρμοστεί στην πράξη και αν θα δεχτούν οι υπόλοιπες χώρες της Ε.Ε. την μετεγκατάσταση επιπλέον προσφύγων. Η απάντηση μάλλον δεν θα είναι πολύ ευχάριστη για τον Πρωθυπουργό.
Πολλές χώρες του βορρά, όπως Σουηδία, Ολλανδία, Αυστρία, έχουν ήδη δεχτεί εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες, με αποτέλεσμα την γιγάντωση των ποσοστών της ακροδεξιάς και δεν επιθυμούν την εγκατάσταση επιπλέον προσφύγων. Η Γαλλία τηρεί σκληρή στάση ελέω των προεδρικών εκλογών του 2017 και της απειλής που ακούει στο όνομα Μαρί Λεπέν, αλλά και της απειλής της ισλαμικής τρομοκρατίας που έζησε τραγικά πριν λίγους μήνες. Η Ισπανία, μετά από χρόνια προβλημάτων με τους Αφρικανούς μετανάστες, το κτίσιμο φρακτών και την βίαιη απομάκρυνση τους από τα σύνορά της, έχει έρθει πλέον σε συμφωνίες με τα εμπλεκόμενα Αφρικανικά κράτη και δεν επιθυμεί πρόσθετη εμπλοκή της στο μεταναστευτικό ζήτημα. Η Ιταλία, αντιμέτωπη με μια έντονη οικονομική κρίση, δεν αποτελεί πλέον ελκυστικό προορισμό για τους μετανάστες, παρά μόνο χώρα διέλευσης, με κίνδυνο της ζωής όσων ταξιδεύουν στις άγριες θάλασσες της Μεσογείου από την Αφρική (γι' αυτό από το 1 εκατομμύριο μεταναστών και προσφύγων που μπήκαν το 2015 στην Ε.Ε., άνω των 800.000 μπήκαν αποκλειστικά από την Ελλάδα).
Οι χώρες του πρώην Ανατολικού μπλοκ είναι αυτές που τηρούν και την σκληρότερη στάση. Σκεφτείτε ότι μιλάμε για χώρες που απέκτησαν την δημοκρατική τους ελευθερία πολύ πρόσφατα και σε αυτές μεγαλύτερη σημασία έχει η ενδυνάμωση της εθνικής τους ενότητας και κυριαρχίας, απαλλαγμένες από τα δεσμά της πρώην ΕΣΣΔ. Αυτός είναι και ο λόγος που δεν επιθυμούν την εγκατάσταση προσφύγων στις χώρες τους, πρόσθετα στο γεγονός ότι οι περισσότερες από αυτές βρίσκονται σε προεκλογικές περιόδους με αυξημένα τα ποσοστά της ακροδεξιάς.
Η μόνη σύμμαχος της Ελλάδας στο προσφυγικό/μεταναστευτικό ζήτημα είναι η Γερμανία και σε ενδεχόμενη αλλαγή στάσης της Μέρκελ, η Ελλάδα θα βρισκόταν απολύτως απομονωμένη και απελπιστικά παγιδευμένη. Ο Πρωθυπουργός έχει εναποθέσει όλες τις ελπίδες του για πολιτική επιβίωση στην Μέρκελ, η οποία κρατά το κλειδί όχι μόνο για το μεταναστευτικό αλλά και για την οικονομική επιβίωση της Ελλάδας.
Ο Αλέξης Τσίπρας φέρεται να έχει δύο εναλλακτικές στρατηγικές σε σχέση με την παραμονή του στην εξουσία:
Η πρώτη είναι η ολοκλήρωση της αξιολόγησης από την τρόικα πριν το Πάσχα, η αναδιάθρωση του χρέους και η στροφή του ΣΥΡΙΖΑ προς την σοσιαλδημοκρατία/κεντροαριστερά(πολύ πρόσφατη η παρουσία του στο Παρίσι για συνάντηση με τους ηγέτες των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών Ολάντ, Ρέντσι, Κόστα, Γκάμπριελ, Κόρμπιν, κλπ.). Όλα αυτά θα συνδυαστούν με έναν ριζικό ανασχηματισμό, όπου θέσεις κλειδιά θα λάβουν και πρόσωπα εκτός ΣΥΡΙΖΑ με μεταρρυθμιστικό και κεντροαριστερό προφίλ και απόσταση από την αριστερή ρητορεία του παλιού ΣΥΡΙΖΑ του 3%.
Το δεύτερο σενάριο, θα εφαρμοστεί αν τα πράγματα δεν πάνε καλά για την Κυβέρνηση και προβλέπει την διενέργεια εκλογών πριν το καλοκαίρι, ώστε ο ΣΥΡΙΖΑ να παραμείνει αξιωματική αντιπολίτευση με ένα ποσοστό άνω του 25% (το οποίο θα πέφτει όσο παραμένει στην εξουσία) και τον Κυριάκο Μητσοτάκη με την καυτή πατάτα στα χέρια.
Εδώ θα ήταν χρήσιμο να κάνουμε μια αναφορά και στις επιπτώσεις του μεταναστευτικού στα εθνικά μας θέματα. Αυτή τη στιγμή η Ελλάδα αποτελεί τη βασική πύλη εισόδου προσφύγων/μεταναστών στην Ε.Ε. Τον ρυθμό εισόδου στην Ελλάδα ελέγχει η Τουρκία και τον ρυθμό εξόδου τα Σκόπια. Πλέον τα σύνορα της Ε.Ε. έχουν μεταφερθεί de facto στα ελληνο-σκοπιανά, ελληνο-αλβανικά και ελληνο-βουλγαρικά σύνορα, όπου έχουν αποστείλει προς ενίσχυση δυνάμεις φύλαξης και κράτη της Ε.Ε.
Η Ελλάδα βρίσκεται εκ των πραγμάτων εκτός Ε.Ε. αυτή τη στιγμή (όσον αφορά τα σύνορά της), με ενδυναμωμένους γεωπολιτικά τους δύο βασικούς αντιπάλους της, Τουρκία και Σκόπια. Ειδικά ως προς την Τουρκία (η οποία είχε ανοίξει πολλαπλά μέτωπα εδώ και αρκετό καιρό με Η.Π.Α., Ρωσία, Ισραήλ, Αίγυπτο, Ιράκ, Συρία, Ιράν) το μεταναστευτικό πρόβλημα της δίνει την ιδανική ευκαιρία να επανέλθει δυναμικά ως σημαίνων παίκτης στην παγκόσμια γεωπολιτική σκακιέρα.
Πριν λίγες μέρες η γαλλική εφημερίδα Le Monde, σε κεντρικό άρθρο της μετά την Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε. της 8ης Μαρτίου, σχολίαζε ότι η επιβίωση της Ευρώπης εξαρτάται από την Τουρκία και ότι «κλείνουμε την πόρτα και δίνουμε ένα ζευγάρι κλειδιά στην Τουρκία, που ξαναγίνεται, κατά κάποιο τρόπο, η Υψηλή Πύλη».
Όντως, η Τουρκία κρατά τα κλειδιά των εξελίξεων και ελέγχει την πολιτική της Ε.Ε. στο μεταναστευτικό ζήτημα. Το γνωρίζει πολύ καλά αυτό, γι' αυτό και ζήτησε πολλαπλά ανταλλάγματα, μεταξύ των οποίων 3 δισ. ευρώ επιπλέον των αρχικών, επανέναρξη των συνομιλιών για ένταξη στην Ε.Ε. (με υποχώρηση της Κύπρου ως προς τα κλειστά κεφάλαια), κατάργηση της βίζας για τους Τούρκους πολίτες. Όσο όμως η Ε.Ε. (και η Ελλάδα ως η πρώτη χώρα υποδοχής) δεν μπορεί να ελέγξει αποτελεσματικά το πρόβλημα, τόσο η θέση της Τουρκίας θα αναβαθμίζεται περαιτέρω.
Το μεγάλο πρόβλημα της Τουρκίας αυτή τη στιγμή όμως είναι οι Κούρδοι και η παρουσία της Ρωσίας στη Συρία. Τα κρυφά ανταλλάγματα που ουσιαστικά ζητά η Τουρκία αφορούν αυτά τα θέματα. Μέσα σε αυτά που ζητά ίσως υπάρχει και η Κύπρος και τα ενεργειακά αποθέματά της στην Μεσόγειο. Το Κυπριακό οδεύει προς λύση χάρη στις προσπάθειες δύο εμπνευσμένων ηγετών (Αναστασιάδης-Ακιντζί) και ίσως η Τουρκία δεν επιθυμεί την ολοκλήρωση μιας συμφωνίας που δεν ελέγχει πλήρως. Η Ελλάδα είναι απούσα από τις εξελίξεις στο Κυπριακό ζήτημα και αδυνατεί να επηρεάσει τις αποφάσεις. Η Κύπρος απαλλαγμένη από το δικό της μνημόνιο και διαθέτοντας ένα στιβαρό, ενωμένο και υπεύθυνο πολιτικό σύστημα (σε αντίθεση με την Ελλάδα) θα χειριστεί μόνη της τα ζητήματά της υπερασπιζόμενη αποτελεσματικά τα ζωτικά της συμφέροντα.
Η Ελλάδα ας προσπαθήσει τουλάχιστον να ελέγξει τα δικά της προβλήματα, με το στόλο του ΝΑΤΟ να πλέει ανοιχτά των ελληνικών νησιών, την Τουρκία να αναβαθμίζεται διαρκώς και να αμφισβητεί την κυριαρχία της Ελλάδας στο Αιγαίο και νέες γκρίζες ζώνες να προστίθενται συνεχώς στην αντιπαράθεση μαζί της.
Είναι πολύ εύκολο αυτή η κρίση αν δεν προσεχτεί, να μετατραπεί από μεταναστευτική σε εθνική κι αυτό πρέπει να το γνωρίζουν καλά όλοι αυτοί που τόσο χαλαρά προσεγγίζουν το θέμα, αναμένοντας να κουραστούν οι πρόσφυγες μέσα στις λάσπες της Ειδομένης και να γυρίσουν πίσω αυτοβούλως. Μέχρι τέλος Μαρτίου οι πρόσφυγες/μετανάστες στην Ελλάδα αναμένεται να έχουν φτάσει τις 100.000 και ως το καλοκαίρι (με βελτιωμένο τον καιρό) ίσως προσεγγίσουν τις 300.000. Ας προσεύχονται οι κυβερνώντες να μην αλλάξει γνώμη η Μέρκελ ή μη χάσει την εξουσία από κάποιον πολιτικό της αντίπαλο, διότι τότε θα είναι ραγδαία και άμεση και η δική τους πολιτική αποκαθήλωση. Αυτών που βαρύγδουπα κάποτε δήλωναν «αντι-μερκελιστές».
Πόσο ειρωνική μπορεί να γίνει η ζωή κάποιες φορές....