Τους τελευταίους μήνες το ακριτικό χωριό της Ειδομένης έχει βρεθεί στο προσκήνιο των διεθνών μέσων ενημέρωσης. Μετά το κλείσιμο των συνόρων πάνω από 10.000 άτομα βρίσκονται στοιβαγμένα στον καταυλισμό και τα περίχωρα.
Η βροχή έχει μετατρέψει την περιοχή σε ένα τεράστιο έλος, κάνοντας τη καθημερινότητα των ανθρώπων ανυπόφορη. Λόγω της έλλειψης καθαρού νερού, του πολύ χαμηλού επιπέδου υγιεινής και των κακών καιρικών συνθηκών των προηγούμενων μηνών, δεκάδες παιδιά έχουν διακομισθεί στα τοπικά νοσοκομεία με γαστρεντερίτιδες και διάρροιες.
Δεν ήταν η πρώτη φορά που βρισκόμουν στην Ειδομένη αλλά αυτή τη φορά δε μπορούσα να καταλάβω πως αυτοί οι άνθρωποι επιβιώνουν κάτω από τόσο άθλιες συνθήκες.
Είδα ανθρώπους να διαπληκτίζονται για ένα κομμάτι ξύλου που θα τους κρατήσει ζεστούς το βράδυ ή θα τους προσφέρει ένα πιάτο ζεστό φαγητό. Άλλοι περίμεναν υπομονετικά για ώρες στην ουρά για ένα σάντουιτς και ένα χυμό, ενώ τα παιδιά έπαιζαν μεσ' τις λάσπες και τα σκουπίδια.
Πρώτα άρχισα να κουβεντιάζω με μια μητέρα 4 παιδιών από το Ιράκ. Όπως μου είπε ταξίδεψε από το Ιράκ με τον σύζυγο της και τα 4 παιδιά τους εκ των οποίων το ένα είναι 8 μηνών.
Απογοητευμένη μου είπε ότι το φαγητό στην Ελλάδα είναι πολύ ακριβό για μια οικογένεια 6 ατόμων και λόγω του μωρού δε μπορεί να περιμένει στην ουρά του φαγητού για ώρες. «Πηγαίνουμε στο σούπερ μάρκετ, αγοράζουμε μια σακούλα ρύζι και το βράζουμε στη φωτιά, δε μπορούμε να αγοράζουμε σάντουιτς κάθε μέρα, κοντεύουμε να ξεμείνουμε απο χρήματα».
«Το μωρό τι τρώει;» την ρώτησα διστακτικά. Χωρίς να απαντήσει μπαίνει στη σκηνή και πιάνει στα χέρια της μια συσκευασία γάλακτος σε σκόνη που αγόρασε μερικές μέρες πριν απο ένα μίνι μάρκετ της περιοχής. «Δες, 14 ευρώ κανει το γάλα του μωρού, είναι πανάκριβο». «Και πώς αποστειρώνεις το μπουκάλι;», τη ρώτησα. Μου δείχνει μια μεταλλική τσαγιέρα πάνω στη φωτια και μου εξηγεί πως βράζει νερό και βάζει το μπουκάλι μέσα για να αποστειρωθεί.
Η τσαγιέρα που χρησιμοποιείται για την αποστείρωση του μπιμπερό. Anna Pantelia / Save the Children
Η ώρα πέρασε και εγώ συνέχισα να περιφέρομαι στον καταυλισμό με τη φωτογραφική μηχανή στο χέρι. Ξαφνικά βλέπω έναν άνδρα να μου κάνει νόημα να πλησιάσω. Υπέθεσα οτι θα θέλει να εκφράσει τη γνώμη του για την κατάσταση, όλα αυ΄τα, δεν είπε τίποτα, απλά έδειχνε επίμονα με το δάχτυλο του ένα χαρτόκουτο που βρισκόταν δίπλα του. Πλησίασα το χαρτόκουτο και έκπληκτη είδα ένα μωρό να κάθεται μέσα μαζί με τα παιχνίδια του, μερικά πορτοκάλια και 2 μπουκάλια γάλα.
Ένα μωρό απο το Ιράκ κάθεται μέσα σε ένα χαρτόκουτο μαζί με τα παιχνίδια της, μερικά πορτοκάλια και δύο μπουκάλια γάλα. Anna Pantelia/Save the Children
Όταν γύρισα στο γραφείο έσπευσα να δείξω τη φωτογραφία στη συνεργάτιδα μου,τη Barbara Bale, η οποία είναι σύμβουλος διατροφής στο Save the Children. Μου μίλησε για τις εποχές που πολλές μητέρες χρησιμοποιούσαν ράφια ή συρτάρια αντί για κούνιες μωρού. Μου εξήγησε επίσης οτι το χαρτόκουτο ήταν μια πραγματικά καλή ιδέα ώστε να μείνει το μωρό μακριά από ακαθαρσίες και λάσπες. Αυτό που τράβηξε τη προσοχή της Barbara ήταν τα μπουκάλια με το γάλα.
Όπως σωστά υπογράμμισε, κάτω από τόσο δύσκολες συνθήκες που η πρόσβαση σε καθαρό νερό είναι περιορισμένη και η έλλειψη της απαιτούμενης καθαριότητας του χώρου παρασκευής και συντήρησης του βρεφικού γάλακτος είναι έντονη, η χρήση του μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα υγείας στα μωρά. Αντιθέτως, ο θηλασμός παρέχει τα αντισώματα που το μωρό χρειάζεται, ώστε να μπορεί να αντιμετωπίσει τα διαφορετικά μικρόβια και μολύνσεις του περιβάλλοντος και φυσικά χωρίς κανένα οικονομικό κόστος.
Η Barbara μου μίλησε, επίσης, για τους μύθους που αφορούν τον θηλασμό κάτω απο δυσμενείς συνθήκες, όπως για παράδειγμα οτι το άγχος μπορεί να διακόψει τη γαλουχία. Στην πραγματικότητα το άγχος μπορεί να μειώσει προσωρινά τη ροή του γάλακτος, αλλά η γαλουχία δεν σταματά. Αξίζει να σημειωθεί οτι ο θηλασμός μπορεί να λειτουργήσει αγχολυτικά για τη μητέρα λόγω των ορμονών που εκκρίνονται.
Στη Save the Children ο πρωταρχικός μας στόχος είναι να προστατεύσουμε, να προάγουμε και να υποστηρίξουμε τον θηλασμό ως τον ασφαλέστερο και υγιέστερο τρόπο ανάπτυξης του μωρού σε αντίξοες συνθήκες, όπως αυτές της προσφυγικής κρίσης. Φυσικά, για τις μητέρες που διανύουν εκατοντάδες χιλιόμετρα, ταξιδεύοντας κάτω απο αντίξοες συνθήκες από την Ασία και τη Μέση Ανατολή στη Ευρώπη μπορεί να μην είναι εύκολο να θηλάσουν. Γι'αυτόν τον λόγο παρέχουμε σε αυτές τις μητέρες ειδικά διαμορφωμένους χώρους, τα "Mother and Baby Areas", όπου μπορούν να χαλαρώσουν και να θηλάσουν το μωρό τους με ασφάλεια και ηρεμία. Οι σύμβουλοι διατροφής της Save the Children παρέχουν όχι μόνο πληροφορίες σχετικά με τις διάφορες μεθόδους σίτισης του παιδιού και θηλασμού αλλά και ψυχολογική υποστήριξη. Για όσες μητέρες δεν θέλουν να θηλάσουν το μωρό τους παρέχουμε έτοιμα υποκατάστατα γάλακτος που είναι παρασκευασμένα και αποστειρωμένα με ασφαλή τρόπο. Αυτοί οι φιλικοί για τις μητέρες χώροι υπάρχουν σε καταυλισμούς της Λέσβου και της Λέρου. Παράλληλα εργαζόμαστε για να παρέχουμε τις ίδιες υπηρεσίες και στους καταυλισμούς της Αθήνας και της βόρειας Ελλάδας.
H Maryam* ήρθε απο το Αφγανιστάν ήρθε στο φιλικό προς τις μητέρες χώρο μας στη Λέσβο ώστε να συμβουλευτεί τους ειδικούς σε θέματα θηλασμού για τον καλύτερο τρόπο σίτισης του 8 μηνών μωρου της. Η Maryam* έφυγε απο το Αφγανιστάν λόγο της βίας που απικρατούσε. Τώρα ταξιδευει μόνη της με τα 5 παιδιά της. Anna Pantelia/Save the Children
Για όλους τους παραπάνω λόγους υποστηρίζουμε ότι τα μωρά έως έξι μηνών πρέπει αποκλειστικά να θηλάζουν, πράγμα που μπορεί να συνεχιστεί ως τα 2 χρόνια.
Πάρα ταύτα, μετά τους 6 μήνες το μωρό πρέπει να αρχίσει να τρέφεται και με άλλες τροφές πέραν του γάλακτος, γι' αυτό βοηθάμε τις μητέρες να παρέχουν το κατάλληλο φαγητό για τα μωρά τους. Η κάθε μητέρα ξεχωριστά αξιολογείται για να της παρασχεθεί η βοήθεια που χρειάζεται. Σεβόμαστε πλήρως τις γυναίκες που δεν επιθυμούν να θηλάσουν και παρέχουμε τα κατάλληλα υποκατάστατα βάσει
διεθνών προτύπων.
Η πολύχρονη εμπειρία μας στην προστασία των παιδιών, μας έχει δείξει ότι σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης έχουμε δει ότι οι ανεξέλεγκτες δωρεές και διανομές βρεφικών γαλάτων του εμπορίου μπορεί να θέσουν σε κίνδυνο την υγεία των παιδιών και των βρεφών.
* Τα ονόματα έχουν αλλαχτεί για τη προστασία της ταυτότητας των ανθρώπων.