Περίπου 4 εκατ. νέα περιστατικά καρκίνου αναμένονται στην Ευρώπη ως το 2025, αύξηση περίπου 16% έναντι των 3,4 εκατ. που διαγνώσθηκαν το 2012.
Τα στοιχεία προκύπτουν από έρευνα της HERO (Health Economics in Radiation Oncology) που πραγματοποιήθηκε από την Ευρωπαϊκή Εταιρεία Ακτινοθεραπείας και Ογκολογίας. Η σωστή διατροφή και η άσκηση έχουν πολλαπλά οφέλη για την υγεία και μπορούν να συμβάλουν σημαντικά στην πρόληψη του καρκίνου.
Σύμφωνα με ορισμένες μελέτες, το 60% όλων των περιπτώσεων καρκίνου οφείλεται σε λάθος διατροφή, όπως αναφέρει το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τον Καρκίνο. Ιδιαίτερα στις αναπτυγμένες χώρες, το κυρίαρχο διατροφικό πρότυπο με τις μεγάλες ποσότητες σε κρέας, λευκό αλεύρι και ζάχαρη αυξάνει τον κίνδυνο για αρκετές μορφές καρκίνου.
Το Βρετανικό Ινστιτούτο για τη μελέτη του καρκίνου, προειδοποιεί ότι ένα στα δέκα περιστατικά της νόσου μπορούν να προληφθούν μέσω της διατροφής, επισήμανση που δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητη. Επιπλέον, η παχυσαρκία έχει εξελιχθεί σε επιδημία στο δυτικό κόσμο, όχι μόνο λόγω ποσότητας και ποιότητας τροφής που καταναλώνουμε, άλλα κυρίως λόγω τρόπου ζωής.
Οι διατροφικές συστάσεις για την πρόληψη του καρκίνου αφορούν μικρές αλλαγές στις καθημερινές μας διατροφικές επιλογές. Από όσα τρόφιμα και θρεπτικά συστατικά έχουν μπει στο μικροσκόπιο των επιστημόνων, κάποια ξεχωρίζουν για την προστατευτική τους δράση απέναντι στον καρκίνο.
Τα φυτοχημικά είναι ουσίες που βρίσκονται σε πολύ μικρές συγκεντρώσεις σε συγκεκριμένα τρόφιμα, φαίνεται ότι έχουν αντιοξειδωτική δράση και ότι μειώνουν τον κίνδυνο καρκινογένεσης μέσω άλλων μηχανισμών. Από τα πιο γνωστά φυτοχημικά είναι οι ανθοκυανιδίνες, που περιέχονται κυρίως στα μούρα, π.χ. φράουλες, βατόμουρα και κράνμπερι. Δεν θα μπορούσαμε να παραλείψουμε το λυκοπένιο, που περιέχεται στη ντομάτα, και φαίνεται ότι προστατεύει τα κύτταρα από βλάβες που ενδεχομένως οδηγούν στη δημιουργία καρκινικών κυττάρων. Είναι από τα λίγα θρεπτικά συστατικά που προτιμάται να προσλαμβάνεται από μαγειρεμένα φαγητά, καθώς έτσι ενισχύεται η απορρόφησή του. Καλές πηγές λυκοπενίου είναι, επίσης, το καρπούζι, το ροζ γκρέιπφρουτ και οι κόκκινες πιπεριές.
Τα φλαβονοειδή που περιέχονται σε τροφές, όπως πορτοκάλια, γκρέιπφρουτ, μήλα, σταφύλια, φασόλια, πράσινο τσάι και κρασί, φαίνεται, επίσης, να έχουν προστατευτική δράση έναντι της καρκινογένεσης.
Σύμφωνα με τις δημοσιεύσεις της American Cancer Society, πολύ σημαντικό ρόλο σε μία διατροφή που προστατεύει από τον καρκίνο έχουν και οι αντιοξειδωτικές βιταμίνες. Η πιο γνωστή και ισχυρή είναι η βιταμίνη C, που υπάρχει σε επαρκείς ποσότητες σε πορτοκάλια, πιπεριές, φράουλες, ακτινίδια και μπρόκολο. Αντιοξειδωτική είναι και η βιταμίνη Ε, καλύτερη πηγή της οποίας είναι το ελαιόλαδο. Περιέχεται ακόμη σε ξηρούς καρπούς, όπως αμύγδαλα, ηλιόσπορος, φουντούκια και φιστίκια. Η βιταμίνη Ε είναι λιποδιαλυτή, για αυτό και αποθηκεύεται στον οργανισμό, συγκριτικά με τη βιταμίνη C, που δεν αποθηκεύεται και είναι απαραίτητη η καθημερινή κατανάλωσή της. Σε κάθε περίπτωση ενδείκνυται να προσλαμβάνουμε τις βιταμίνες από τα φυσικά τρόφιμα και όχι συμπληρωματικά, καθώς έτσι λαμβάνουμε και άλλα σημαντικά συστατικά.
Αντίστοιχα σημαντική είναι η β-καροτίνη, πρόδρομη ουσία της βιταμίνης Α. Η β-καροτίνη ενισχύει τα λευκά αιμοσφαίρια, που συμβάλλουν στη μείωση του οξειδωτικού στρες και μέσω αυτού του μηχανισμού περιορίζουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου. Παρόλο που υπάρχουν αρκετά επιστημονικά δεδομένα που αναδεικνύουν τον ρόλο της β-καροτίνης στην πρόληψη του καρκίνου, δεν συνιστάται η χορήγηση συμπληρώματος. Καλές πηγές της είναι τα καρότα, πιπεριές, σπανάκι, βερίκοκα, μπρόκολο, αρακάς και γλυκοπατάτες.
Τα ιχνοστοιχεία, όπως το σελήνιο, έχουν επίσης, προστατευτικό ρόλο έναντι του καρκίνου. Μια ανασκόπηση που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Journal of the National Cancer Institute, αναφέρει ότι η επαρκής πρόσληψη σεληνίου μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου, αλλά συστήνει να μην χορηγείται συμπληρωματικά, καθώς δεν υπάρχουν επαρκή επιστημονικά δεδομένα που να επιτρέπουν τέτοια σύσταση. Την ίδια οδηγία δίνει και η American Cancer Society. Εξαιρετικές πηγές σεληνίου είναι τα καρύδια Βραζιλίας, φιστίκια, χοιρινό, μοσχάρι, κοτόπουλο, θαλασσινά, αθερίνα και άλλα ψάρια, το κακάο, το σουσάμι και τα προϊόντα του.
Τα ολικής άλεσης σιτηρά είναι πλούσια σε φυτικές ίνες και λιγνάνες. Οι λιγνάνες έχουν αντιοξειδωτική δράση και συνδέονται με μείωση του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου του μαστού, ενώ η επαρκής πρόσληψη φυτικών ινών συνδέεται κυρίως με μείωση του κινδύνου εμφάνισης του παχέος εντέρου.
Ας μην ξεχνάμε όμως και τον πολύ σημαντικό ρόλο της άσκησης. Όταν αναφερόμαστε στην πρόληψη του καρκίνου, η καθιστική ζωή και η παχυσαρκία αποτελούν βασικούς παράγοντες επικινδυνότητας. Η σωματική δραστηριότητα, έστω και σε μέτριες δόσεις, μπορεί να μας προστατεύσει από τον καρκίνο όταν μπαίνει στο πρόγραμμά μας καθημερινά. Μισή ώρα μέτριας έντασης άσκησης καθημερινά -σε συνδυασμό με υγιεινή διατροφή- μειώνουν τις πιθανότητες εμφάνισης καρκίνου και άλλων σοβαρών προβλημάτων υγείας.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το Αμερικανικό Ινστιτούτο για την Έρευνα του Καρκίνου, η τακτική σωματική δραστηριότητα συνδέεται με την πρόληψη του καρκίνου του παχέος εντέρου, καθώς και με τη μείωση πιθανότητας εμφάνισης καρκίνου του μαστού και του ενδομητρίου σε γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση. Επίσης, υπάρχουν περιορισμένα, αλλά ενδεικτικά στοιχεία, ότι μειώνει τον κίνδυνο του καρκίνου του πνεύμονα, του παγκρέατος και του μαστού σε γυναίκες που δεν έχουν περάσει στην εμμηνόπαυση.
Συμπερασματικά, μια διατροφή πλούσια σε λαχανικά, φρούτα, ξηρούς καρπούς, όσπρια, πουλερικά, ψάρια και ολικής άλεσης σιτηρά, σε συνδυασμό με μέτριας έντασης άσκηση σε καθημερινή βάση, μπορεί να είναι η καλύτερη επένδυση για την υγεία και ευεξία μας.
Τα παραπάνω στοιχεία έχουν συλλεχθεί από διατροφολόγους και ιατρούς εθελοντές συνεργάτες του I LIVE FOR ME.