Πριν από δύο χιλιετίες περίπου, σε μια επαρχία της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, καταδικάστηκε σε σταυρικό θάνατο ένας αντισυμβατικός, περιπλανώμενος ραβίνος, που οι συμπατριώτες του θεωρούσαν αιρετικό και οι ρωμαϊκές δυνάμεις πηγή προβλημάτων. Τρεις μέρες μετά την εκτέλεση, οι μαθήτριές του βρήκαν τον τάφο του αγαπημένου δασκάλου τους αδειανό. Η είδηση της ανάστασής του επιβεβαιώθηκε από την εμφάνιση του ίδιου στους στενούς μαθητές, οι οποίοι ανέλαβαν να διαδώσουν το χαρμόσυνο μήνυμα της σωτηρίας σε όλο τον τότε γνωστό κόσμο. Παρά τις αντιξοότητες ή και τους διωγμούς που υπέστησαν οι ίδιοι και τα μέλη των κοινοτήτων που ίδρυσαν στα όρια μιας καχύποπτης και εχθρικής πολιτικής εξουσίας, ο σπόρος της πίστης ρίζωσε και κάρπισε πάνω σε ένα ιστορικό έδαφος, λασπωμένο από το αίμα των μαρτύρων, που ακολουθούσαν το παράδειγμα του σταυρωμένου Χριστού.
Ο σταυρός από φονικό όργανο μιας επώδυνης και ατιμωτικής εκτέλεσης μεταμορφώθηκε σε σύμβολο της χριστιανικής πίστης και εμπειρίας που μονίμως παραπέμπει και ανατρέχει σε αυτό το κομβικό ιστορικό δεδομένο. Μέσα από την εμπειρική και συλλογική πρόσληψη των Παθών και της Ανάστασης του Χριστού εκ μέρους της Εκκλησίας, το Πάσχα εξακολουθεί να είναι ένα πέρασμα, μια διάβαση, όπως το εβραϊκό που αποτελεί ανάμνηση της οδυνηρής και απελευθερωτικής συνάμα διάβασης της ερήμου, από τη δουλεία στους Αιγυπτίους στη Γη της Επαγγελίας. Το νέο χριστοκεντρικό νόημα αυτού του περάσματος είναι υπαρξιακό. Το Πάσχα που εγκαινιάζει ο Χριστός και γιορτάζεται κάθε χρόνο κορυφώνοντας την αργόσυρτη περίοδο της Σαρακοστής, περίοδο περισυλλογής και πνευματικής εγρήγορσης, είναι η υπέρβαση ή μάλλον η κατεδάφιση των εσωτερικών και εξωτερικών, ψυχοσυναισθηματικών και κοινωνικών, πολιτισμικών ή ακόμη και θρησκευτικών δεσμεύσεων που ορίζουν και περιορίζουν το γεγονός της ύπαρξης και της συνύπαρξης. Ο Χριστός σκαρφαλώνει εκούσια στον σταυρό και απλώνει τα τρυπημένα, ματωμένα χέρια του καλώντας όλους τους ανθρώπους να ενωθούν μαζί του και μεταξύ τους μέσα σε μια θεόρατη αγκαλιά, που γίνεται γιορτή ενότητας και αγάπης. Και για να ολοκληρώσει την ενότητα ανάμεσα στο φωτεινό εδώ και στο σκοτεινό εκεί της αντίπερα όχθης εισέρχεται εκούσια στον «Άδη», που σύμφωνα με το κοσμοείδωλο της εποχής συμβόλιζε την παγερή επικράτεια του θανάτου, που τρέφεται από το ρίγος του υπαρξιακού φόβου: του φόβου της οριστικής απώλειας και του ατομικού αφανισμού.
Ο Χριστός σκαρφαλώνει εκούσια στον σταυρό και απλώνει τα τρυπημένα, ματωμένα χέρια του καλώντας όλους τους ανθρώπους να ενωθούν μαζί του και μεταξύ τους μέσα σε μια θεόρατη αγκαλιά, που γίνεται γιορτή ενότητας και αγάπης.
Όμως το χριστιανικό Πάσχα ως διάβαση δεν είναι μόνο ή τόσο ένα ιστορικό δεδομένο και η γιορτινή του ανάμνηση. Είναι και διαρκές πνευματικό ζητούμενο για κάθε άνθρωπο, κάθε τόπου και κάθε εποχής. Γιατί, όπως έχει εύστοχα επισημανθεί «...ο Θεός έχει νικήσει τον θάνατο παντού, αλλά στην καρδιά του ανθρώπου ο θάνατος πρέπει να νικηθεί από τον ίδιο τον άνθρωπο» (Antony Bloom). Πράγματι, τα όρια και οι δεσμεύσεις ορθώνονται ξανά όταν ο άνθρωπος αρνείται να διανύσει και ο ίδιος τον δρόμο της σταυρικής αγάπης και της αυτοθυσίας του Θεανθρώπου. Διότι, όπως της Ανάστασης του Χριστού προηγείται το Πάθος, έτσι και η συνανάσταση του ανθρώπου προϋποθέτει ένα είδος θεληματικής σταύρωσης. Αυτή η συμβολική αλλά εξίσου επώδυνη σταύρωση σημαίνει την υπέρβαση της τυφλής εγωκεντρικότητας και του βουλιμικού ναρκισσισμού που εκβάλλει στην εργαλειακή αντιμετώπιση των άλλων και της κτίσης. Σημαίνει την υπέρβαση των ενστικτικών φόβων ή των συλλογικών αγκυλώσεων απέναντι στους άλλους και κυρίως απέναντι στους φτωχούς, τους ασθενείς, και τους κοινωνικά απόβλητους, που παροντοποιούν σε κάθε εποχή τον ίδιο τον Χριστό. Κι ακόμη σημαίνει την εγκατάλειψη της βολικής και ευρέως διαδεδομένης σε θρησκευτικά περιβάλλοντα ψευδαίσθησης ότι η σωτηρία είναι μια ατομική υπόθεση, που εξαρτάται από το πλήθος των αρετών και των ασκητικών επιδόσεων του πιστού.
Εντέλει, το Πάσχα εκτός από ανάμνηση αποτελεί μια -ιδιαίτερα επιτακτική σήμερα- πρόσκληση στον άνθρωπο να συσταυρωθεί και να συναναστηθεί με τον πλησίον του -όσο κοντινός ή μακρινός κι αν είναι αυτός από άποψη εθνική, πολιτισμική ή και θρησκευτική. Δηλαδή να συμμεριστεί εκούσια τα παθήματα και τον πόνο, να κατηφορίσει στη σκοτεινή κόλαση του άλλου για να διαλύσει το σκότος της με το φως της αγάπης και της ενότητας.