O Αλί είναι οκτώ χρονών. Ξεκίνησε το ταξίδι προς την Ευρώπη μαζί με τους γονείς του από το Αφγανιστάν. Η οικογένεια χωρίστηκε στα σύνορα Ιράν - Πακιστάν και ο Αλί συνέχισε μόνος του το ταξίδι γεμάτο κινδύνους και δυσκολίες.
Ο Αλί είναι ένας από τους πραγματικούς υπερ-ήρωες της προσφυγικής κρίσης. Ένα από τα χιλιάδες παιδιά που ταξιδεύουν μόνα τους εν μέσω της μεγαλύτερης μετακίνησης πληθυσμών που έχει ζήσει η ανθρωπότητα από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Ο Αλί υπήρξε τυχερός και κατάφερε να βρει τη μητέρα του τον περασμένο Σεπτέμβριο. Δυστυχώς αυτό δεν συμβαίνει με την πλειοψηφία των ασυνόδευτων ανηλίκων.
Τα ασυνόδευτα παιδιά αποτελούν την πιο ευάλωτη ομάδα των προσφύγων και μεταναστών. Οι λόγοι που ταξιδεύουν μόνα τους είναι πολλοί. Πολλά-συνήθως τα μικρότερα σε ηλικία- έχασαν τους γονείς στο δρόμο, άλλα απέδρασαν από εμπόλεμες ζώνες, διωγμούς και καταστάσεις μεγάλης φτώχειας. Όλα αναζητούν απεγνωσμένα ένα καλύτερο μέλλον.
Ακολουθούν διαδρομές που τρομάζουν ακόμα και τον πιο γενναίο ενήλικα. Ταξιδεύοντας μόνα και απροστάτευτα είναι εκτεθειμένα σε κάθε λογής κινδύνους: κακοποίηση, σεξουαλική εκμετάλλευση, εμπόριο οργάνων.
Αυτό που τους περιμένει με την άφιξή τους στην Ευρώπη είναι τα κλειστά σύνορα στην χώρα μας. Τα παιδιά εγκλωβίζονται εδώ. Όμως η Ελλάδα αντιμετωπίζει εδώ και εφτά χρόνια τεράστια οικονομικά προβλήματα με αποτέλεσμα να υπάρχει σοβαρή έλλειψη των απαραίτητων ξενώνων και δομών κοινωνικής πρόνοιας, όπου τα παιδιά θα μπορούσαν να φιλοξενηθούν και να έχουν την απαραίτητη προστασία και φροντίδα.
Περισσότεροι από 1.015.000 πρόσφυγες και μετανάστες έχουν φτάσει στην Ελλάδα από το 2015. Πάνω από 4.861 άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους στα νερά της Μεσογείου τον περασμένο χρόνο. Ο όρος «μεταναστευτική» ή «προσφυγική» κρίση δεν επαρκεί για να αποδώσει την πραγματικότητα της τραγωδίας αυτών των ανθρώπων. Το 40% αυτών που κατάφεραν να φτάσουν είναι παιδιά. Χωρίς να μπορούμε να ξέρουμε ακριβώς τον αριθμό αυτών που έφτασαν στην Ευρώπη μόνα τους.
Σύμφωνα με πρόσφατες ανακοινώσεις της Eurostat 90.000 ασυνόδευτοι ανήλικοι έκαναν αίτηση ασύλου στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2015 και το 13% από αυτούς είναι παιδιά μικρότερα των 14 ετών. Σύμφωνα με σχετικές έρευνες, όλα αυτά τα παιδιά είτε υπήρξαν θύματα βίας είτε ήταν μάρτυρες περιστατικών βίας. Σύμφωνα με τις τελευταίες δηλώσεις του διευθυντή της EUROPOL 10.000 ασυνόδευτοι ανήλικοι που εισήλθαν στην Ευρώπη τον τελευταίο χρόνο, αγνοούνται. Και αυτός ο αριθμός δεν εκφράζει το σύνολο της πραγματικότητας καθώς αποτυπώνει μόνο τα παιδιά που έχουν καταγραφεί από τις αρχές. Πόσα από αυτά τα παιδιά έχουν πέσει στα δίκτυα κυκλωμάτων του οργανωμένου εγκλήματος;
Σύμφωνα με τις ελληνικές αρχές έχουν καταγραφεί μόνο 2.248 ασυνόδευτοι ανήλικοι το 2015. Σύμφωνα όμως με τις αρχές των Σκοπίων 18.100 καταγράφηκαν επισήμως μόνο από τον Ιούνιο μέχρι το τέλος του 2015. Δεδομένου ότι το 90% των προσφυγικών ροών διέρχεται από την Ελλάδα η απόκλιση αυτή δείχνει τον μεγάλο αριθμό των παιδιών που ταξιδεύουν «αόρατα».
Ενώ μετά τη συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας σημειώθηκε μεγάλη μείωση των γενικών προσφυγικών ροών προς την Ελλάδα μέσω των ελληνικών νησιών, ο αριθμός των ασυνόδευτων ανηλίκων που φτάνει στην Ελλάδα έχει αυξηθεί.
Στους τέσσερις πρώτους μήνες της φετινής χρονιάς 1.530 ασυνόδευτα παιδιά έχουν καταγραφεί στην Ελλάδα. Ο αριθμός αυτός είναι 4 φορές μεγαλύτερος από την αντίστοιχη περίοδο του περασμένου έτους.
Μετά το κλείσιμο των συνόρων τα παιδιά έχουν εγκλωβιστεί στην Ελλάδα. Όλοι οι ξενώνες φιλοξενίας είναι πλήρεις και δεν μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες που προκύπτουν.
Το αποτέλεσμα είναι ότι 420 ασυνόδευτοι ανήλικοι δεν έχουν στεγαστεί και χρειάζονται επειγόντως την απαραίτητη προστασία και υποστήριξη. Τα παιδιά αυτά βρίσκονται διάσπαρτα στο λιμάνι του Πειραιά, σε camps, στα hotspots, σε αστυνομικά τμήματα και στο Κέντρο κράτησης της Αμυγδαλέζας. Τα περισσότερα βιώνουν συνθήκες κράτησης, ενώ πολλά από αυτά έχουν ήδη πέσει στα χέρια κυκλωμάτων πορνείας στο κέντρο της Αθήνας.
Η ανάγκη στέγασης και προστασίας αυτών των παιδιών είναι επείγουσα.
Γνώρισα τον Αλί μαζί με άλλα 100 ασυνόδευτα παιδιά στο hotspot της Λέσβου (κέντρο υποδοχής μεταναστών και προσφύγων). Κατά τη διάρκεια της διαμονής τους στο κέντρο ζουν σε πλαστικά κοντέινερ, σε χώρους περιορισμένους, περικυκλωμένους με συρματοπλέγματα.
Η ομάδα μας στο Ίδρυμα Μποδοσάκη έχει επισκεφθεί επανειλημμένα πολλά από τα σημεία στην Ελλάδα που βρίσκονται αυτά τα παιδιά.
Σε συνέχεια πολλαπλών καταγραφών των αναγκών, χαρτογράφησης, ελέγχου και αξιολόγησης όλων των σχετικών δράσεων μη κυβερνητικών οργανώσεων στο πεδίο, συνεχούς επικοινωνίας με τα παιδιά και το προσωπικό των οργανώσεων, εντοπίσαμε ένα ανησυχητικό κενό σε σχέση με τη στέγαση, την προστασία, την υποστήριξη και τη φροντίδα των ασυνόδευτων ανηλίκων στην Ελλάδα.
Αποφασίσαμε ότι πρέπει να δράσουμε και προσπαθήσαμε να βρούμε τις πιο αποτελεσματικές λύσεις. Αναπτύξαμε συνεργασία με οργανώσεις που διακρίνονται για την αξιοπιστία τους και υποστηρίζουν ενεργά τα ανήλικα παιδιά στα σημεία εισόδου (Λέσβο, Σάμο, Χίο, Κω, Λέρο, Ορεστιάδα), στο σημείο εξόδου στην Ειδομένη και στην Αθήνα όπου οι ανάγκες έχουν αυξηθεί μετά το κλείσιμο των συνόρων.
Για το σκοπό αυτό υλοποιούμε το Πρώτο Θεματικό Πρόγραμμα για τα ασυνόδευτα παιδιά πρόσφυγες Giving for Greece.
Στόχος μας είναι η συγκέντρωση πόρων από όλο τον κόσμο για τη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου συστήματος προστασίας και υποστήριξης για το κάθε παιδί από την είσοδό του στην Ελλάδα μέχρι την εξασφάλιση μόνιμης και ασφαλούς κατοικίας με τις απαραίτητες υπηρεσίες.
Η αποφυγή αλληλοεπικαλύψεων, η διαφανής και αποτελεσματική κατανομή των υπαρχόντων πόρων είναι αναγκαία προϋπόθεση.
Οι δωρεές που θα συγκεντρωθούν θα χρηματοδοτήσουν ένα ολοκληρωμένο δίκτυο υπηρεσιών στέγασης, σίτισης, ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, ψυχολογικής υποστήριξης, επιτροπείας, νομικής υποστήριξης και συνοδείας των παιδιών στα κατάλληλα καταλύματα .
Το πρόγραμμα έχει σχεδιαστεί έτσι ώστε να παρακολουθεί πώς διαμορφώνονται οι ανάγκες στο πεδίο και να ανταποκρίνεται αμέσως.
Επιδιώκουμε να δώσουμε φωνή σε παιδιά όπως ο Αλί και να συγκεντρώσουμε πόρους για να προσφέρουμε τις απαραίτητες υπηρεσίες προστασίας, υποστήριξης, ασφάλειας και ευημερίας αυτών των παιδιών τόσο στο άμεσο μέλλον όσο και μακροπρόθεσμα.
Και κυρίως, να τα βοηθήσουμε να γίνουν παιδιά, κάτι που θα πρέπει να αποτελεί αδιαπραγμάτευτο δικαίωμά τους.