Πόσα παιχνίδια έχουν τα παιδιά σας; Ένα κουτί; Δύο; Ένα ολόκληρο δωμάτιο μήπως; Οι περισσότεροι γονείς θέλουμε να προσφέρουμε ό,τι καλύτερο στα παιδιά μας, κι αυτή η φιλοσοφία συμπεριλαμβάνει και τα παιχνίδια. Μήπως όμως, γεμίζοντας τα σπίτια μας με παιχνίδια, τελικά κλέβουμε από τα παιδιά μας τη δυνατότητα να παίζουν;
Μπορεί το να πετάξουμε ή να δωρίσουμε όλα τα παιχνίδια των παιδιών μας να μην είναι λύση, αλλά μειώνοντας τον αριθμό και δίνοντας λίγο παραπάνω προσοχή στην ποιότητα μπορούμε να βοηθήσουμε τα παιδιά μας, την τσέπη μας και το περιβάλλον. Να μερικοί λόγοι, λοιπόν, για να βάλουμε στο σπίτι μας λιγότερα παιχνίδια.
1. Εξοικονόμηση χρημάτων
Στην Ελλάδα διαθέτουμε γύρω στα $170 ετησίως ανά παιδί (αριθμός σχετικά χαμηλός για την Ευρώπη, αν συγκρίνουμε με το Hνωμένο Βασίλειο στα $438 και τη Γαλλία στα $350 αντίστοιχα). Παρ' όλα αυτά, αν σκεφτούμε σε άλλες δραστηριότητες ή εμπειρίες θα μπορούσαμε να είχαμε διαθέσει αυτά τα χρήματα, και σκεπτόμενοι πόσο πραγματικά παίζουν τα παιδιά με το κάθε παιχνίδι, ή όταν βλέπουμε πόσα από αυτά τα παιχνίδια μένουν σπασμένα ή ξεχασμένα στο πίσω μέρος μιας ντουλάπας, ίσως να πρέπει να το ξανασκεφτούμε.
2. Προστατεύουμε το περιβάλλον
Τα περισσότερα παιχνίδια είναι φτιαγμένα από μη ανανεώσιμες πρώτες ύλες, συνήθως από πλαστικό ή μέταλλο. Μειώνοντας τον αριθμό παιχνιδιών που αγοράζουμε μπορούμε να κάνουμε τη διαφορά και στο περιβάλλον. Μπορούμε επίσης να διδάξουμε τα παιδιά μας την αξία του να αρκούμαστε σε λίγα και ποιοτικά πράγματα, προβάλλοντας έτσι και σεβασμό προς το περιβάλλον. Προσοχή όμως: είναι σημαντικό να το δείξουμε αυτό στα παιδιά μας και με τις δικές μας συμπεριφορές και πράξεις. Είναι άδικο και χωρίς νόημα να τους μιλάμε για τέτοιες αξίες αν την ίδια στιγμή μας βλέπουν να καταναλώνουμε αλόγιστα!
3. Ποιοτικότερος τρόπος παιχνιδιού
Μπορεί να μοιάζει παράδοξο, αλλά έρευνες έχουν δείξει ότι τα παιδιά απορροφούνται περισσότερο όταν παίζουν με λιγότερα παιχνίδια. Γιατί συμβαίνει αυτό; Όταν ένα παιδί βλέπει ένα καινούριο παιχνίδι περνάει από τις εξής δύο φάσεις: αρχικά το περιεργάζεται και προσπαθεί να δει τι είναι, τι μπορεί να κάνει και πώς θα μπορούσε να παίξει με αυτό. Σε δεύτερη φάση, και μετά από αυτή την προεργασία, το παιδί πια αρχίζει το παιχνίδι. Τι γίνεται όμως όταν το παιδί έρχεται αντιμέτωπο με πολλά παιχνίδια; Σε αυτή την περίπτωση, πολλά παιδιά μπαίνουν στη φάση της εξερεύνησης, την πρώτη φάση, χωρίς όμως να μπαίνουν πραγματικά στη φάση του παιχνιδιού, και μεταπηδώντας από το ένα παιχνίδι στο άλλο. Είναι κάτι που έχω συναντήσει πολλές φορές στην επαγγελματική μου ζωή, ως παιδαγωγός, αλλά και στην προσωπική ως μαμά: παιδιά που τα χάνουν μπροστά σε πολλά παιχνίδια, που δυσκολεύονται όμως να παίξουν πραγματικά, και αλλάζουν το ένα παιχνίδι μετά το άλλο, χάνοντας όμως την ευκαιρία να συγκεντρωθούν και να απολαύσουν ένα μόνο αντικείμενο.
4. Λιγότερες αντιδικίες
(Αυτός είναι κι ο αγαπημένος λόγος του άντρα μου.) Μειώνοντας τον αριθμό παιχνιδιών των παιδιών μας έχουμε δει ότι όχι μόνο μαλώνουν λιγότερο, αλλά παίζουν και πολύ πιο όμορφα μαζί. Δεν είναι κάτι που το λέω μόνο εγώ, βεβαίως. Ένα πείραμα από τη Γερμανία που επονομάστηκε Παιδικός Σταθμός Χωρίς Παιχνίδια (Spielzeugfreier Kindergarten), ως μέρος έρευνας εθιστικών συμπεριφορών (!) είχε τα παρακάτω ευρήματα: τα παιδιά έπαιζαν περισσότερο μεταξύ τους, σκαρφίζονταν πιο κοινωνικά παιχνίδια, αλλά και ο τρόπος που έπαιζαν ήταν πιο δημιουργικός.
5. Δημιουργικότητα
Κάποια είδη παιχνιδιών πνίγουν την παιδική δημιουργικότητα. Παιχνίδια που έχουν μόνο μια χρήση, δηλαδή μπορούν να χρησιμοποιηθούν μόνο με έναν τρόπο φαίνεται ότι σκοτώνουν την έμφυτη παιδική δημιουργικότητα. Από την άλλη, ανοιχτά παιχνίδια (όπως απλά τουβλάκια, άδεια κουτιά, ράβδοι κ.λπ.) προάγουν το δημιουργικό παιχνίδι. Ξέρω πολλούς γονείς που απορούν γιατί τα παιδιά τους, ενώ έχουν ένα σωρό παιχνίδια παίζουν με παλιά χαρτόκουτα ή όταν τους φέρνουν δώρα προτιμούν τις συσκευασίες και όχι το περιεχόμενο. Η απάντηση είναι απλή: αυτού του είδους αντικείμενα εξάπτουν τη φαντασία, και αφήνουν τα παιδιά να τα χρησιμοποιήσουν δημιουργικά, όπως φαντάζονται τα ίδια, χωρίς να υπαγορεύουν τον τρόπο παιχνιδιού.
Μήπως να ξανασκεφτούμε λίγο, λοιπόν, πόσα παιχνίδια έχουν τα παιδιά μας, και πόσα πραγματικά χρειάζονται;