Αν έτυχε να βρεθείτε ποτέ απογευματάκι στην Ευελπίδων, όταν οι συνεδριάσεις των δικαστηρίων έχουν ολοκληρωθεί, θα έχετε ασφαλώς δει την γνώριμη σκηνή: ένας δικαστής να σπρώχνει ένα καροτσάκι σούπερ-μάρκετ γεμάτο δικογραφίες, να τις φορτώνει το πορτ μπαγκάζ του αυτοκινήτου και να φεύγει για το σπίτι. Οι διεθνείς στατιστικές μεταφράζουν την εικόνα αυτήν σε αριθμούς: Η Ελλάδα έχει ένα από τα πιο βραδυφλεγή και αργοκίνητα συστήματα απονομής δικαιοσύνης στην Ευρώπη και στον κόσμο.
Ο μέσος χρόνος απόδοσης δικαιοσύνης έχει υπολογιστεί στις 1589 ημέρες- 4,3 χρόνια. Στα διοικητικά δικαστήρια ο μέσος όρος είναι πολύ πιο ψηλός και η απόσταση που χωρίζει την Ελλάδα από τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες κολοσσιαία. Οι εκκρεμείς υποθέσεις μετρούνται σε εκατοντάδες χιλιάδες.
Αντιστοιχούν σχεδόν 3,5 εκκρεμείς διοικητικές υποθέσεις για κάθε 100 κατοίκους, όταν σε καμιά άλλη ευρωπαϊκή χώρα δεν υπάρχουν περισσότερος από μία ανά 100 κατοίκους. Και οι καταδίκες της Ελλάδας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, για αργή απονομή δικαιοσύνης, αριθμούν πολλές δεκάδες. Μία, η πιο πολυσυζητημένη, αφορά σε υπόθεση που χρειάστηκε 27 χρόνια για να τελεσιδικήσει!
Τι φταίει;
Έχουμε πολλές υποθέσεις που εισάγονται σε δίκη; Ναι- ιδίως ποινικές και διοικητικές υποθέσεις. Αλλά, σύμφωνα με τις εκθέσεις της ευρωπαϊκής επιτροπής (justice scoreboard) ο μεγάλος, σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, αριθμός υποθέσεων που φθάνουν στο ακροατήριο δεν αρκεί για να εξηγήσει την πολύ μεγαλύτερη σε σχέση με τις άλλες χώρες καθυστέρηση στην έκδοση αποφάσεων.
Έχουμε μήπως λίγους δικαστές; Όχι. Η Ελλάδα έχει μια από τις υψηλότερες αναλογίες δικαστών σε σχέση με τον πληθυσμό, στην Ευρώπη. Αλλά οι δικαστές έχουν ελάχιστη ή ανύπαρκτη γραμματειακή και τεχνολογική υποστήριξη. Η Ελλάδα είναι η χώρα με το απολύτως χαμηλότερο ποσοστό του προϋπολογισμού της αφιερωμένο στην δικαιοσύνη και είναι η χώρα με την χαμηλότερη δυνατότητα ηλεκτρονικής υποβολής δικογράφων.
Επιπλέον: Η Ελλάδα είναι η χώρα (μαζί με το μικροσκοπικό Λουξεμβούργο- για ευνόητους λόγους αυτό) με την μεγαλύτερη αναλογία δικηγόρων στον πληθυσμό. Και- προπάντων- είναι η χώρα με τους περισσότερους νόμους.
Η πρόεδρος των διοικητικών δικαστών είχε προ μηνών υπολογίσει ότι μέσα σε 30 μήνες είχαν εκδοθεί 6 αμιγώς φορολογικοί νόμοι, με 177 άρθρα, ενώ είχαν ψηφιστεί άλλες 71 φορολογικές διατάξεις, μέσω άλλων 17 άσχετων νόμων, κι έχουν εκδοθεί 111 υπουργικές αποφάσεις και 138 διευκρινιστικοί εγκύκλιοι για φορολογικά θέματα. Στα 42 χρόνια από την μεταπολίτευση έχουν ψηφιστεί συνολικά 250 φορολογικοί νόμοι- πάνω από 6 το χρόνο. Μέτρο σύγκρισης: Στις ΗΠΑ, στα 250 χρόνια της ανεξαρτησίας, έχουν ψηφιστεί μόλις 10 ομοσπονδιακοί φορολογικοί νόμοι! Και δεν είναι μόνον τα φορολογικά. Έχει υπολογιστεί ότι στα χρόνια μετά την μεταπολίτευση ψηφιζόταν ένας νέος νόμος κάθε 3,5 μέρες.
Δεν ξέρω τι λέτε εσείς, αλλά εγώ, με αυτά τα δεδομένα, βρίσκω υποκριτικό και υποτιμητικό της νοημοσύνης μας το καυγαδάκι που για άλλη μια φορά στήνει η αδιόρθωτη τάξη των πολιτικών γύρω από το σκάνδαλο των αναβολών στις μεγάλες δίκες για τα μεγάλα σκάνδαλα. Έχοντας αυτούς τους αριθμούς προ οφθαλμών, εξακολουθώ να οργίζομαι ως πολίτης και να ντρέπομαι προ του κινδύνου να παραγραφούν υποθέσεις που συγκλόνισαν το πανελλήνιο και κλόνισαν εκ θεμελίων την εμπιστοσύνη στον δημόσιο βίο. Οργίζομαι, αλλά δεν ξαφνιάζομαι- δυστυχώς...