Άλλη μία μέρα που η Θεσσαλονίκη βυθίζεται στην παράλυσή της και πλήθος κόσμου έχει επιστρατεύσει τα παροπλισμένα του αυτοκίνητα ή .. τους φίλους με αυτοκίνητα, για να φτάσει στην εργασία του.
Ακόμα και οι ολιγόλεπτες διαδρομές έχουν καταστεί μικρά οδοιπορικά, αφού και η περιφερειακή λεωφόρος προχωρά σημειωτόν, ενώ δε λείπουν τα τροχαία ατυχήματα που δυσχεραίνουν περαιτέρω την κατάσταση και εντείνουν την ταλαιπωρία των οδηγών. Την ίδια στιγμή, ο κόσμος αναμένει μια οποιαδήποτε εξέλιξη στην υπόθεση ΟΑΣΘ, για να προγραμματίσει το πώς θα καταφέρει να κινηθεί, προκειμένου να ολοκληρώσει τις καθημερινές του υποχρεώσεις.
Τι χειρότερο μπορεί να συμβεί;
Να ανέβουν τα κόμιστρα σε ύψη δυσθεώρητα; Να γίνουν απρόσιτα τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, το μόνο αστικό μέσο που διαθέτουν οι άνθρωποι της Θεσσαλονίκης για να κινούνται;
Αυτή ήταν η πρόταση προς τον Υπουργό Υποδομών Χ.Σπίρτζη, που προέβλεπε τη μείωση των μισθών των εργαζομένων κατά 29% και την αύξηση της τιμής του κανονικού εισιτηρίου στα 1.30 ευρώ. Ποιο το νόημα όμως; Οι απώλειες στους μετόχους είναι ελάχιστες, ενώ επιβαρύνονται οι χρήστες των Μέσων με ένα αντίτιμο που δεν αντικατοπτρίζει ούτε στο ελάχιστον ποιότητα υπηρεσιών, ποικιλία μέσων, ούτε όμως και επαρκή χρονική διάρκεια εισιτηρίου.
Λύση σύμβασης και ιδιωτικοποίηση;
Ενώ στο επίκεντρο των ανησυχιών των πολιτών βρισκόταν η πιθανότητα ιδιωτικοποίησης των ΜΜΜ, εν τέλει η πρόταση που διατυπώθηκε από τον Υπ. Υποδομών και αποδοκιμάστηκε μαζικά από τους φορείς της πόλης, είναι πολλώς χειρότερη, οδηγώντας σε μία πατροναρισμένη κρατικοποίηση του ΟΑΣΘ.
Κατα καιρούς έχουν πέσει πολλές προτάσεις στο τραπέζι. Μέσα σε αυτές ήταν και η λύση σύμβασης των εργαζομένων που απεργούν, η λύση του ίδιου του ΟΑΣΘ παρά την ιδιωτική του φύση. Τα ηθικά διλήμματα, ωστόσο, είναι πολλά. Δηλαδή τι, κάθε τι που θα δυσλειτουργεί θα το ιδιωτικοποιούμε; Στην προκειμένη, ακόμα και η ιδιωτικοποίηση, δεν δούλεψε! Ή κάθε φορά που θα εκφράζονται συλλογικά αιτήματα για τα δεδουλευμένα θα απειλούνται με απόλυση οι αιτούντες δικαιοσύνης;
Πώς θα μπορούσε επομένως να γίνει η διαμαρτυρία;
Με συμβολικές στάσεις εργασίας. Όχι σε ώρες αιχμής και κομβικούς δρόμους. Να λειτουργήσουν τα μισά δρομολόγια. Να σταματήσουν το βράδυ. Όσο και αν αντιλέγεται πως τα μερικά μέτρα έχουν ξαναδοκιμαστεί και δεν φέρουν αποτέλεσμα, αν αυτά γίνουν μόνιμα, η αντίδραση θα υπάρξει σίγουρα κάποια στιγμή και θα είναι θετική.
Η προσδοκία για αλληλεγγύη σε καιρούς οικονομικής και ηθικής φθοράς είναι ένα αίτημα ουτοπικό. Και ακόμα δεν είμαι σίγουρη κατά πόσο είναι κατακριτέοι οι εργαζόμενοι που προχώρησαν σε στάση εργασίας επ' αόριστον.
Πρώτη σκέψη, ναι, είναι απαράδεκτοι. Γιατί είναι αδιανόητο ένα αμελητέο ποσοστό του πληθυσμού της Θεσσαλονίκης που εργάζεται στον ΟΑΣΘ, να παραλύει το υπόλοιπο ποσοστό που τον χρησιμοποιεί, αλλά και το υπόλοιπο ποσοστό που χρησιμοποιεί ίδια μέσα και γι' αυτό υφίσταται την κυκλοφοριακή συμφόρηση.
Δεύτερη σκέψη και φιλτράρισμα. Τι άλλο να κάνουν και πώς αλλιώς να διεκδικήσουν τους μισθούς τους; Ναι, δεν λησμονείται ότι πολλοί από αυτούς κατά καιρούς έπαιρναν αδικαιολόγητα υψηλούς μισθούς χωρίς να έχουν καταγραφεί εργατοώρες, και τιμούσαν την έννοια του δημοσίου υπαλλήλου υποκλέπτοντας δημόσιο χρήμα και αεργώντας. Δεν λησμονείται η υπέρογκη επιχορήγηση που λαμβάνει ο ΟΑΣΘ σε σύγκριση με τον ΟΑΣΑ, αλλά και τα εκατομμύρια τζίρου του κάθε χρόνο λόγω των συμβάσεων με το ελληνικό δημόσιο.
Αμφότερες περιπτώσεις είναι συνήθεις πρακτικές για τα ελληνικά δεδομένα, ωστόσο για την πρώτη, η γενίκευση δεν πρέπει να είναι αυθαίρετη. Είναι πολλοί που υιοθετούν αυτές τις πρακτικές αλλά όχι όλοι. Και εφόσον υπάρχει μεγάλη μερίδα εργατικού δυναμικού που δεν λαμβάνει τα δεδουλευμένα δύο μηνών, είναι ανεκτό, αν όχι δεκτό, να επιστρετεύει απόλυτα μέσα διαμαρτυρίας.
Πώς λοιπόν να υπάρξει η διαμαρτυρία;
Κάτι πιο κοινωνικά ριζοσπαστικό; Να μην καταβάλλεται αντίτιμο για το εισιτήριο. Γιατί; Γιατί έτσι πλήττεται απευθείας η πηγή του προβληματικού μηχανισμού, ο εργοδότης και όχι τρίτοι ουδέτεροι, οι χρήστες. Βέβαια, με αυτές τις σκέψεις έρχονται και άλλες, για συλλογικό συμφέρον πάνω από το ατομικό, κοινωνίες ιδεαλιστικές, χαμένες πατρίδες και πάει λέγοντας.
Η περίπτωση του ΟΑΣΘ, βέβαια, φαίνεται ότι θα ταλαιπωρεί για αρκετό καιρό ακόμα την πόλη της Θεσσαλονίκης. Και όχι γιατί είναι καμιά ιδιαίτερη περίπτωση αλλά γιατί πάντα θα τίθεται αυτό το δίλημμα σε αυτούς που αποφασίζουν. Συμφέροντα μετόχων ή συμφέροντα επιβατών και εργαζομένων. Και η ζυγαριά, 70 χρόνια τώρα γέρνει ανισοβαρώς στα πρώτα.
Σε κάθε περίπτωση, στρέφοντας την ευθύνη στους εργαζόμενους στον ΟΑΣΘ, αποπροσανατολίζεται η προσοχή από την πραγματική πηγή του προβλήματος, τους διευθύνοντες της υπηρεσίας και τους κυβερνητικούς φορείς που συντηρούν αυτό το ασυνεπές μονοπώλιο.
Εκτός από τη σαθρότητα του δημοσίου, η περίπτωση του ΟΑΣΘ κατέδειξε και μία άλλη πτυχή της χώρας και δη της Θεσσαλονίκης, την παντελή έλλειψη plan b. Και αυτή την έλλειψη της προετοιμασίας θα την πληρώνουν πάντα οι πολίτες.