Η μάχη του ποταμού Ταλάς το 751 μ.Χ. υπήρξε το κορυφαίο πολεμικό γεγονός του πολυετούς ανταγωνισμού στη Κεντρική Ασία μεταξύ του αραβικού χαλιφάτου των Αββασίδων και της κινεζικής δυναστείας των Τανγκ.
H Κεντρική Ασία (βόρειο Αφαγανιστάν, δυτική Κίνα, Καζαχστάν, Κιργιστάν, Τατζικιστάν) αποτέλεσε μήλον της έριδος για πολλούς αιώνες για τις κυριότερες δυνάμεις της ασιατικής ηπείρου. Η κύρια αιτία, ήταν ότι αποτελούσε το πιο κρίσιμο τμήμα του λεγόμενου «Δρόμου του Μεταξιού» ενός σημαντικού εμπορικού δρόμου που για χιλιετίες διέσχιζε και ένωνε την Ευρασία.
Τον πρώιμο μεσαίωνα συγκεκριμένα αποτέλεσε τον τόπο συνάντησης αλλά και σύγκρουσης των κυριότερων δυνάμεων της εποχής, της Κινεζικής Αυτοκρατορίας των Τανγκ, του Αραβικού Χαλιφάτου των Αββασίδων, της Θιβετιανής Αυτοκρατορίας και των Τούρκικων Χανάτων της Κεντρικής Ασίας.
Το 750 μ.Χ. ήταν το σημείο ζενίθ της πολιτικής και στρατιωτικής ακμής της κινέζικης δυναστείας των Τανγκ. Είτε μέσω πολεμικών αναμετρήσεων είτε μέσω οικονομικής διείσδυσης, το πρώιμο μεσαιωνικό κινέζικο βασίλειο είχε αναδειχθεί σε μεγάλη οικονομική δύναμη παράλληλα ήλεγχε ένα μεγάλο τμήμα των σημερινών εδαφών της Κίνας καθώς και ένα σημαντικό τμήμα εδαφών της Κεντρικής Ασίας. Τις τελευταίες δεκαετίες ειδικότερα μετά από σκληρές αναμετρήσεις οι κινεζικές δυνάμεις είχαν περιορίσει σημαντικά την επιρροή της Θιβετιανής Αυτοκρατορίας ενώ είχε καταστήσει υποτελείς πολλά τούρκικα χανάτα στην περιοχή της Εσωτερικής Μογγολίας προς το βορά.
Δυναστεία Τανγκ.
Αυτή η συγκέντρωση ισχύος του κινεζικού βασιλείου και η απόπειρα να ελέγξει ακόμη μεγαλύτερο τμήμα του «Δρόμου του Μεταξιού» έφερε τάσεις συσπείρωσης στις υπόλοιπες δυνάμεις της περιοχής. Έτσι το αραβικό χαλιφάτο των Αββασσίδων σύναψε συμμαχία με την αυτοκρατορία του Θιβέτ ώστε να ανακόψει τη ολοένα και αυξανόμενη κινεζική διείσδυση στη κεντρική Ασία. Οι δύο σύμμαχοι με τη βοήθεια φυλών της περιοχής αποπειράθηκαν να αποκόψουν τις κινεζικές φρουρές της περιοχής προκαλώντας την άμεση αντίδραση της ηγεσίας των Τανγκ.
Η μάχη του ποταμού Ταλάς υπήρξε καθοριστική για το μέλλον της Κεντρικής Ασίας καθώς αποτέλεσε το σημείο εκκίνησης της αραβικής κυριαρχίας στην περιοχή της Κεντρικής Ασίας για τουλάχιστον δύο αιώνες.
Ο επικεφαλής των δυνάμεων των Τανγκ στρατηγός Kao Hsien-chih κινήθηκε με σημαντικές δυνάμεις (Κινέζων και υποτελών Τούρκων) προς την περιοχή της Υπερωξιανής ώστε να προλάβει την επίθεση των Αράβων και των συμμάχων τους προς τις κινεζικές φρουρές της περιοχής. Ο στρατός των Αράβων και των Θιβετιανών ήταν αριθμητικά ανώτερος παρ' όλα αυτά οι Τανγκ πραγματοποίησαν πρώτοι επιθετικές κινήσεις.
Η σύγκρουση ήταν αρκετά αμφίρροπη και κράτησε για αρκετές ώρες, έως ότου οι Καρλούκοι (υποτελείς των Τανγκ) αυτομόλησαν προς τους Άραβες αλλάζοντας σημαντικά τους συσχετισμούς. Η συντονισμένη επίθεση Αράβων και Θιβετιανών εξανάγκασε σε υποχώρηση τον κινεζικό στρατό, του οποίου πολύ μικρό μέρος κατάφερε να γυρίσει στα κινεζικά εδάφη. Το μεγαλύτερο μέρος του κινεζικού στρατού είτε καταστράφηκε είτε παραδόθηκε στις αραβικές δυνάμεις, παρόλα αυτά σημαντικές ήταν και οι απώλειες Αράβων και Θιβετιανών από τη σύγκρουση.
Η μάχη του ποταμού Ταλάς υπήρξε καθοριστική για το μέλλον της Κεντρικής Ασίας καθώς αποτέλεσε το σημείο εκκίνησης της αραβικής κυριαρχίας στην περιοχή της Κεντρικής Ασίας για τουλάχιστον δύο αιώνες. Παράλληλα αποτέλεσε αφετηρία για τη παρακμή του μεσαιωνικού βασιλείου της Κίνας, το οποίο αντιμετώπισε τις επόμενες δεκαετίες ισχυρότατες επιδρομές νομάδων αλλά και επαναστάσεις που κλόνισαν την εσωτερική του συνοχή.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
I. Beckwith, Christopher, (1987), "The Tibetan Empire in Central Asia: Α History of the Struggle for Great Power among Tibetans, Turks, Arabs and Chinese during the Early Middle Ages", Princetion University Press
II. Hoyland, Robert, (2015), "IN GOD'S PATH-The Arab Conquests and the Creation of an Islamic Empire", Oxford University Press