Τονίζω συχνά, τα τελευταία χρόνια, πως ο πολιτικός και οικονομικός φιλελευθερισμός έχει ως αναγκαίο συμπλήρωμά του τον πολιτισμικό φιλελευθερισμό. Νεοφιλελεύθερη Δεξιά και εθνομηδενιστική/πολυπολιτισμική Αριστερά αποτελούν τα δίδυμα αδελφάκια της παγκόσμιας «Νέας Τάξης Πραγμάτων». Στην Ελλάδα, μάλιστα, μετά την άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ, η Αριστερά ανέλαβε να ολοκληρώσει και τις δύο λειτουργίες: παράλληλα με τον πολιτισμικό φιλελευθερισμό -μεταναστευτικός πολυπολιτισμός, κατεδάφιση της εθνικής ταυτότητας στην εκπαίδευση, κ.λπ.-, προβαίνει στην εκχώρηση της δημόσιας περιουσίας, την αποσύνθεση των εργασιακών δικαιωμάτων, τη μεταβολή της χώρας κυριολεκτικώς σε αποικία...
Καθόλου τυχαία, η μεταμοντέρνα Αριστερά και η Δεξιά συμμερίζονται τις ίδιες βασικές αξίες. Την ίδια πίστη στον εργαλειακό ορθολογισμό, την ίδια λατρεία για την απεριόριστη οικονομική μεγέθυνση, την ίδια απόρριψη εν τέλει του ανθρώπου ως φύση και την επιμονή στον άνθρωπο ως κατασκευή. Η... ΟΛΜΕ και οι νέας κοπής φεμινίστριες θα υποστηρίζουν πως ακόμα και το φύλο αποτελεί «κοινωνική κατασκευή», ενώ η Google ή και το... Pokemon go θα αναλαμβάνουν να υλοποιήσουν έμπρακτα αυτόν τον νέο μηχανοποιημένο άνθρωπο. Η Αριστερά την ιδεολογική προετοιμασία, η Δεξιά την υλοποίηση! Η Αριστερά θα επιμένει επί δεκαετίες στην πάλη ενάντια στην... ελληνική γλώσσα και η Δεξιά, με τον Ράλλη, θα την κάνει νόμο του κράτους. Αυτός είναι ένας συνήθης καταμερισμός εργασίας μεταξύ τους, εκτός από έκτακτες συνθήκες οπότε αναλαμβάνει η Αριστερά να φέρει σε πέρας και τα δύο καθήκοντα, όπως συνέβη στην Κίνα, ή... στην Ελλάδα του ΣΥΡΙΖΑ. [Οι Κινέζοι, ως το πρότυπο του αναδυόμενου μεγα-κράτους του μέλλοντος, φαίνεται να έχουν επιτύχει έναν καταπληκτικό συνδυασμό των δύο προτύπων. Και κρατισμός με Κομουνιστικό Κόμμα και... πολυεθνικές κάνοντας πράξη, με τον τρόπο τους, την «υπέρβαση» Αριστεράς-Δεξιάς! Οι πρόεδροι των πολυεθνικών τους είναι «ιδιώτες» και ταυτόχρονα αξιωματούχοι του κόμματος. ]
Η ιστορική Αριστερά, λοιπόν, εδώ και δεκαετίες, τόσο στη Δύση όσο και στην Ελλάδα, όχι μόνο αδυνατεί να προτάξει μια εναλλακτική λύση στον ξέφρενο χρηματοπιστωτικό καπιταλισμό αλλά, αντίθετα, προωθώντας την άρνηση της πατρίδας και του ριζώματος, την ισοπέδωση των φύλων και την παγκοσμιοποίηση, την οποία βάφτισε διεθνισμό, αποδείχθηκε ο ισχυρότερος σύμμαχος του χρηματοπιστωτικού καζινοκαπιταλισμού, παράλληλα με τη νεοφιλελεύθερη Δεξιά.
Ο οικονομικός φιλελευθερισμός προϋποθέτει τον πολιτισμικό, δηλαδή η Δεξιά χρειάζεται την Αριστερά για να μπορεί να κυβερνά. Επί παραδείγματι, για την κατεδάφιση της οικονομικής και δασμολογικής προστασίας των εθνών-κρατών και την ανάπτυξη της παγκόσμιας αγοράς, έπρεπε να προηγηθεί, η ιδεολογική απονομιμοποίηση των «εθνικών συνόρων», την οποία προωθεί με φρενήρεις ρυθμούς η Αριστερά. ... Για να διαλυθεί η εθνική ταυτότητα και να μπορεί η Ελλάδα να ενταχθεί απρόσκοπτα σε υπερεθνικούς οργανισμούς όχι ως ισότιμο μέλος αλλά ως ημι-αποικία, θα έπρεπε η «πρωτοπόρα» Αριστερά να έχει αποσυνθέσει τους ίδιους τους πυλώνες της εθνικής ιδιοπροσωπίας, τη διαχρονία του ελληνισμού, τη σχέση του με την Ορθοδοξία, τη συνέχεια της γλώσσας. Για να καταρρεύσει η δημογραφία της χώρας, θα έπρεπε να καλλιεργηθεί το μοντέλο της ακραίας ατομικής «ανεξαρτησίας», η ολοκληρωτική συκοφάντηση των οικογενειακών δεσμών. Κατά βάθος, η ιδεολογία της μεταμοντέρνας Αριστεράς δεν είναι αντικαπιταλιστική αλλά υπερκαπιταλιστική.
Εξάλλου, μετά τη δεκαετία του 1990, παρατηρείται μια ισχυρή σύγκλιση Αριστεράς και Δεξιάς ... Είτε οι δυνάμεις της Δεξιάς (Θάτσερ, Χέλμουτ Κολ κ.λπ.) είτε οι δυνάμεις της σοσιαλδημοκρατικής Αριστεράς (Φρανσουά Μιτεράν, SPD στη Γερμανία, Μπλερ στη Βρετανία, Κράξι στην Ιταλία, Σημίτης στην Ελλάδα) προωθούσαν τον ίδιο κοινωνικό και πολιτικό μετασχηματισμό, τόσο ώστε, από τα μέσα της δεκαετίας του '90 και ιδιαίτερα μετά το 2000, τα φιλελεύθερα και τα σοσιαλιστικά κόμματα θα μοιάζουν τόσο πολύ, ώστε πλέον οι διαφορές μεταξύ τους να καταστούν εντελώς ασήμαντες ενώ πολύ συχνά συγκυβερνούν - όπως συμβαίνει και σήμερα στη Γερμανία. Οι δυτικές μαζικές δημοκρατίες είχαν φθάσει σε εκείνο το οριακό σημείο όπου οι δύο πολιτικοί πυλώνες της, τα φιλελεύθερα και σοσιαλδημοκρατικά κόμματα, είχαν μεταβληθεί σε μια λίγο πολύ ενιαία πολιτική τάξη, χωρίς ουσιαστική διαφορά μεταξύ τους.
Ο πολιτισμικός φιλελευθερισμός του ΣΥΡΙΖΑ μεταβλήθηκε σε χρόνο dt σε οικονομικό και κοινωνικό νεοφιλελευθερισμό, σε μια άκρως φτωχοποιημένη κοινωνία -δεν βρισκόμαστε στην εποχή Σημίτη-, και επομένως απειλείται με άμεση ιδεολογική κατάρρευση.
Γι' αυτό στην Ελλάδα, όταν το σύστημα εισήλθε σε μια επιταχυνόμενη κρίση, ως συνέπεια της παγκόσμιας οικονομικής ύφεσης (το 2008 ήταν η πρώτη χρονιά που το ΑΕΠ συρρικνώθηκε), η προσκολλημένη στο ΠΑΣΟΚ «τάξη» των οργανικών διανοούμενων της Αριστεράς, που αποτελούσε ουσιαστικώς το πολιτισμικό think tank του παρασιτικού εκσυγχρονισμού, αρχίζει να διεκδικεί σταδιακώς μεγαλύτερο μέρος από την πίτα της εξουσίας και, γιατί όχι, και την ίδια την πολιτική εξουσία. Αυτή την εξέλιξη προδιέγραφε ήδη η αλλαγή ηγεσίας από τον «σημιτικό» Κωνσταντόπουλο στον «εξεγερμένο» Αλαβάνο, καθώς και, εμβληματικά, η μηδενιστική εξέγερση της νεολαίας των ανώτερων μεσοστρωμάτων, τον Δεκέμβρη του 2008.
Η πολυπολιτισμική και εθνομηδενιστική Αριστερά, από δύναμη ιδεολογικής αναπαραγωγής του μεταπολιτευτικού συστήματος, διεκδικούσε πλέον την ίδια την πολιτική εξουσία. Και τα μνημονιακά χρόνια της προσέφεραν αυτή τη δυνατότητα.
Και όμως πουθενά αλλού και ποτέ άλλοτε με τέτοια ταχύτητα, ένα αριστερό κόμμα δεν μεταβλήθηκε σε όργανο και εκφραστή της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης, τόσο ώστε δύο χρόνια μετά την άνοδο στην εξουσία να κινδυνεύει να συμπαρασύρει στην αναπόφευκτη πτώση του τον ίδιο τον πολιτισμικό νεοφιλελευθερισμό...
Διότι, αν στο παρελθόν ο εθνομηδενισμός και η διαδικτυακή παγκοσμιοποίηση μπορούσαν να συντηρούν την αυταπάτη των «πολιτών του κόσμου», ο «κοινωνικός αποκλεισμός» απαιτεί την αποτίναξη των φθαρμένων ενδυμάτων της εποχής των παχιών αγελάδων. Ο πολιτισμικός φιλελευθερισμός του ΣΥΡΙΖΑ μεταβλήθηκε σε χρόνο dt σε οικονομικό και κοινωνικό νεοφιλελευθερισμό, σε μια άκρως φτωχοποιημένη κοινωνία -δεν βρισκόμαστε στην εποχή Σημίτη-, και επομένως απειλείται με άμεση ιδεολογική κατάρρευση.
Αν υπάρχει κάποιο ιστορικό προηγούμενο, αυτό θα ανευρεθεί στην ακριβώς αντίθετη πλευρά, σε εκείνη των «εθνικιστών» της στρατιωτικής δικτατορίας, που κατέστρεψαν την Κύπρο και μετέβαλαν τον πατριωτισμό σε ύποπτη έννοια, αν όχι και σε ύβρι. Σήμερα, οι εθνομηδενιστές, κλείνοντας την περίοδο της μεταπολίτευσης, θα ανοίξουν άραγε τον δρόμο σε μια ιστορική περίοδο όπου θα αναβαθμιστούν οι αξίες του πατριωτισμού και της εθνικής συνοχής, ως οι απαραίτητες προϋποθέσεις για την ανασυγκρότηση και τη συνοχή της χώρας;
Μπορούμε, όντως, να κάνουμε την πρόβλεψη πως ο πολιτισμικός φιλελευθερισμός και ο εθνομηδενισμός θα γνωρίσουν μια συρρίκνωση της επιρροής τους, ως συνέπεια της αποδυνάμωσης της πολιτικής επιρροής του ΣΥΡΙΖΑ; Πιθανότατα, διότι, σε συνθήκες κρίσης, η αναπαραγωγή της διανόησης ως ενός εθνομηδενιστικού, κοινωνικού υποκειμένου καθίσταται όλο και πιο δύσκολη. Δεν μπορείς εύκολα να είσαι πολυπολιτισμικός ιντερνετάκιας, όντας άνεργος, υποαμειβόμενος, με κουτσουρεμένη τη σύνταξη και τον μισθό σου, την ίδια στιγμή που η άρχουσα πολιτική τάξη του ΣΥΡΙΖΑ αμείβεται πλουσιοπάροχα, και ταυτόχρονα να αποδέχεσαι τόσο εύκολα τα φληναφήματα του Φίλη για τη γενοκτονία των Ποντίων και της Σίας Αναγνωστοπούλου και του Αντώνη Λιάκου για την κατάργηση της ελληνοκεντρικής ιστορίας.
Άραγε, απέναντι σε αυτή τη σταδιακή αλλά αναπόφευκτη απαξίωση του εθνομηδενισμού, θα αποφύγουμε τη μετακίνηση στο αντίθετο άκρο της εθνοκαπηλίας, του ολοκληρωτισμού και της μισαλλοδοξίας, που προκρίνουν ήδη σαν φάρμακο οι φασιστικές σειρήνες; Ελπίζουμε ότι η ελληνική κοινωνία, στην ιστορική της μνήμη, έχει ήδη αποθηκεύσει το προηγούμενο της δικτατορίας, έτσι ώστε να μη βγει, από την εποχή του πολιτικού μηδενισμού και του εθνομηδενισμού, προς μία κατεύθυνση επιστροφής στους πατριδοκάπηλους αλλά σε έναν τρίτο, συνθετικό δρόμο πατριωτισμού, οικονομικής και κοινωνικής δικαιοσύνης, οικολογίας και ελευθερίας. Κυριολεκτικώς, πέρα από την Αριστερά και τη Δεξιά.
*****
Σήμερα, λοιπόν, ολοκληρώνεται ο κύκλος. Όλες οι πολιτικές δυνάμεις, οι τρεις βασικοί πυλώνες του καθεστώτος, ανήλθαν στην εξουσία, και την καταστροφή την ολοκληρώνει η Αριστερά. Πρόκειται μάλλον για έναν νόμο της ιστορικής εξέλιξης. Όταν κλείνει μια ιστορική περίοδος, αναδεικνύονται στο προσκήνιο οι πιο χαρακτηριστικές και ακραίες μορφές της περιόδου που προηγήθηκε. Τη μετεμφυλιακή περίοδο την ολοκλήρωσε η Χούντα, ως ακραία έκφραση της μετεμφυλιακής Δεξιάς, με μία εθνική καταστροφή. Επειδή η Μεταπολίτευση είχε μία κατεύθυνση αριστερόστροφη, θα κλείσει -καταστροφικά- με μία αριστερή κυβέρνηση. Εξάλλου, αυτά που έκανε πράξη το ΠΑΣΟΚ, όταν ανέβηκε το 1981 στην εξουσία, πήγαιναν κυριολεκτικώς πολύ πέρα από αυτά που λέει η σημερινή Αριστερά. Η πρώτη κυβέρνηση της Αριστεράς στην Ελλάδα είναι το ΠΑΣΟΚ το οποίο και μετεξελίχθηκε, μέσα από μία κυβερνητική πορεία χρόνων· εδώ, ο ΣΥΡΙΖΑ μετεξελίχθηκε μέσα σε έξι μήνες.
Όταν το σύστημα-μεταπολίτευση εισήλθε στην τελική κρίση του ανέδειξε ως έσχατη κυβερνητική εκδοχή τους ιδεολογικούς εκφραστές της Μεταπολίτευσης, τον χώρο της παλιάς ΚΝΕ, του ΚΚΕ εσωτερικού, και τον περιρρέοντα χώρο, μαζί με ένα τμήμα των Εξαρχείων. Ο ιστορικός κύκλος της Μεταπολίτευσης κλείνει με την Αριστερά.
*Προδημοσίευση από το βιβλίο του Γιώργου Καραμπελιά «Πέραν της Αριστεράς και της Δεξιάς: Η Υπέρβαση», που κυκλοφορεί τις προσεχείς ημέρες από τις Εναλλακτικές Εκδόσεις.