Άλλο ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα της οικονομικής κρίσης είναι και η ραγδαία, τα τελευταία χρόνια, αύξηση των αποποιήσεων κληρονομιάς. Είναι χαρακτηριστική εσχάτως η έκφραση των γονιών προς τα τέκνα τους «Πρόσεχε γιατί...θα σου γράψω ή θα σου αφήσω κανένα ακίνητο!).
Νομικό μέρος:
Αποποίηση κληρονομιάς είναι η δήλωση βούλησης του προσώπου - προσωρινού κληρονόμου στον οποίο έχει επαχθεί η κληρονομιά ότι δεν επιθυμεί να γίνει οριστικός κληρονόμος και άρα δεν δέχεται την κληρονομιά που του έχει επαχθεί. Η προθεσμία αποποίησης της κληρονομιάς είναι 4 μήνες, εκτός εάν ο κληρονομούμενος είχε την κατοικία του στο εξωτερικό ή εάν ο κληρονόμος όταν έμαθε την επαγωγή διέμενε στο εξωτερικό, οπότε είναι ετήσια. Η προθεσμία αποποίησης εκκινεί από το χρονικό σημείο που ο κληρονόμος έμαθε την επαγωγή και το λόγο της (π.χ. θάνατος κληρονομούμενου). Όταν όμως υπάρχει διαθήκη, η προθεσμία για την αποποίηση κληρονομιάς ξεκινάει από τη δημοσίευση της διαθήκης στο κατά τόπον Ειρηνοδικείο.
Η αποποίηση κληρονομιάς γίνεται στο Γραμματέα του Ειρηνοδικείου, στην περιφέρεια του οποίου είχε την κατοικία του ο κληρονομούμενος κατά το χρόνο του θανάτου του (π.χ. εάν ο θανών είχε την κατοικία του στην Ελευσίνα, αρμόδιο είναι το Ειρηνοδικείο της Ελευσίνας).
Εάν και εφ' όσον δε γίνει ρητή δήλωση αποποίησης του κληρονόμου ενώπιον του Γραμματέα του Ειρηνοδικείου και εντός της ως άνω αποκλειστικής προθεσμίας, εξ' αντιδιαστολής σημαίνει ότι ο κληρονόμος σιωπηρά αποδέχεται την κληρονομιά και επομένως και το ενεργητικό και το παθητικό της περιουσίας του θανόντος.
Η αποποίηση κληρονομιάς δε μπορεί να είναι μερική. Αυτό σημαίνει ότι ή αποποιείται κάποιος όλη την κληρονομιά του θανόντος ή την αποδέχεται όλη (Επομένως δεν μπορεί κάποιος π.χ. να αποδεχθεί τα διαμερίσματα της κληρονομιάς αλλά να αποποιηθεί τα αγροτεμάχια της εν λόγω κληρονομιάς λόγω μηδαμινής αξίας).
Ο κληρονόμος χρειάζεται να καταβάλλει ιδιαίτερη προσοχή καθώς ο θανών μπορεί να έχει δημιουργήσει ή να έχει χρέη από διάφορες αιτίες. Πιθανά χρέη που μπορεί να έχει ο θανών είναι ενδεικτικά τα εξής: οφειλές σε Τράπεζες είτε ως πρωτοφειλέτης είτε ως εγγυητής (προσοχή ιδιαίτερη γιατί η εγγύηση είναι κληρονομητή), οφειλές σε ασφαλιστικά Ταμεία (π.χ. ΙΚΑ, ΟΑΕΕ κλπ), οφειλές σε Εφορία, οφειλές από δικαστικές αποφάσεις, οφειλές σε ιδιώτες κλπ. Επομένως ο κληρονόμος θα πρέπει να ζυγίσει κατά πόσον το ενεργητικό της περιουσίας του θανόντος είναι μεγαλύτερο από το παθητικό της περιουσίας (χρέη) του θανόντος και ανάλογα να προβεί σε αποδοχή ή αποποίηση της κληρονομιάς.
Επιπλέον, μία δυνατότητα που ο περισσότερος κόσμος δεν την γνωρίζει, είναι να αποδεχθεί κάποιος κληρονόμος την περιουσία του θανόντος με το ευεργέτημα της απογραφής. Η δήλωση του κληρονόμου γίνεται στην Γραμματεία του Δικαστηρίου, που είχε κατά το χρόνο του θανάτου του την κατοικία του ο κληρονομούμενος. Συνέπεια αυτής της δήλωσης του κληρονόμου είναι ότι ευθύνεται μέχρι το ενεργητικό της κληρονομιάς και όσο αυτή επαρκεί και όχι με την ατομική του περιουσία.
Όταν πρόκειται για ανήλικο τέκνο, η αποποίηση κληρονομιάς, πρέπει να γίνει από τους γονείς του, και πάντοτε με την έκδοση δικαστικής απόφασης που θα δίνει ειδική προς τούτο άδεια. Αποκλειστικά αρμόδιο δικαστήριο είναι το δικαστήριο της κατοικίας του ανηλίκου.
Επομένως κρίνεται απαραίτητο, λόγω της ιδιαιτερότητας των ανωτέρω ζητημάτων, οι πολίτες να απευθύνονται στους Δικηγόρους τους, προκειμένου να βοηθηθούν από τους καθ' ύλην αρμοδίους, προς αποφυγή μελλοντικών περιπετειών.
Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία:
-Σε όλα τα Ειρηνοδικεία της Ελλάδας το 2015 οι αποποιήσεις κληρονομιών ανήλθαν σε 45.627, όταν το 2013 οι αποποιήσεις κληρονομιών ανήλθαν σε 29.200.
-Στο Ειρηνοδικείο της Αθήνας οι αποποιήσεις κληρονομιών ανήλθαν το 2015 σε 9.566, από 6.079 που ήταν το 2013.
-Στο Ειρηνοδικείο Θεσσαλονίκης το 2015 οι αποποιήσεις κληρονομιών ανήλθαν σε 5.068, από 3.298 που ήταν το 2013.
Ποια είναι τα αίτια όμως της ραγδαίας αύξησης των αποποιήσεων κληρονομιάς;
-Τα ολοένα αυξανόμενα χρέη - σε σύγκριση με το παρελθόν - που αφήνει ο θανών, όταν αποβιώνει (π.χ. σε Τράπεζες, ασφαλιστικά ταμεία, Εφορία κλπ).
-Η δυσβάσταχτη φορολόγηση της ακίνητης περιουσίας με κάθε λογής φόρους και «χαράτσια».
-Η δυσκολία στην συντήρηση καθώς και η δυσχέρεια πώλησης των κληρονομούμενων ακινήτων.
Εάν και εφ' όσον αποποιηθούν όλοι οι κληρονόμοι του αποβιώσαντος, όλη η περιουσία του θα καταλήξει στο Ελληνικό Δημόσιο. Αυτό συνεπάγεται επίσης ότι και κάθε ακίνητο που είχε ο αποβιώσας θα καταλήξει στο Ελληνικό Δημόσιο.
Επομένως μπορούμε να καταλήξουμε στα εξής συμπεράσματα:
-Πάρα πολλά ακίνητα περιέρχονται στην ιδιοκτησία του Ελληνικού Δημοσίου και δυστυχώς ρημάζουν μαζί με τα υπόλοιπα.
-Αυτή τη στιγμή τα ληξιπρόθεσμα χρέη των φορολογούμενων προς το Δημόσιο ξεπερνούν τα 90 δις Ευρώ, όταν προ κρίσης το 2009 τα ληξιπρόθεσμα χρέη κυμαίνονταν στα 30 δισ. ευρώ (επομένως τα χρέη τριπλασιάστηκαν). Ένα μεγάλο ποσό αυτών των χρεών προκύπτει από αποποιήσεις κληρονομιών, το οποίο ουδέποτε πρόκειται να εισπραχθεί.
Λόγω της αδυσώπητης οικονομικής κρίσης πολλά από τα ακίνητα των πολιτών καταλήγουν (και μέσω των αποποιήσεων κληρονομιάς) στο Ελληνικό Δημόσιο. Τα εν λόγω ακίνητα θα μπορούσαν κάλλιστα να χρησιμοποιηθούν επωφελώς για τους πολίτες αυτής της Χώρας για την άσκηση κοινωνικής πολιτικής. Επί παραδείγματι θα μπορούσαν να δοθούν: α) σε νέα ζευγάρια για τη δημιουργία οικογένειας (με σκοπό την ανάσχεση του δημογραφικού προβλήματος), β) σε άστεγους, οι οποίοι λόγω της κρίσης κατέληξαν να περιφέρονται ως παρίες από παγκάκι σε παγκάκι (μέχρι να τα φορολογήσουνε και αυτά..!!) και γ) ακόμα και σε προσφυγικές οικογένειες που αναγκάζονται να παραμείνουν στη χώρα μας, ώσπου να ανοίξουν ξανά τα σύνορα. Αντ' αυτών αντιλαμβάνομαι ότι και αυτά τα ακίνητα θα πάνε στο Νέο Υπερταμείο για την απομείωση του ελληνικού χρέους... θέτοντας για άλλη μια φορά την ελληνική αξιοπρέπεια και την ελληνική κοινωνική πολιτική στις καλένδες.