Έχουμε συνδέσει την ελληνική νησιωτική χώρα μόνο με το καλοκαίρι. Σπάνια μιλάμε για αυτή εκτός τουριστικής σεζόν. Μόνο όταν υπάρχουν ειδήσεις από εκεί. Αξίζει όμως να επισκεφθούμε τα νησιά της άγονης γραμμής το φθινόπωρο; Η απάντηση είναι αναμφισβήτητα ναι. Ένα από αυτά τα νησιά είναι και η Αμοργός, που βρίσκεται στο νοτιοανατολικό άκρο των Κυκλάδων.
Ήδη από τον Σεπτέμβρη οι ακτοπλοϊκές συνδέσεις αραιώνουν. Παρόλα αυτά, ο καιρός επιτρέπει τα μπάνια μέχρι και τον Οκτώβριο. Ένας μεγάλος αριθμός επισκεπτών επιλέγει την Αμοργό για πεζοπορία, αφού διαθέτει όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά που προσελκύουν τους λάτρεις του αθλήματος: σηματοδοτημένα και ελκυστικά μονοπάτια, όμορφα και αμόλυντα τοπία και πολιτιστικά μνημεία κοντά τους. Επιπλέον, συχνά οι διοργανωτές φροντίζουν η πορεία να καταλήγει σε κάποιο καφέ ή κάποια ταβέρνα, για να συνδυαστεί με την τοπική γαστρονομία. Ξεχωριστή εμπειρία αποτελεί η πεζοπορία από το γραφικό χωριό Βρούτση, στην Κάτω Μεριά του νησιού, στον αρχαίο πύργο της Αγίας Τριάδας, ο οποίος αποκαταστάθηκε πριν από λίγα χρόνια και είναι το καλύτερα διατηρημένο παρατηρητήριο των Κυκλάδων από την Ελληνιστική περίοδο.
Οι πεζοπόροι αγαπούν την Αμοργό
Τα βότανα
Η Αμοργός είναι ένας ζωντανός παράδεισος χλωρίδας, αφού τα βότανα και τα αγριολούλουδα αφθονούν, ιδίως στα άγρια τοπία και συχνά δυσπρόσιτα σημεία. Ο αριθμός των ειδών φθάνει τα 600 συμπεριλαμβανομένων και αρκετών ενδημικών. Η ρίγανη, η λουίζα και το φασκόμηλο οργιάζουν, ενώ ιδιαίτερος είναι ο αμοργιανός ελίχρυσος, που φύεται μόνο στο νησί. Άλλα τρώγονται ή πίνονται και άλλα αξιοποιούνται ως καλλυντικά. Σύμφωνα με τον Βαγγέλη Βασσάλο, ιδιοκτήτη αποστακτηρίου αιθέριων ελαίων στην Αιγιάλη, η παραγωγή είναι μικρή αλλά εξαιρετικής ποιότητας, η οποία εξαρτάται και από το φεγγάρι αλλά και από τον άνθρωπο: ποιος και πώς τα μαζεύει.
Στην Αμοργό το γαϊδουράκι χρησιμοποιείται ακόμη ως μεταφορικό μέσο
Η τοπική κουζίνα
Η Αμοργός είναι ο μοναδικός τόπος που παράγει την ψημένη ρακή. Από τα αρχαία χρόνια οι κάτοικοι του νησιού και των μικρών Κυκλάδων παρασκεύαζαν αυτό το παραδοσιακό ποτό, για να κερνούν τους φιλοξενούμενούς τους, αλλά και τους καλεσμένους στους γάμους των παιδιών τους. Αποτελείται από ρακή, μέλι, ζάχαρη, κανέλα, γαρύφαλλο, πορτοκάλι, λεμόνι και βότανα του νησιού. Η συνταγή διαφέρει από σπίτι σε σπίτι.
Εκτός αυτού η φάβα, το πατατάτο, τα ξεροτήγανα και το μαύρο ζυμωτό ψωμί θα γοητεύσουν τους γευστικούς κάλυκες κάθε ταξιδιώτη. Πρόσφατα μάλιστα, η Αμοργός υιοθέτησε το ελληνικό πρωινό της Αμοργού, που αποτελεί ένα πρόγραμμα του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδας (Ξ.Ε.Ε.), με σκοπό τον εμπλουτισμό του πρωινού, καθώς και την ανάδειξη των αγνών τοπικών γεύσεων και εδεσμάτων σε κάθε περιοχή της Ελλάδας. Αυτό περιλαμβάνει τοπικές μαρμελάδες, αμοργιανή μυζήθρα, σοκολατόπιτα, κέικ, πορτοκαλόπιτα, αμοργιανοί ομελέτα, μελομακάρονα, και αμοργιανούς παύλους (μαύζο ζυμωτό ψωμί).
Ψημένη ρακή
Οι οικισμοί
Σίγουρα στο νησί θα χρειαστείτε άνετα παπούτσια, γιατί θα περπατήσετε πολύ. Πρωτεύουσα είναι η Χώρα, η οποία χτίστηκε για προστασία από τους πειρατές μακριά από τη θάλασσα και θεωρείται η ομορφότερη χώρα των Κυκλάδων. Μάλιστα το γυμνάσιο της Αμοργού είναι το πρώτο της Ελλάδας μετά την επανάσταση του 1821. Καλντερίμια, μικρά λευκά σπίτια με μπλε παραθυρόφυλλα, δεκάδες εκκλησίες και ανεμόμυλοι συνθέτουν μια εικόνα νοσταλγική.
Το χωριό Λαγκάδα είναι ένα από τα ομορφότερα της Αμοργού. Τα καφενεδάκια αποτελούν κέντρο συνάντησης των κατοίκων. Τα πολύχρωμα λουλούδια στον δρόμο και στα μπαλκόνια, προσθέτουν μια χαρούμενη νότα. Περπατώντας μεταφέρεται κανείς σε ξεχασμένες εποχές και μυρωδιές. Στα Θολάρια, ένα από τα πιο παραδοσιακά χωριά της Αμοργού δεσπόζει η εκκλησία των Αγ. Αναργύρων. Ο οικισμός φημίζεται για το κατσίκι του, μιας και στο νησί, σύμφωνα με τους ντόπιους υπάρχουν περισσότερα από 25 χιλιάδες.
Ο οικισμός της Λαγκάδας
Τα χωριά Ποταμός και Αιγιάλη δίνουν την εντύπωση ότι αποτελούν ένα, όταν τα παρατηρεί κανείς από απόσταση. Χτίστηκαν εσκεμμένα κατά αυτό τον τρόπο, για να αποπροσανατολίσουν τους πειρατές. Στον Ποταμό μπορεί να περπατήσει κανείς στα στενά δαιδαλώδη δρομάκια, να δει γαϊδουράκια να χρησιμοποιούνται ως μεταφορικό μέσο και να απολαύσει ένα από τα ομορφότερα ηλιοβασιλέματα στο Αιγαίο. Η Αιγιάλη αναπτύχθηκε ραγδαία τα τελευταία χρόνια και ανταγωνίζεται πλέον τα Κατάπολα. Αυτό οφείλεται ιδιαίτερα στο γεγονός ότι διαθέτει μια από τις ομορφότερες παραλίες του νησιού. Το λιμάνι των Καταπόλων, θεωρείται όχι μόνο το κύριο λιμάνι της Αμοργού αλλά και το ασφαλέστερο λιμάνι όλων των Κυκλάδων. Εκεί, δε, τρώει κανείς και πεντανόστιμα φρέσκα ψάρια.
Μουσικοί στα Θολάρια
Θρησκεία και παράδοση
Ο θρησκευτικός τουρισμός, επίσης, δεν γνωρίζει εποχές. Το κυριότερο αξιοθέατο της Αμοργού είναι η Μονή της Παναγίας Χοζοβιώτισσας στην απότομη πτώση του λόφου του Προφήτη Ηλία, 300 μέτρα πάνω από το επίπεδο της θάλασσας. Μετά την ανάβαση, οι μοναχοί θα σας υποδεχτούν, θα σας κεράσουν ψημένη ρακή, λουκούμι και νερό. Μυθολογικά, το μοναστήρι συνδέεται με την εποχή της Εικονομαχίας: Μια ευσεβής γυναίκα από το Χόζοβο της Παλαιστίνης, λέγεται ότι έριξε μια εικόνα στη θάλασσα, για να τη σώσει από την καταστροφή. Η εικόνα βγήκε στον κόλπο της Αγίας Άννας στην Αμοργό και πήρε το όνομά της από τον τόπο καταγωγής της. Το μοναστήρι καταστράφηκε από τους πειρατές και ανασκευάστηκε τον 11ο αιώνα από τον αυτοκράτορα Αλέξιο Ι. Κομνηνό. Στη δεκαετία του 1990, η Μονή απέκτησε κινηματογραφική φήμη μέσα από την ταινία «Το Απέραντο Γαλάζιο» του Λικ Μπεσόν, αρκετές σκηνές της οποίας γυρίστηκαν στην Αμοργό. Σήμερα η Μονή της Παναγίας Χοζοβιώτισσας αποτελεί ένα από τα πιο ενδιαφέροντα αρχιτεκτονικά μοναστήρια του Αιγαίου και γίνονται προσπάθειες ενταξής του στον κατάλογο μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.
Το μοναστήρι της Παναγίας Χοζοβιώτισσας
Στα νότια της Χώρας το μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου του Βαλσαμίτη είναι μια παράκαμψη που αξίζει. Πρόκειται για εκκλησία με θολωτή σκεπή που είναι γνωστή για την πηγή του Bαλσαμίτη από την οποία αναβλύζει αγίασμα, αλλά και για τη φιλοξενία της από τη μοναχή Ειρήνη, η οποία τόσο με τον λόγο της όσο και με την περιποίηση που χαρίζει στην στον χώρο τον κάνει ξεχωριστό.
Οι παραδόσεις παραμένουν ζωντανές στην Αμοργό. Στον γάμο είναι προσκεκλημένο όλο το νησί, ο γαμπρός πηγαίνει να πάρει τη νύφη συνοδεία ορχήστρας (λαούτο και βιολί) από το πατρικό της και μετά το μυστήριο ακολουθεί μεγάλο γλέντι στην πλατεία του χωριού.
Παραδοσιακός γάμος στη Χώρα
Οι φωνές της Αμοργού
Το διαδίκτυο και τα νέα μέσα έχουν φέρει τους κατοίκους του νησιού ένα βήμα πιο κοντά στον υπόλοιπο κόσμο, ένα βήμα πιο κοντά στη στεριά, αφού όχι μόνο η επικοινωνία και η προώθηση του τουριστικού πακέτου διευκολύνθηκαν, αλλά και οι εμπορικές συναλλαγές. Η Γεωργία Μέτα, μια δεκαοχτάχρονη απόφοιτη Λυκείου ζει και διατηρεί με την οικογένειά της κατάστημα εστίασης στα Κατάπολα. «Ο χειμώνας είναι ήσυχος. Υπάρχουν όμως μερικά γλέντια που ζωντανεύουν το νησί, καθώς έρχονται οι ντόπιοι που μένουν στην Αθήνα. Είναι το έθιμο του Αγ. Νικολάου, όπου ψήνουμε ψαράκια, πίνουμε κρασί και χορεύουμε. Είναι η αγαπημένη μου γιορτή», επεσήμανε. «Υπάρχουν πράγματα να κάνεις το φθινόπωρο και θεωρώ πως υπάρχουν προοπτικές ανάπτυξης, ώστε ο νέος να μείνει και να μη θέλει να φύγει», πρόσθεσε.
Η Γεωργία Μέτα από τα Κατάπολα
«Το νησί έχει πολλές προοπτικές ανάπτυξης και off season, την άνοιξη και το φθινόπωρο. Έχουμε στοχεύσει στον εναλλακτικό τουρισμό, έχουμε επενδύσει στον τουρισμό yoga, στην πεζοπορία και στο spa. Κάνουμε ξεναγήσεις στο νησί, μαθήματα μαγειρικής και χορού, οπότε εμπλουτίζουμε το προϊόν και το επεκτείνουμε», δήλωσε η κ. Ειρήνη Γιαννακοπούλου, δημοτική σύμβουλος του νησιού, πρόεδρος του Εξωραϊστικό Πολιτιστικού Συλλόγου Γυναικών Θολαρίων, υπεύθυνη του Διεθνούς Συνεδρίου Τουρισμού και Πολιτισμού: ΥΠΕΡΙΑ και ιδιοκτήτρια του ξενοδοχείου Aegialis Hotel & Spa.
Η Αμοργός το φθινόπωρο είναι ήσυχη, όπως είναι τους περισσότερους μήνες του χρόνου. Σε αυτό ίσως μεγάλη μερίδα ευθύνης έχει η έλλειψη αεροδρομίου, το μακρύ ταξίδι από τον Πειραιά αλλά και οι αραιές ακτοπλοϊκές συνδέσεις. Αποτελεί όμως έναν παράδεισο για όλους εκείνους που αναζητούν την ηρεμία αλλά και την περιπέτεια. Αξιοσημείωτο είναι το ότι ο πληθυσμός της Αμοργού στην απογραφή του 2011 παρουσιάζει μια αύξηση της τάξης των 114 κατοίκων, κάτι που δείχνει πως πολλοί επιστρέφουν και επιλέγουν να κάνουν εκεί τις οικογένειές τους, παρά τις όποιες αντικειμενικές δυσκολίες.
Ο μπαρμπα-Νικόλας, αστείρευτη πηγή ζωής και χιούμορ
Κλείνοντας λοιπόν τη βαλίτσα, ο ταξιδιώτης του απέραντου γαλάζιου παίρνει μαζί του ενέργεια, όμορφες εικόνες και μυρωδιές που θυμίζουν άλλες εποχές, θετικές και αγνές εμπειρίες. Η φιλοξενία από τους ντόπιους, το άγριο σκηνικό, τα γραφικά χωριά, οι παραλίες, τα καθαρά νερά, τα βότανα που μυρίζουν, γοητεύουν κάθε επισκέπτη ανεξαρτήτως εποχής. Για τον καθένα το νησί κάτι σημαίνει. Η Αμοργός του Γκάτσου και του Μπεσόν, η δική μας Αμοργός, μας καλεί όλες τις εποχές του χρόνου.
* Ταξιδιωτικοί δημοσιογράφοι από το Τμήμα Δημοσιογραφίας και Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, οι #AuthTravelJournalists, ταξίδεψαν ως την Αμοργό, για να παρακολουθήσουν το 14ο Διεθνές Συνέδριο Τουρισμού και Πολιτισμού «ΥΠΕΡΙΑ 2016». Η διοργάνωση ανήκε στον Εξωραϊστικό και Πολιτιστικό Σύλλογο Γυναικών Θολαρίων Αμοργού και συμμετείχαν ταξιδιωτικοί δημοσιογράφοι, παραγωγοί κινηματογραφικών ταινιών, φωτογράφοι και επαγγελματίες του τουρισμού από 18 διαφορετικές χώρες του κόσμου.