Τι γίνεται άραγε όταν ένας φιλικός επισκέπτης σου χτυπά την πόρτα; Μα φυσικά τον καλοδέχεσαι χωρίς ενδοιασμούς, προσπαθώντας ταυτόχρονα να του δείξεις πόσο φιλόξενος είσαι. Αδυνατώντας να φανταστείς ότι αυτή η φιλοξενία θα καταλήξει σε εφιάλτη! Αυτό ακριβώς συμβαίνει όταν η Νευρική Ανορεξία εισβάλλει στο σπίτι σου, στο μυαλό και την ψυχή του παιδιού σου. Συχνά οι γονείς άθελά τους μπερδεύουν τα πρώτα σημάδια εκδήλωσης της Νευρικής Ανορεξίας (ΝΑ), με εκείνα της εφηβείας, χάνοντας δυστυχώς πολύτιμο χρόνο για την άμεση ανάρρωση του παιδιού τους. Είναι γνωστό ότι η ΝΑ είναι μια ύπουλη ασθένεια με γενετικό, βιολογικό και ψυχολογικό υπόβαθρο. Καθώς «σαγηνεύοντας με μαεστρία» τον ασθενή εισβάλλει σταδιακά και άμεσα, υποβαθμίζοντας και καταλύοντας κυριολεκτικά τη ζωή του και την καθημερινότητα της οικογενείας του.
Το τελευταίο χρονικό διάστημα στο κέντρο μας, όλο και περισσότερες οικογένειες αναζητούν βοήθεια για τα παιδιά τους που είναι στη εφηβεία. Δυστυχώς, οι περισσότεροι έφηβοι από αυτούς νοσούν ήδη τα τελευταία 3 χρόνια, άρα η ασθένεια έχει πλέον μόνιμα χαρακτηριστικά και γίνεται χρόνια. Το αφήγημα των γονιών είναι: «Μήπως αργήσαμε; Νομίζαμε ότι δεν είναι κάτι τόσο σοβαρό, ξεκίνησε με μια δίαιτα για να αποκτήσει περισσότερο αυτοεκτίμηση και να αρέσει στον φίλο της και στην αρχή όλα ήταν μια χαρά. Έχασε 5-6 κιλά και ήταν μια κούκλα αλλά μετά συνέχισε και δεν καταλάβαμε πως έγινε!»
Κάπως έτσι ξεκίνα δειλά-δειλά η ΝΑ να μπαίνει στην ελληνική οικογένεια. Λόγω της έλλειψης πληροφόρησης και ενημέρωσης για τη νόσο στη χώρα μας, οι οικογένειες αδυνατούν να αντιληφθούν την έναρξη της νόσου και η αναζήτηση βοήθειας γίνεται όταν τα συμπτώματα της νόσου έχουν φτάσει πλέον στο δέκα (10), δηλαδή όταν μεγιστοποιείται η διατροφική διαταραχή και κατά συνέπεια μειώνεται το βάρος.
Το αρχικό στάδιο της Νευρικής Ανορεξίας περιλαμβάνει σκέψεις, συναισθήματα και συμπεριφορές, οι οποίες χτίζουν τη ραχοκοκαλιά της νόσου. Μέσα από τις παρακάτω κυρίαρχες συμπεριφορές - παγίδες, ευελπιστώ να σας βοηθήσω να αναγνωρίσετε και να κατανοήσετε εγκαίρως την έναρξη της νόσου του αγαπημένου σας προσώπου. Προτού παγιωθεί αναπόφευκτα η απορρύθμιση της βιολογίας του εγκεφάλου (λόγω του υποσιτισμού), η οποία θα ενισχύσει και θα δυναμιτίσει καταλυτικά την συμπτωματολογία της ανορεξίας κάνοντας την ανάρρωση περισσότερο δύσκολη.
Οι πέντε πιο επικίνδυνες συμπεριφορές- παγίδες της ανορεξίας είναι:
(α) Ο περιορισμός και έλεγχος της τροφής και των γευμάτων, μέσω του διαχωρισμού των τροφών σε καλές και κακές και του εξοστρακισμού των γλυκών και των τροφών που περιέχουν άμυλο καθώς και του λαδιού. Ο υπολογισμός θερμίδων και η αποφυγή γευμάτων κυρίως των σνακ και του βραδινού ξεκινά.
(β) Η μείωση της γκάμας των τροφίμων που καταναλώνει, παίρνοντας την μορφή μονοφαγίας, καθώς έτσι νιώθει πιο ασφαλής για την επιτάχυνση της μείωσης του βάρους. Ταυτόχρονα αυξάνεται η κατανάλωση φρούτων, λαχανικών, γιαουρτιού και κοτόπουλου, το σχεδόν καθημερινό ζύγισμα και η έντονη άσκηση, όλα με άμεσο αποτέλεσμα την απώλεια βάρους.
(γ) Η ανάγκη για τον απόλυτο έλεγχο των γευμάτων εκφράζεται μέσα από την επιδίωξη του ασθενή να τα προετοιμάζει αποκλειστικά μόνος του, καθώς και να αποφεύγει να τρώει μαζί με τα άλλα μέλη της οικογενείας. Συνήθως κλείνεται στο δωμάτιο της, υποστηρίζοντας ότι έχει φάει ήδη για να αποφύγει τις αντιδράσεις της οικογένειας.
Αυτές οι συμπεριφορές συνήθως συνοδεύονται από έντονες αντιδράσεις για τις ποσότητες που της σερβίρονται, θεωρώντας τις ως μεγάλες για να απαιτήσει στην συνεχεία το self service. Η ανάγκη για έλεγχο κορυφώνεται στην ποσότητα του λαδιού που μπαίνει στο φαγητό ή στη σαλάτα και στην εμμονή να συλλέγει συνταγές με άμεσο στόχο να μαγειρεύει η ιδία το φαγητό της, για να έχει τον απόλυτο έλεγχο στην προετοιμασία και στα συστατικά του.
(δ) Το άγχος, ο έντονος εκνευρισμός και η ενοχή εκφράζονται σχεδόν σε καθημερινή βάση, καθώς ο υποσιτισμός πυροδοτεί όλες εκείνες τις σκέψεις που συσχετίζονται με την τροφή και το σώμα. Αυτό συμβαίνει γιατί οι περισσότεροι ασθενείς έχουν ένα πλαφόν κατανάλωσης θερμίδων σε ημερήσια βάση, η οποία δεν ξεπέρνα τις 700- 800 θερμίδες, έτσι πολλές φορές λόγω της βαθιάς υποθρεψίας μπορεί να το υπερβούν. Τότε ο εκνευρισμός και η επιθετικότητα αυξάνονται κατακόρυφα, επειδή ενέδωσαν στην πείνα χάνοντας τον έλεγχο της τροφής. Από την άλλη πλευρά τα συναισθήματα όπως αυτά της απόγνωσης, της αποτυχίας και της ντροπής βιώνονται έντονα λόγω της αποτυχίας της απώλειας του αναμενόμενου βάρους. Ξεκινάει πρόγραμμα γυμναστικής για άμεσο αποτέλεσμα στη μείωση των κιλών.
(ε) Οι συνεχείς συγκρίσεις και ερωτήσεις που αφορούν το σώμα της αλλά και την τροφή που καταναλώνει την οδηγεί πολύ συχνά σε μια ατέρμονη ανάγκη για διαβεβαίωση της ποσότητας που τρώει, δηλαδή αν είναι πολύ ή λίγο και στη διαρκή διαβεβαίωση για συγκεκριμένα σημεία του σώματος της, όπως την κοιλιά, τους γλουτούς ή τα πόδια.
Αν διαπιστώσετε ότι το αγαπημένο σας πρόσωπο εμφανίζει κάποιες από τις παραπάνω συμπεριφορές - παγίδες, χρειάζεται άμεσα να απευθυνθείτε σε εξειδικευμένο σε διατροφικές διαταραχές ειδικό ψυχικής υγείας για την έγκαιρη αναχαίτιση της ασθένειας.