Φόβος, θυμός, άρνηση, ανησυχία, θλίψη. Ένα δύσκολα διαχειρίσιμο μείγμα συναισθημάτων. Μια γροθιά στο στομάχι οικεία σε όλους όσοι έχουν ακούσει το γιατρό τους να αρθρώνει τις λέξεις «Αλτσχάιμερ» ή «άνοια», εξηγώντας την αιτία των ανησυχητικών συμπτωμάτων που τους οδήγησαν στο ιατρείο του.
Και ανάμεσα σε όλα τα ερωτήματα που πρέπει να απαντηθούν σε σύντομο χρονικό διάστημα μετά την αποκάλυψη της διάγνωσης, βρίσκεται ίσως και το σημαντικότερο. Αυτό που θα επηρεάσει καθοριστικά πόσο αποτελεσματικά θα αντιμετωπίσει η οικογένεια τις προκλήσεις της ασθένειας, αν ο άνθρωπος που έχει διαγνωστεί με τη νόσο θα λάβει την κατάλληλη θεραπεία, αλλά και αν θα έχει μια καλή ποιότητα ζωής: είναι αυτός ο κατάλληλος γιατρός;
Το ερώτημα που τίθεται, δεν αφορά τόσο στην ειδικότητα του γιατρού. Παλιότερα λέγαμε ότι, στην περίπτωση των ανθρώπων με άνοια, ο κατάλληλος γιατρός είναι ο νευρολόγος ή ο ψυχίατρος. Σήμερα όμως, τόσο οι παθολόγοι, όσο και οι γενικοί γιατροί μπορούν να διαγνώσουν και να αντιμετωπίσουν φαρμακευτικά τα νοσήματα που προκαλούν άνοια.
Αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία είναι αν ο γιατρός έχει τα ιδιαίτερα εκείνα χαρακτηριστικά που θα τον καταστήσουν ικανό να καθοδηγήσει τον άνθρωπο με άνοια και την οικογένειά του βήμα βήμα σε όλα τα στάδια της μακράς πορείας της νόσου, ως βοηθός και συνοδοιπόρος.
Να μερικές ερωτήσεις που μπορείτε να κάνετε στον εαυτό σας σχετικά με το γιατρό σας ώστε να αποφασίσετε αν είναι ο κατάλληλος για εσάς ή το αγαπημένο σας πρόσωπο με άνοια.
Είναι ευγενικός απέναντί σας;
Πολλές φορές είμαστε πρόθυμοι να ανεχτούμε έναν «καλό» ή διάσημο, αλλά αγενή γιατρό με τη δικαιολογία ότι θέλουμε να μας κάνει καλά και όχι «να τον παντρευτούμε». Κι όμως, η απουσία καλών τρόπων και ευγένειας -από οποιονδήποτε, πόσο μάλλον από έναν επαγγελματία υγείας- είναι μια συμπεριφορά απολύτως κατακριτέα. Παρατηρήστε προσεκτικά πώς ο γιατρός αλληλεπιδρά με εσάς και το αγαπημένο σας πρόσωπο. Απορρίψτε δίχως δεύτερη σκέψη έναν γιατρό που μιλά σαν να μην είναι ο άνθρωπός με άνοια παρών ή που απευθύνετε προς εσάς με τρόπο ακατάλληλο και τόνο που σας προσβάλλει.
Σας μιλά για τα θέματα που αφορούν στην υγεία σας με τρόπο απλό και κατανοητό;
Όλοι έχουμε έρθει κάποια στιγμή αντιμέτωποι με γιατρούς που αδυνατούν να εξηγήσουν την κατάσταση της υγείας μας και τις θεραπευτικές μας επιλογές με τρόπο που να καταλαβαίνουμε. Θυμηθείτε: οι άνθρωποι που γνωρίζουν σε βάθος ένα θέμα, είναι σε θέση να το εξηγήσουν με πολύ απλά λόγια ακόμα και σε ένα παιδί.
Σας δίνει το χρόνο που χρειάζεστε;
Ένας γιατρός που σας δίνει την εντύπωση ότι μονίμως βιάζεται, δυσανασχετεί όταν περιγράφετε μία πολύπλοκη κατάσταση ή σας διακόπτει κάθε δύο λεπτά για να απαντήσει στο τηλέφωνο, να μιλήσει με συνεργάτες ή να δει τα email του στον υπολογιστή, πιθανότατα δεν είναι αυτός στον οποίο θα θέλατε να εμπιστευτείτε ένα τόσο σημαντικό θέμα υγείας.
Νιώθετε άνετα να τον ρωτήσετε οποιαδήποτε απορία έχετε;
Το να βομβαρδίζετε το γιατρό σας με ερωτήματα σχετικά με τη νόσο και τη διαχείρισή της είναι απολύτως φυσιολογικό. Ο δικός του ρόλος είναι να σας ακούει και να λύνει όλες σας τις απορίες. Καθώς η νόσος εξελίσσεται, τα ερωτήματα θα αλλάζουν και θα πολλαπλασιάζονται. Γι' αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό να αισθάνεστε ότι μπορείτε να τον ρωτήσετε οτιδήποτε.
Είναι το ιατρείο του σε σχετικά κοντινή απόσταση από το σπίτι σας;
Ακούγεται δευτερεύον, όμως δεν είναι. Καθώς θα πρέπει να εξετάζει τον άνθρωπο με άνοια ανά τακτά χρονικά διαστήματα (π.χ. ανά 3μηνο) είναι πολύ προτιμότερο να επιλέξετε έναν -με βάση τα προσωπικά σας κριτήρια- καλό γιατρό που να βρίσκεται στη γειτονιά σας, παρά έναν μεγαλογιατρό που για να πάτε στο ιατρείο του χρειάζεται να οδηγήσετε μία ώρα.
Μπορείτε να τον βρείτε εύκολα στο τηλέφωνο;
Τα χρόνια που θα ακολουθήσουν θα χρειαστεί να επικοινωνήσετε τηλεφωνικά με το γιατρό σας πολλές φορές για αλλαγές στη δοσολογία των φαρμάκων ή για να συζητήσετε συμπτώματα που σας προβληματίζουν. Φυσικά, ο γιατρός δεν είναι υποχρεωμένος να απαντά στο τηλέφωνό του 24 ώρες το 24ωρο επί 7 ημέρες την εβδομάδα, και ειδικά αν δεν πρόκειται για κάτι επείγον. Είναι όμως σημαντικό να σας καλύπτει ο τρόπος με τον οποίο χειρίζεται τα τηλεφωνήματα, αλλά και τις κλήσεις έκτακτης ανάγκης.
Αντιμετωπίζει τον ασθενή του ως άνθρωπο και όχι ως μαγνητική τομογραφία;
Η νόσος Αλτσχάιμερ και τα υπόλοιπα νοσήματα που προκαλούν άνοια είναι παθήσεις πολυδιάστατες που επηρεάζουν όλες τις πτυχές της ζωής του ατόμου που διαγιγνώσκεται με τη νόσο και της οικογένειάς του. Συνεπώς, ένας γιατρός που εστιάζει αποκλειστικά στις εξετάσεις και απλά ψάχνει συμπτώματα για να τα θεραπεύσει, είναι ανεπαρκής. Ο γιατρός σας θα πρέπει να ενδιαφέρεται να μάθει περισσότερα πράγματα για τον ασθενή του, την καθημερινότητά του, τα προβλήματα που αντιμετωπίζει, τον κύκλο των οικείων που τον στηρίζουν κλπ ώστε να μπορέσει να σχεδιάσει μαζί σας ένα ολοκληρωμένο πλάνο διαχείρισης των προκλήσεων της νόσου.
Είναι πρόθυμος να συνεργαστεί με άλλους επαγγελματίες υγείας;
Οι ηλικιωμένοι εμφανίζουν συχνά πολλά διαφορετικά προβλήματα υγείας. Συνεπώς, η αγωγή που παίρνουν για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της άνοιας δεν θα πρέπει να δημιουργεί πρόβλημα π.χ. στα φάρμακα για την καρδιά, γεγονός που προϋποθέτει τη συνεργασία μεταξύ των γιατρών. Επιπλέον, ο γιατρός σας θα πρέπει να είναι πρόθυμος να συνεργαστεί και με επαγγελματίες υγείας άλλων ειδικοτήτων, όπως π.χ. φυσικοθεραπευτές, λογοθεραπευτές και ψυχολόγους που ενδέχεται να εμπλέκονται στο κομμάτι της μη φαρμακευτικής θεραπείας.
Σας εμπνέει εμπιστοσύνη;
Μην αγνοήσετε τις ενδείξεις που θέτουν υπό αμφισβήτηση την αξιοπιστία του γιατρού σας. Για παράδειγμα, οι εγγυήσεις για ριζική θεραπεία της άνοιας μέσω μεθόδων που μοιάζουν βγαλμένες από σενάριο επιστημονικής φαντασίας, τα χάπια σε διάφανα σακουλάκια τροφίμων και η χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής χωρίς να έχει προηγηθεί η απαραίτητη κλινική διερεύνηση θα πρέπει να σας βάλουν σε υποψίες.
Νιώθετε ότι ο συγκεκριμένος γιατρός είναι η σωστή επιλογή;
Ακούστε το ένστικτό σας. Πολλές φορές αυτό είναι το μόνο που χρειάζεται για να αποφασίσουμε αν ένας γιατρός είναι κατάλληλος για εμάς και τα αγαπημένα μας πρόσωπα ή όχι.