Το βιβλίο υποφέρει και το ελληνικό βιβλίο λίγο περισσότερο. Όσοι διαβάζουν και ψάχνουν στο διαδίκτυο κριτικές, εκτός από το δημοφιλές Goodreads που τα τελευταία χρόνια περιλαμβάνει και ελληνικούς τίτλους, θα έχει τύχει να πέσουν πάνω σε κάποιο video, στο οποίο φανατικοί βιβλιόφιλοι εκφράζουν δημοσίως την άποψή τους για τους αγαπημένους τους τίτλους και επηρεάζουν έτσι το κοινό που τους παρακολουθεί. Οι βιβλιόφιλοι αυτοί συνθέτουν αυτό που είναι γνωστό παγκοσμίως ως booktube.
Ο όρος booktube δεν αναφέρεται σε κάποια συγκεκριμένη πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης παρόλο που παραπέμπει σε μια, αλλά στην τάση να δημιουργούνται εκπομπές σε πλατφόρμες όπως το Youtube στις οποίες μιλούν για τα βιβλία, προωθούν τη φιλαναγνωσία και διαμορφώνουν σε μικρό βαθμό - προς το παρόν - τάσεις.
Ας κάνουμε μια ακόμα διευκρίνιση. Τα video αυτά που χρόνο με τον χρόνο αυξάνονται αποτελούν μια καλή πηγή απόψεων, αλλά πολύ συχνά δεν έχουν το κύρος των κριτικών με εκτενή επιχειρηματολογία από ανθρώπους που έχουν εκπαιδευτεί να το κάνουν και αυτό γιατί το βίντεο ως μέσο δεν ευνοεί εύκολα αυτή τη μορφή. Η λογική πίσω από το booktube είναι να εκφράσει ο πομπός στον δέκτη τι του άρεσε και τι όχι, κάνοντας ένα σύντομο review και κρίνοντας με τα προσωπικά του κριτήρια. Και αυτό είναι το μαγικό της υπόθεσης γιατί χρειάζεται να μάθεις τα γούστα του booktuber προκειμένου να δεις αν συμφωνούν με τα δικά σου και να αρχίσει η γνώμη του να μετράει σε σένα που τα παρακολουθείς. Επομένως, μπορει να λειτουργήσει σαν ο καλός σας φίλος που ξέρει από βιβλία και έχει μια καλή πρόταση να κάνει.
Αντιλαμβάνεστε, λοιπόν, ότι η εικόνα έχει δύναμη και αυτό ίσως δεν έχει διαφύγει από τους εκδοτικούς οίκους, οι οποίοι σιγά-σιγά κάνουν το αυτονόητο. Παρακολουθούν την τάση και προσπαθούν να την ακολουθήσουν προσφέροντας δωρεάν κάποιους τίτλους προκειμένου οι άνθρωποι που φτιάχνουν τα συγκεκριμένα βίντεο να τα διαβάσουν, να τα φιλτράρουν και να πουν τη γνώμη τους. Αυτό με τη σειρά του δημιουργεί ένα θετικό κλίμα που ευνοεί την αγορά των συγκεκριμένων βιβλίων ή τουλάχιστον ενισχύει τη φήμη τους.
Μια νέα τάση που προσφέρει
Η δύναμη του booktube μπορεί να αναδείξει βιβλία που δεν γνωρίζαμε καν ότι υπήρχαν πριν παρακολουθήσουμε το συγκεκριμένο βίντεο, βιβλία που δεν είχαν την τύχη να προωθηθούν σωστά και να γίνουν ίσως best-sellers. Συγγραφείς που αξίζει να δώσουμε σημασία και να διαβάσουμε και τα δικά τους βιβλία. Και αυτό οδηγεί στο εξής θετικό: περισσότεροι κερδισμένοι στον χώρο του βιβλίου. Εκδοτικοί οίκοι και συγγραφείς δεν χάνουν το κοινό τους, απλά βλέπουν και άλλους τίτλους τους να αποδίδουν.
Ένα ακόμη θετικό είναι πως αυτές οι εκπομπές έχουν τη δύναμη να επαναπροσδιορίσουν τη σχέση που έχουμε με συγκεκριμένα βιβλία. Για παράδειγμα, μπορεί να μας κάνουν να δούμε με άλλο μάτι ένα κλασικό μυθιστόρημα, που κουραζόμαστε στην ιδέα να το διαβάσουμε, να μας δείξει ένα λογοτεχνικό είδος που συνήθως το προσπερνάμε στο βιβλιοπωλείο, να μας δημιουργήσουν την επιθυμία να διαβάσουμε περισσότερα.
Συνεπώς, οι εκδοτικοί οίκοι πρέπει να βοηθήσουν τέτοια κανάλια να αναπτυχθούν προσφέροντας βιβλία και αγκαλιάζοντας περισσότερο αυτή την τάση γιατί τα κέρδη θα επιστρέψουν στους ίδιους. Και αναφερόμαστε σε αυτό γιατί παρατηρείται, επίσης, το φαινόμενο Έλληνες booktubers να αγοράζουν και να σχολιάζουν μόνο βιβλία του εξωτερικού λόγω των φτηνών τιμών τους και την αφθονία που προσφέρουν.
Η τόνωση, λοιπόν, της αγοράς του ελληνικού βιβλίου μπορεί να έρθει και μέσα από τα κανάλια επικοινωνίας που έχουν ανοίξει οι βιβλιόφιλοι και είναι διαθέσιμα στο διαδίκτυο.
Τα περισσότερα παρουσιάζουν ικανοποιητικούς αριθμούς συνδρομητών και οι προβολές τους αυξάνονται συνεχώς, καθώς το τελευταίο διάστημα ολοένα και περισσότεροι βιβλιόφιλοι έχουν αρχίσει και υποστηρίζουν τέτοιου είδους προσπάθειες.
Μερικοί αξιόλογοι booktubers
Καλές όλες αυτές οι πληροφορίες, αλλά ας μιλήσουμε με ονόματα. Στην Ελλάδα, χρόνο με τον χρόνο νέα άτομα προστίθενται στην νέα αυτή σφαίρα και υπάρχουν αρκετά αξιόλογα παραδείγματα.
Πρώτος και καλύτερος κατά την άποψη μας ο δημοσιογράφος Μανώλης Ανδριωτάκης, ο οποίος είναι ίσως ο πρωτοπόρος του booktubing, αφού διατηρεί εκπομπή για το βιβλίο εδώ και πέντε χρόνια με τον τίτλο GarageBooks. Ένα άλλο αξιόλογο παράδειγμα είναι ο MikeBookLover με την εκπομπή Ex Libris, η οποία πέρα από video παρουσιάζεται και σε podcast. Πολύ καλή δουλειά βλέπουμε και από εφήβους ή νέους που ενηλικιώθηκαν πρόσφατα όπως η Χρύσα Τσανταράκη με την εκπομπή MyLifeAsChryssaTsantsaraki, που προβάλλει, κυρίως, βιβλία φαντασίας, το κανάλι KatTheBookoholic που ασχολείται ως επί το πλείστον με νεανική λογοτεχνία, η Κική Ζουμπουλάκη που ξέρει να προτείνει σίγουρα για κάθε είδος κάτι καλό, το κανάλι My RealmOfBooks με μεγάλη ποικιλία βιβλίων και πολλά άλλα εξίσου καλά παραδείγματα...
Οι προσπάθειες είναι πολλές και φιλότιμες. Ως χαρακτηριστικά της επιτυχίας τους θα μπορούσαμε να ορίσουμε τη συχνότητα των video, που παίζει σημαντικό ρόλο στο να δημιουργείται μια επαφή με το κοινό που τα παρακολουθεί, το προσωπικό ύφος και η ενίσχυση της διαδραστικότητας. Οι booktubers αν θέλουν να παραμείνουν στον χώρο θα πρέπει να έχουν χτίσει έναν δικό τους χαρακτήρα, που σημαίνει λιγότερες επιρροές από το εξωτερικό και αυξημένη δημιουργικότητα.